Morgunblaðið - 30.01.1982, Blaðsíða 15

inn heima á Sandi, enda brást það
varla, að þegar fuglarnir fóru að
verpa í hrauninu og út á engjun-
um, komu þau hjónin heim að
Sandi og nutu þar sumarsins með-
al sveitunga og vina.
Bjartmar var í 20 ár einn af rit-
stjórum Arbókar Þingeyinga, og
sinnti því starfi af miklum dugn-
aði, enginn hefur ritað meira í rit-
ið en hann, fór þar saman með-
fæddur áhugi um ritað mál, og að
bjarga frá glötun merkum heim-
ildum og frásögnum þingeyskrar
sögu.
Kynni okkar Bjartmars hófust,
þegar ég flutti til Húsavíkur 1953,
en þá var hann í stjórn Kaupfé-
lags Þingeyinga. Hann var fyrst
kosinn í stjórnina árið 1937, og
starfaði í henni lengi, eða 24 ár. —
Þegar Bjartmar hóf þessi stjórn-
arstörf, voru erfiðleikar í rekstri
kaupfélagsins, og jafnvel sundur-
þykkja meðal félagsmanna.
En félagsstjórnin var samstiga
um ráðstafanir, sem höfðu far-
sæla þýðingu fyrir alla framíið
kaupfélagsins. A þessu tímabili,
urðu því miklar framfarir og
gróska í uppbyggingunni.
Ég veit að Bjartmar hafði að því
mikla ánægju, að taka þátt í þess-
um störfum og leggja góðu máli
lið. Ég á því margar góðar minn-
ingar um samstafið við Bjartmar
frá þessum fyrstu árum sem ég
var á Húsavík. Sá minningasjóður
er mér góð eign, og rýrnar ekki, þó
að ýmsir sjóðir í okkar þjóðfélagi
hafi orðið verðlitlir.
Við þetta tækifæri vil ég þakka
þetta samstarf, um leið og við
hjónin sendum Hólmfríði og fjöl-
skyldunni allri, hlýjar samúðar-
kveðjur.
Finnur Kristjánsson
Bjartmar Guðmundsson, fyrr-
verandi alþingismaður og bóndi
andaðist i Landspítalanum 17.
þ.m. Bjartmar var fæddur á Sandi
í Aðaldal 7. júní 1900 og átti hann
þar heimili til æviloka. Foreldrar
hans voru hjónin Guðrún Lilja
Oddsdóttir og Guðmundur Frið-
jónsson skáld. Bjartmar bar mikla
virðingu fyrir foreldrum sínum.
Hefur hann ritað af skilningi og
einlægni um þau og lífsbaráttuna
eins og hún kom barninu og ungl-
ingnum fyrir sjónir. Um móður
sína ritar hann grein í bókina
„Haldið til haga“, sem út kom
1979. Lýsir Bjartmar móður sinni,
dugnaði hennar, umhyggju og út-
sjónarsemi í bústjórn og umsýslu
allri á mannmörgu heimili. Hann
dáði einnig föður sinn fyrir dugn-
að, þrautseigju og athafnasemi.
Þekktur bókamaður spurði
Bjartmar: „Hvernig gat Guð-
mundur á Sandi haft tíma til að
yrkja öll sín kvæði, semja allar
sínar sögur, ræður og ritgerðir og
fara um allt land með alla sína
fyrirlestra, maður með 11 krakka í
heimili, við búskap á erfiðri jörð í
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1982
Kveðja frá Sjálf-
stœðisflokknum
Bjartmar Guðmundsson var
alþingismaður Sjálfstæðis-
flokksins í Norðurlandskjör-
dæmi eystra 1959—1971. Bjart-
mar Guðmundsson sóttist ekki
eftir að vera í framboði til al-
þingis, en til hans var leitað og
þótti fengur að fá hann til fram-
boðs. Bjartmar var þá orðinn
nálægt sextugu og hafði mikla
lífsreynslu að baki. Hann hafði
áunnið sér traust sveitunga
sinna og þótt víðar væri leitað,
enda gegnt ýmsum trúnaðar-
störfum áður en hann var al-
þingismaður. Kunnugir segja
mér, að Bjartmar Guðmundsson
hafi ekki sízt gefið kost á sér til
framboðs til að vinna fyrir hérað
sitt og þótti það skipta miklu
máli, að það ætti fulltrúa á al-
þingi í hópi stærsta stjórnmála-
flokks þjóðarinnar.
