Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Síða 63

61
Ritrýnd grein | Peer review
Tímarit hjúkrunarfræðinga | 1. tbl. 100. árg. 2024
Spurningar um hvort kennsla um kynheilbrigði hefði komið til móts
við fræðsluþarfir þátttakenda, hvort þeir hefðu fengið góð svör við
sínum spurningum og góðar upplýsingar um getnaðarvarnir og
kynsjúkdóma voru með svarmöguleika á fimm gilda Likert-kvarða.
Svarmöguleikar voru flokkaðir í þrennt þar sem „frekar ósammála/
mjög ósammála“ fékk gildið 1, „hvorki sammála né ósammála“
fékk gildið 2 og „frekar sammála/mjög sammála“ fékk gildið 3.
Af 18 fullyrðingum um færni varðandi að takast á við aðstæður
og taka ákvarðanir um kynheilbrigðismál voru valdar fimm
fullyrðingar sem áttu við um kynferðislega sjálfsvirðingu og þær
greindar út frá mati nemenda um hvort kennsla væri góð eða ekki.
Svarmöguleikar voru á fimm gilda Likert-kvarða.
NIÐURSTÖÐUR
Almennar niðurstöður
Könnunin var send til 2.488 nemenda og voru 648 þeirra sem
svöruðu henni sem samsvarar 26% svarhlutfalli af heildarúrtaki.
Svarhlutfall milli skóla var á bilinu 1,9% til 54,5%.
Konur voru í meirihluta eða 54,8% og voru flestir 18 ára eða 64,5%.
Meirihluti þátttakenda bjó hjá báðum foreldrum (63,4%) og var
rúmlega helmingur þátttakenda einhleypir (56,2%), tafla 1.
Mat unglinga á gæðum kennslu um kynheilbrigði
Þátttakendur voru beðnir um að meta hvort þeir hefðu fengið
góða kennslu um kynheilbrigði í gegnum skólagöngu sína eða
ekki. Af þeim sem svöruðu spurningunni voru 25% ósammála
(frekar/mjög), 34,9% voru sammála (frekar/mjög) og 40,1%
tóku ekki afstöðu. Meirihluti þátttakenda, eða 56,1%, taldi að
kennsluaðili í 8.-10. bekk hefði komið efninu vel til skila og 19,6%
illa. Í framhaldsskóla voru 73,9% sem töldu að kennsluaðili hafði
komið efninu vel til skila og 6,5% illa.
Gæði kennsluhátta: Kennsluaðferðir og hæfni
kennsluaðila
Fram kom að þátttakendur sem töldu kennslu um kynheilbrigði
hafa verið góða voru líklegri til að hafa fengið fjölbreyttari
kennsluaðferðir en þeir sem töldu hana síðri (tafla 2). Kí-kvaðrat
próf sýndi fram á marktækan mun (p<0,001). Helmingur
þátttakenda, eða 53,6%, sem var sammála því að hafa fengið góða
kennslu fengu 3-6 kennsluaðferðir á móti 33,8% þeirra sem voru
ósammála.
Þátttakendur mátu hversu vel kennsluaðili, í grunn- og framhalds-
skóla, kom efninu til skila eftir því hvort þeir töldu kennsluna hafa
verið góða eða ekki (tafla 3). Kí-kvaðrat próf sýndi marktækan
mun á milli þeirra sem töldu hana vera góða og þeirra sem töldu
hana ekki góða í 8.-10. bekk (p<0,001). Meirihluta eða 86,4%
þátttakenda fannst að kennsla um kynheilbrigði hefði verið góð,
sögðu að kennsluaðili í grunnskóla hefði komið efninu vel til skila
(frekar/mjög), samanborið við 19,7% sem fannst kennslan síðri.
Einnig var marktækur munur á kennsluaðila í framhaldsskóla
(p<0,001) en 87% þátttakenda sem töldu kennslu vera góða sögðu
hann hafa komið efninu vel til skila á móti 49,3% þeirra sem töldu
hana síður góða.
Tafla 1. Bakgrunnur þátttakenda
N %
Kyn
Karl 278 42,9
Kona 355 54,8
Kynsegin 7 1,1
Annað 4 0,6
Aldur
18 ára 418 64,5
19 ára 130 20,1
20 ára 64 9,9
21 árs og eldri 36 5,6
Aðsetur
Hjá báðum foreldrum 407 63,4
Hjá einstæðri móður 45 7,0
Hjá einstæðum föður 19 3,0
Með móður og stjúpforeldri 56 8,7
Með föður og stjúpforeldri 14 2,2
Bý ein/einn/eitt 17 2,6
Bý með kærustu/a 44 6,9
Annað fyrirkomulag 40 6,2
Hjúskaparstaða
Einhleyp/t/ur 360 56,2
Í föstu sambandi 250 39,0
Í sambúð 17 2,7
Í hjónabandi 3 0,5
Annað 11 1,7
Tafla 2. Gæði kynfræðslunnar eftir fjölda kennslu-
aðferða
Ekki góð
kynfræðsla
Góð kyn-
fræðsla
Kí-
kvaðratᵃ df p-
gildi
N n % n %
379
1-2 kennslu-
aðferðir 207 104 66,2 103 46,6 14,612 1 0,000*
3-6 kennslu-
aðferðir 172 53 33,8 119 53,6
p<0,001*
a=væntitíðni undir 5 er ekki til staðar í meira en 20% reita
Tafla 3. Gæði kynfræðslunnar eftir hæfni kennsluaðila
Ekki góð
kynfræðsla
Góð kyn-
fræðsla
Kí-
kvaðratᵃ df p-
gildi
N n % n %
Kennsluaðili kom
efninu vel til skila
8-10 bekkur 326
Frekar/mjög
illa 72 67 52,8 5 2,5 157,842 2 0,000*
Hvorki vel
né illa 57 35 27,6 22 11,1
Frekar/mjög
vel 197 25 19,7 172 86,4
Framhalds-
skóli 215
Frekar/mjög
illa 16 13 18,8 3 2,1 38,247 2 0,000*
Hvorki vel
né illa 38 22 31,9 16 11,0
Frekar/mjög
vel 161 34 49,3 127 87,0
p<0,001*