Mímir - 01.06.2007, Page 107

tileinka sér. Því verður litið á hvernig þeir hafa
farið að því samanborið við rappara í öðrum
löndum. Að lokum verður farið yfir framtíð
rappsins hér á landi og viðtal við rapparann
Bent haft til hliðsjónar. I hnotskurn má segja
að hér verði sýnt fram á að íslenskt rapp hafi
unnið sig upp úr því að vera stæling á erlendri
menningu í það að vera virkur tjáningarmiðill á
eigin forsendum sem oft ber vitni mikilli sköp-
unargáfu og frumleika.
2. Orðræða rappsins
Rapp er helsta og útbreiddasta birtingarform
hipphopps. Aðrir þættir þess eru graffítí, breik-
dans, skífuskank (e. DJ-ing) og taktkjaft (e.
beatbox) og hipphopparar kallast þeir sem að-
hyllast þessa menningu. Hipphoppmenningin
er mjög víðfeðm því að hipphopparinn gengur
sjaldnast inn í hana að hluta til heldur verður
hún mjög oft að lífsstíl hans. Hann tileinkar sér
ákveðna orðræðu með öllu því sem henni fylg-
ir og þá er verið að tala um orðræðu sem merk-
ingarbæran tjáningarhátt sem nær út fyrir
tungumálið, þ.e. talsmáta, framkomu, atferli og
látbragð, en einnig klæðaburð, notkun tákna og
fleira (Tbe Discourse Reader 2001:7). Meðal
svokallaðra gangsta-hipphoppara í Bandaríkj-
unum tíðkast til dæmis að klæðast víðum fötum
og nota höfuðföt og fyrirferðarmikla skartgripi
og þeir reyna oft að virðast hættulegir og ögrandi
með alls kyns handahreyfmgum, öskrum og
annarri ógnandi framkomu. Þetta á þó auðvit-
að ekki við um alla því að þetta er einungis
dæmi um staðalímynd rapparans sem kemur frá
Bandaríkjunum og er hún mjög útbreidd.
Margir hipphopparar2 á Islandi klæða sig svona
2 Þegar hér er talað um hipphoppara er átt við þá sem
hlusta á hipphopptónlist, þá sem flytja hana og einnig
þá sem leggja stund á aðrar listgreinar hipphoppsins.
Þegar talað er um rappara er átt við þá sem flytja tón-
listina.
en það er þó ekki talið nauðsynlegt. Talsmát-
inn, þ.e. orðaforðinn og hugsunarhátturinn, er
mun mikilvægara atriði, sérstaklega í rappinu
þar sem menn tjá sig með orðum frekar en
dansi, myndlist eða tónum.
Engar reglur eru í rappi en samt er mjög
skýr rammi til viðmiðs fyrir hipphoppara, það
er að segja „kúlið“. Enginn á sér neina von í
rappi nema hann sé svalur, svari fyrir sig og viti
sínu viti um það og þá sem máli skipta. Sérhæf-
ingin er mikilvægur þáttur í hipphoppheimin-
um og sá sem kemur upp um sig með van-
þekkingu, rangri notkun hugtaka eða misskiln-
ingi á erfitt uppdráttar. Það er hárfín lína milli
þess að vera „kúl“ og „ekki kúl“ og það er talið
mjög slæmt að tala um hipphopp ef maður hef-
ur ekki fullan skilning á því; ef einhver utanað-
komandi reynir það eru fyrstu viðbrögðin þau
að tortryggja hann og spyrja af hverju hann sé
að tala um eitthvað sem hann veit ekkert um.
Þegar ég setti mig í samband við rappara á
spjallborði hipphoppara (Hiphop.is 2006) var
þetta það fyrsta sem ég fékk að heyra. (Það
bráði þó fljótt af þeim og þeir urðu mjög hjálp-
samir þegar þeir vissu að ekki stóð til að út-
hrópa menningu þeirra og lífsstíl.) Af þessu má
sjá að þótt engar reglur séu til staðar og list-
greinin virðist stundum „kaótísk“ og öfgakennd
veitir þessi rammi „kúlsins“ mjög mikið aðhald
og setur skorður svo að hipphoppmenningin
taki ekki of miklum breytingum eftir því sem
hún breiðist út.
3. Sögulegt samhengi
Hlutverk rapptónlistarinnar og -textanna í upp-
hafi var öðrum þræði að ögra og ógna viðtekn-
um hefðum og varð leið fátækra blökkumanna
til að láta í sér heyra. En rappið varð óvænt einnig
mjög vinsælt meðal hvítra og þegar þeir hófu
sjálfir að gefa út rapptónlist tók markaðurinn
við sér og sá um að rappmenningin breidd-
ist út, ekki aðeins innan Bandaríkjanna, heldur
105