Á þingi lét Bjartmar Guð-
mundsson sig einkum skipta
málefni strjálbýlis og bænda og
menningarmál almennt bar
hann mjög fyrir brjósti.
Bjartmar Guðmundsson var
hægur maður í framgöngu en
fastur fyrir og málafylgjumaður
ef því var að skipta. Hann talaði
og ritaði fallegt mál eins og
hann átti kyn til og var í hví-
vetna hinn dæmigerði fulltrúi
hins bezta í íslenzkri bænda-
menningu.
Bjartmar Guðmundsson var
Sjálfstæðisflokknum traustur
málsvari og Sjálfstæðisflokkn-
um sómi að honum. Að leiðarlok-
um eru Bjartmari Guðmunds-
syni fluttar þakkir fyrir fórnfús
og árangursrik störf að þjóðar-
heill. Samúðarkveðjur sendum
við eiginkonu Bjartmars, frú
Hólmfríði Sigfúsdóttur, og fjöl-
skyldu þeirra.
Geir Hallgrímsson
40 ár og í harðviðrasömu byggð-
arlagi? Þetta hlýtur að hafa verið
ofurmenni til athafna." „Ekki gat
ég svarað þessu á förnum vegi
öðru en að konan hafi verið ögn
meira en nafnið tómt,“ sagði
Bjartmar af sínu alkunna yfirlæt-
isleysi.
Skrifstofa Guðmundar á Sandi
var svefnhús hjónanna, það var
einnig saumastofa húsfreyju.
Skrifborðið varð einnig að nota
undir saumavélina og hefði það
getað tafið skriftir, því ekki gátu
þau bæði notað borðið samtímis,
en samkomulagið var gott og
verkaskiptin í samræmi við það.
Bjartmar átti góðar minningar
frá æsku og unglingsárunum úr
foreldrahúsum, einnig átti hann
kærar minningar um samfima-
menn í héraðinu eftir að hann var
fullvaxinn. I bókinni „Hér geta
allir menn verið sælir", sem kom
út 1978 er kafli um Hraunsrétt.
Þar rifjar Bjartmar upp liðna tíð.
Þar kemur m.a. fram hversu ræt-
ur hans stóðu djúpt í því héraði
sem hafði fóstrað hann. Við
Hraunsrétt lét Bjartmar hugann
reika yfir liðinn tíma, ár og ára-
tugi og hugarsýnin verður glögg
upprifjun um samfundi vina frá
unglingsárum til síðustu tíma.
Honum var hugsað til þeirra sem
voru farnir, horfnir, „hvar eru
þeir“? „Hálft í hvoru finnst mér
að ég ætti að geta séð Indriða á
Felli Þorkelsson við Ytra Fjalls-
dilkinn, þéttan á velli og þéttlynd-
an. Hvar er Jóhannes bróðir hans?
Hvar er Helgi, annar Jóhannes,
Jónas, Jónas, Sigurður, Sigurður,
Pétur, Sigfús, Gunnlaugur, Karl,
Friðfinnur, Árni, Benedikt, Óskar,
Konráð, Vilhjálmur, Steingrímur,
Ketill? Hvaða? Hvaða? Hættum
nú. Nærri allar dilksdyr hringsins
í kringum þennan stóra almenn-
ing benda á einhvern í valnum."
Þannig kemst Bjartmar að orði í
fyrrnefndri bók sinni, þegar hann
lætur hugann reika til liðins tíma
við Hraunsrétt.
