Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Page 82

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Page 82
80 Tímarit hjúkrunarfræðinga | 1. tbl. 100. árg. 2024 að bera ábyrgð á eigin heilsu. Undirþemað „reynsla sem dregur úr öryggistilfinningu“ og flokkarnir: a) óöryggistilfinning; b) þekkingarleysi á sykursýki tegund 2 og afleiðingum hennar; c) vantrú á eigin getu. Sjá mynd 1. Öryggistilfinning og vellíðan Öllum þátttakendunum fannst mikilvægt að koma í reglulegt sykursýkiseftirlit hjá fagaðila. Það kom fram í viðtölum við þátttakendur að þau voru sátt við að heilsugæslan sæi um sykursýkiseftirlitið. Nefndu þátttakendur mikilvægi utanumhalds og að fagaðili væri að fylgjast með þeim. Það að fagaðili sæi um að boða þau reglulega í tíma í sykursýkiseftirlit skipti þau miklu máli við að fylgjast með þróun sykursýkinnar. Utanumhaldið og eftirlitið veitti þeim öryggi og vellíðan. Lóa sagði: „... mér finnst svo mikill munur að það sé hringt svona í mig og mér gefinn tími … mér finnst ég þá skipta máli“ og „... mér finnst bara mjög gott að vera í þessu utanumhaldi ... þessi öryggistilfinning“ (Fríða). Hluti af reglubundnu sykursýkiseftirliti er að fylgjast með lífsmörkum, hæð, þyngd og blóðprufum þar sem mældur er langtímablóðsykur og fastandi blóðsykur. Þátttakendurnir voru sammála um að utanumhaldið og eftirlitið hjálpaði þeim við að fylgjast með þróun sjúkdómsins hjá sér, eins og Raggi sagði: „... maður fær alltaf þessar mælingar í þessum tímum þá fær maður alltaf einhverja viðvörun ... vekur mann svoldið upp ...“. Það að hitta fagaðila reglulega og fara yfir niðurstöður blóðprufa og annarra mælinga sem og bara að ræða málin, jafnvel bara um daginn og veginn, var hluti af því að veita þeim aukna öryggistilfinningu. Þá fannst þeim mikilvægt að læknirinn þekkti þau og þeirra sjúkdómssögu. Eins og Svenni talaði um: „Ég held það að það sé mjög mikilvægt líka að læknirinn manns þekki mann ...“. Að vera upplýstur og meðvitaður um sjúkdóminn Fræðsla og leiðbeiningar eru mikilvægur þáttur í sykursýkis- móttökunni. Þátttakendurnir höfðu fengið fræðslu um mataræði og hreyfingu og fannst þeim öllum hún gagnleg og nauðsynleg eins og Svenni sagði: „Maður finnur það bara að hún (fræðslan) skiptir bara miklu máli ...“. Þátttakendurnir voru sammála um að fræðslan og leiðbeiningarnar sem þau hefðu fengið hefði nýst þeim vel við að takast á við sykursýkina. Raggi (82 ára): „Og það eru þessar leiðbeiningar sem náttúrulega hafa orðið til þess að ég er enn þá að vinna ...“. Hjá einum þátttakenda hafði maki hans tekið þátt í eftirlitinu og fræðslunni og fannst honum það mjög mikilvægt og hjálplegt. Það að einhver annar í fjölskyldunni hefði fengið fræðslu um sykursýki tegund 2 jók öryggistilfinninguna: „Já það eru mjög góðar leiðbeiningar sem við fáum þarna og konan mín er tekin með, svona til þess að hún viti hvað, svo hún geti passað mig ...“ (Raggi). Hluti af því að vera upplýstur og meðvitaður um sjúkdóminn var það að ná sér sjálfur í fræðslu og vita hvar á að leita að henni, eins og Dísa sagði: „Svo getur maður bara sjálfur lesið á netinu ...“. Bera ábyrgð á eigin heilsu Þátttakendurnir gerðu sér grein fyrir ábyrgð sinni á eigin heilsu. Að fylgja fyrirmælum var hluti af því þó að þeir segðu að þeim takist misvel að fylgja fyrirmælum. Mataræði og hreyfing voru þættir sem þátttakendur drógu fram sem þætti sem þeir gátu haft áhrif á meðal annars vegna þeirra fræðslu sem þeir höfðu fengið. Hrafn sagði: „... ég er mjög meðvitaður um hvað ég má borða og er búinn að vera það svolítið lengi“. Fram kom í viðtölum þeirra að aldur og reynsla af því að hugsa um og lifa með sjúkdóminn í mörg ár hefur kennt þeim hvað þeir sem einstaklingar þoldu. Dregið var fram að það að þekkja eigin líkama og hvað hann þolir skipti máli eða eins og Freyja nefndi: SS2 er alvarlegur sjúkdómur Mynd 1. Sýnir niðurstöður rannsóknarinnar settar upp í hugtakakort. vera meðvitaður um lífsstílstunda líkamsrækt bera ábyrgð á eigin heilsu aukin meðvitund um að sykursýki tegund 2 er alvarlegur sjúkdómur sem þarf að hugsa um daglega þekkja líkama sinn vera meðvitaður um mataræði fara eir leiðbeiningum afla sér sjálfur upplýsinga fylgjast sjálfur með nýjustu upplýsingum fræðsla og leiðbeiningar fræðsla um mataræði fræðsla um hreyfingu fræðsla um lyf (virkni þeirra og aukaverkanir) fræðsla um andleg og líkamleg einkenni SS2 að vera upplýstur og meðvitaður um alvarleika sjúkdómsins þekkingarleysi á SS2 og afleiðing hennar skert minni brenglað tímaskyn fylgja ekki fyrirmælum langt á milli eirlitstíma mikil starsmannavelta samskipta örðugleikar milli heilbrigðisstofnana ófullnægjandi fræðsla um sykurfall ónóg fræðsla um þróun sykursýki 2 ófullnægjandi fræðsla um aukaverkanir lyfja vantrú á eigin getu óöryggistilfinning eirlit eirlit með lyfjum blóðprufur líkamsskoðun öryggistilfinning og vellíðan vera kallaður inn í blóðprufu og eirlit hitta fagaðila og fara yfir málin utanumhald að einhver sé að fylgjst með reynsla sem dregur úr öryggistilfinningu reynsla sem eykur öryggistilfinningu
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.