Morgunblaðið - 07.10.1986, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 1986
RITVINNSLUKERFIÐ
w 0 R C
Ritvinnsla er nú fastur liður i störfum á flestum skrif-
stofum. Ritvinnslukerfið WORD er eitt öflugasta og
mest notaða ritvinnslukerfið hériendis. Auk hefð-
bundinna ritvinnsluaðgerða býður Word m.a. upp á
samruna skjala ,,merging“, stafsetningarleiðréttingar
og fjölbreyttar útlitsgerðir sama skjals, ,,style sheet".
Tilgangur þessa námskeiðs er tvíþættur. Annars veg-
ar að þjálfa þátttakendur í notkun ritvinnslukerfisins
WORD en einnig að kenna uppsetningu skjala og
bréfa, með sérstöku tilliti til þeirra möguleika sem
Word býður uppá.
Efni:
— Helstu skipanir kerfisins
— íslenskir staðlar
— Æfingar
— Helstu skipanir stýrikerfis
Námskeiðið er ætlað öllum
notendum IBM einkatölva
eða samhæfðra véla.
Leiðbeinandi er Ragna Sigurðardóttir Guðjohnsen,
ritvinnslukennari. Auk þess að hafa kennt notkun
fjölda ritvinnslukerfa hefur Ragna mikla reynslu sem
ritari.
Tími: 13.-16. október, kl. 13.30-17.30.
Scjúrnunðrfélðg
islands
Ánanaustum 15 • Sími: 6210 66
Fullyrðing um
áhættulaus
spariskírteini
stenst ekki
eftir Gunnar Helga
Hálfdanarson
Að gefnu tilefni þykir rétt að
gera sparifjáreigendum grein fyrir
áhættu, sem fylgt getur fjárráðstöf-
unum þeirra, þegar fé er fest í
verðbréfum s.s. spariskírteinum,
öðrum verðbréfum ogjafnvel bund-
inni bók í innlánsstofnun.
Arðsemi og mismun-
andi tegundir áhættu
Með áhættu er átt við líkumar á
því, að arðsemin (ársávöxtun) verði
minni en að var stefnt, en þau frá-
vik geta stafað af þeim fimm
tegundum áhættu, sem nú verður
greint frá:
1. Vanskila- og tapsáhætta:
Þessi tegund áhættu kemur til
vegna hugsanlegrar ónógrar
greiðslugetu skuldara svo og
ónógra trygginga. Ef greiðandi
getur ekki greitt á gjalddaga og
tryggingar bregðast, geta viðkom-
andi Qármunir tapast.
Dæmi: Ríkissjóður _er talinn
traustasti greiðandinn á íslandi. Því
hafa ríkisskuldabréf s.s. spariskír-
teini og þær innlánsbækur og
verðbréf, sem ríkisbankamir
ábyrgjast, verið talin áhættulaus
með tilliti tii endurgreiðslu á gjald-
daga. Aðrir skuldarar eru taldir
geta borið síðri tryggingu fyrir end-
urgreiðslu, þó að í mörgum tilvikum
megj vart greina á milli.
2. Fjárlosunaráhætta:
Sé þörf á að losa fé fyrir gjald-
daga verðbréfs, t.d. með sölu þess,
reynir á, hversu tryggur (virkur)
endursölumarkaður er fyrir viðkom-
andi verðbréf.
Dæmi: Þegar kaupendur að til-
teknum flokki verðbréfa em fáir
og/eða smáir getur seljandi þurft
að taka meiri afföllum en búast
má við, þegar fleiri og stærri kaup-
endur eru fyrir hendi. Þar sem
verðbréfamarkaður á íslandi hefur
verið í mótun og því ekki nægjan-
lega virkur í gegnum árin, hefur
þessi áhætta verið fyrir hendi gagn-
vart þeim eigendum verðbréfa, sem
þurft hafa að selja verðbréf áður
en komið er að gjalddaga þess.
Spariskírteinin hafa ekki verið hér
nein undantekning. Vonir standa
til, að með hlutverki Seðlabankans
sem viðskiptavaka á Verðbréfaþingi
íslands megi tryggja betur en áður
endursölumarkað fyrir spariskír-
teini og hefur miðað nokkuð í þá
átt, þó að enn vanti herslumuninn.