Bjartmar var leitandi og hugs-
andi. Spurningar komu oft fram í
huga hans um lífið, tilgang þess og
framvindu, en hann lifði eigi að
síður í fullri vissu um, að maður-
inn lifir þótt hann deyi, að látnir
lifa. Bjartmar var sérstaklega vin-
sæll maður, bæði heima í héraði
og hvar sem hann fór. Eins og rak-
ið er ítarlega af öðrum hér í blað-
inu voru Bjartmari falin mjög
mörg trúnaðarstörf. Gegndi hann
þeim af mestu trúmennsku og
leysti allt vel af hendi, sem honum
var tiltrúað. Bjartmar sat ekki
lengi á skólabekk en hann lærði í
skóla lífsins og var á margan hátt
vel menntaður. Hann var prýði-
lega ritfær og vel hagmæltur var
hann. Hann las mikið og var marg
fróður.
Alþingismaður var hann í 12 ár,
frá 1959—1971. Bjartmar var
lífsreyndur þegar hann tók sæti á
Alþingi. Hann átti mörg áhuga-
mál, sem hann vildi vinna að
Hann sá mikinn árangur af starfi
sínu á Alþingi og hafði góð og
heillavænleg áhrif á gang þing-
mála. Hann hafði glögga heildar-
yfirsýn yfir þjóðlífið og bar sterka
þrá í bjrósti til þess að vinna þjóð-
inni gagn og bæta þjóðarhag.
Bjartmar segir í bók sinni „Hér
geta allir menn verið sælir". „Þar
voru 12 ár helguð alvöru viðreisn,
en viðreisn í háði á máli andstöð-
unnar. Það var svo sem eftir henni
að skopast að nafninu, á móti
betri vitund líklega. Þrem sinnum
var ég á lista og alltaf á sama
stað. Hamingjan fylgdi honum í
öll skipti og vaxandi."
Hamingjan fylgdi Bjartmari í
störfum hans og athöfnum. Hann
var hamingjusamur í lífinu og sá
margar hugsjónir sínar og vonir
rætast. Hann var vinmargur og
sáttur við alla. Hann átti ágæta
konu sem sfoð ætíð við hlið hans í
lífsbaráttunni og börn og barna-
börn sem veittu honum mikla
ánægju.
Útför Bjartmars fer fram í dag
frá Neskirkju í Aðaldal.
Ég vil þakka Bjartmari fyrir
langt og gott samstarf og trausta
vináttu. Vegna fráfalls hans, vott-
um við hjónin eftirlifandi eigin-
konu, börnum og öðrum aðstand-
endum einlæga samúð.
Ingólfur Jónsson.
Þeir sem verða gamlir hafa
margs að sakna. Þess verður vart,
þegar huga er rennt yfir hóp horf-
inna vina og samstarfsmanna. En
því aðeins saknar maður, að mik-
ils sje misst. Saknandinn hefir þá
að jafnaði mikils notið á lífsleið-
inni. Og mesta lífslánið er í því
fólgið að njóta samvista góðra
manna.
Æskuáhrifin vara oftast lengst.
Ungur fór jeg úr ættbyggð minni,
en svo sterkar rætur hafði jeg fest
þar, að jeg þráði alltaf að geta
aftur fluttst heim í átthagana,
þótt jeg ætti hvarvetna góðu fólki
að mæta.
Á efri árum hlaut ég hnossið.
Mjer auðnaðist að flytja aftur
heim í ættbyggðina. Auðvitað var
hún þá ekki söm sem áður. Kyn-
slóðaskifti höfðu átt sjer stað. En
andinn lifði einn og sami. Jeg
mætti í sýslunefndunum næstu
kynslóð, sonum þeirra manna, sem
hæst bar í hjeraði á æskuárum
mínum. Það var einvalalið, og þar
á meðal var Bjartmar Guðmunds-
son, sonur Guðmundar á Sandi,
sem um sína daga setti svip sinn
öðrum fremur á þingeyska alþýðu-
menningu.
Bjartmar stóð föstum fótum í
þeirri menningu, sem hann var
vaxinn upp úr. Hann unni sveita-
búskap, en hafði jafnframt hneigð
til ritstarfa, svo sem hann átti kyn
til. Hann hafði kvænst mætri
konu úr heimabyggð sinni, þau
höfðu reist sjer nýbýli á óðali
feðra hans og eignast efnileg börn,
„MÁLIÐ EK í athugun. Það er verið að
vinna að þessu,“ sagði Iljörleifur Gutt-
ormsson iðnaðarráðherra, er Mbl.
spurði hann hver staða mála væri hvað
varðar staðarval steinullarverksmiðju.
Hjörleifur sagði einnig að hann
hefði átt viðræður við fulltrúa norð-
15
og þau undu sjer vel öll í nattúru-
fegurðinni við höfðalag Skjálf-
andaflóa, enda voru bæði hjónin
náttúruunnendur. Þetta var allt
eins og það átti að vera.
Það fór svo, að jeg kynntist
Bjartmari einna mest sýslunefnd-
armanna. Hann var ekki aðeins
sýslunefndarmaður Aðaldæla-
hrepps, heldur líka oddviti og
hreppstjóri, og er það glöggt vitni
þess hvers trausts hann naut í
heimabyggð. Sýslumenn hafa
jafnan margt við oddvita og
hreppstjóra saman að sælda, og
veltur á miklu fyrir þá, að traustir
menn sjeu í þeim stöðum, og ekk-
ert skorti þar á hvað Bjartmar
snerti.
En auk framangreindra sam-
starfa unnum við Bjartmar saman
í 20 ár að útgáfu Árbókar Þingey-
inga.
Bjartmar bar velferð hjeraðs
síns mjög fyrir brjósti og veitti
öruggt fylgi hverju því máli, sem
hann hugði stuðla að farsæld þess
og menningu. Þess vegna tók hann
að sjer ritstjórn Árbókarinnar,
þegar sýslunefndin ákvað að ráð-
ast í útgáfu hennar, en útgáfan
hefir alla tíð byggst að mestu leyti
á ólaunaðri sjálfboðavinnu. Það
kom því í hlut Bjartmars að afla
efnis í bókina og móta stefnu
hennar. Otrauður lagði hann lið
sitt öðrum menningarmálum hjer-
aðsins, sem sýslunefndin vann að,
svo sem skólamálum, stofnún
byggðasafns, hjeraðsskjalasafns,
náttúrugripasafns, sjúkrahúss-
málum o.fl. og sat í stjórn sumra
þeirra og vann að velferð þeirra á
ýmsan hátt. Þegar að því kom að
safna stofnfjárgjöfum einstakl-
inga til safnahússbyggingar í
Húsavík, varð hann fyrstur til að
greiða það framlag, og ber það
áhuga hans fagran vott.
Bjartmar var alúðlegur og glað-
vær í viðkynningu, samstarfsljúf-
ur, tillögugóður og starfsfús. Öll
kynni okkar voru hin ánægju-
legustu. Fyrir mína hönd og hjer-
aðsins flyt jeg minningu hans al-
úðarþakkir. Við fengum að njóta
hans svo lengi sem vonir stóðu til,
og kveðjum hann öll með söknuði.
Fjölskyldu hans vottum við
hjónin innilega samúð.
Húsavík, 19. janúar 1982,
Jóhann Skaptason, fyrrverandi
svslumaður Þingevjarsvslu.
Sjá ennfremur minningargreinar um
Bjartmar Guðmundsson bónda og
alþingismann á bls. 30—31.
anmanna og sunnanmanna, í gær og
hefðu þeir farið yfir málsatvik.
Spurningin um staðarval stendur í
milli Sauðárkróks og Þorlákshafnar,
en íbúar þessara staða hafa sýnt
áhuga á að koma upp slíkri verk-
smiðju.
Hjörleifur um steinullarverksmiðju:
Málid er í athugun
HEHWUStCKI BARNAFOT HUSGOGH MATVÖRUR
,
iasi
0PIÐ

.
r.-> v Vv': .„'.•' ;

I DAG
©
Vdrumarkaöurinn hf.
ÁRMÚLAIa