3. Verðbólguáhætta:
Verðbólgan er sá áhættuþáttur,
sem mest gætir við fjárfestingu á
íslandi í dag. Verðbólgan rýrir
kaupmátt þeirra greiðslna, sem ber-
ast af óverðtryggðum verðbréfum.
Verðtryggð verðbréf eru því
áhættuminni en sambærileg óverð-
tryggð.
4. Skattaáhætta:
Nýir skattar eða auknir geta rýrt
arðsemina, ef þeir tengjast viðkom-
andi flármun, t.d. innlánsbók eða
verðbréfi.
5. Áhætta vegna vaxtabreyt-
inga:
Vaxtahækkanir í þjóðfélaginu
geta valdið því að fjármunir lækka
í verði (gengi), ef tekjur, s.s. nafn-
vextir, hækka ekki í takt við
arðsemiskröfu spariijáreigenda.
Sveiflan verður því meiri, sem bindi-
tími fjárfestingarinnar er lengri.
Við endursölu verður sparifjáreig-
andi því fyrir gengistapi, hækki
markaðsvextir, eftir að kaup eiga
sér stað. Eigi hann hins vegar verð-
bréfið áfram, verður hann engu að
síður fyrir vaxtatapi.
í framhaldi af upptalningu þeirra
tegunda áhættu, sem fyrir hendi
geta verið, verður nú gerður saman-
burður á því, hvemig þessi atriði
snerta þau áhættulitlu verðbréf,
sem vinsælust eru nú hjá hinum
almenna sparifjáreiganda:
Fyrr á árum mátti segja með
nálgun, að spariskírteini væru
áhættulaus í samanburði við aðra
kosti, sem sparifjáreigendum stóð
til boða, m.a. vegna fárra kosta og
vegna þess að markaðsöflin höfðu
ekki eins mikil áhrif og nú.
Af framangreindu yfirliti sést
hins vegar, að spariskírteini eru nú
í reynd alls ekki áhættulaus, þó að
Gunnar Helgi Hálfdanarson
Af framangreindu yfir-
liti sést hins vegar, að
spariskírteini eru nú í
reynd alls ekki áhættu-
laus, þó að þau séu til
lengdar áhættuminnst
verðbréfa.
þau séu til lengdar áhættuminnst
verðbréfa. Á meðan endursölu-
markaður fyrir spariskírteini er
ekki orðinn fullvirkur kunna þau
jafnvel á einstökum tímapunktum
að hafa í för með sér meiri endur-
söluáhættu en sum önnur traust og
viðurkennd verðbréf, svo að dæmi
sé nefnt.
Arðsemi og áhættu-
dreifing
Af framangreindu er ljóst, að
rökin fyrir myndun verðbréfasjóða
felast ekki eingöngu í áhættudreif-
ingu með tilliti til ólíkra skuldara
og trygginga heldur einnig með til-
liti til hinna áhættutegundanna.
Minnkun áhættunnar með áhættu-
dreifingu gerir verðbréfasjóðum
kleift að ná fram ávöxtun, sem ella
krefðist meiri áhættu, ef keypt
væri stakt verðbréf t.d. skuldabréf.
Þá gerir hinn vanþróaði íslenski
fjármagnsmarkaður með ölium
Tegund verðbréfa Arðsemi og tegundir áhættu Spariskirteini Skuldabréf m/ ábyrgðinn- lánsst. og skyld bréf Verðbréf vel fjölbreyttra (áhættu- dreifðra) verð- bréfasjóða
Núverandi arðsemi góð betri best
1. Vanskila-ogtapsáhætta engin engin/lítil lítil
2. Fjárlosunaráhætta lítil lítil lítil
3. Verðbólguáhætta engin (ef verðtr.) engin (ef verðtr.) engin (ef eigpiir verðtr.)
4. Skattaáhætta lítil lítil lítil
6. Áhætta vegna vaxtabreytinga nokkur nokkur minnst
Ráðherra skipar lektor án meðmæla skólaráðs:
„Sáttur við þessi úrslit“
- segir rektor KHÍ um skipau ráðherra í stöðuna
Menntamálaráðherra hefur sett Anton Bjarnason lektor í
íþróttum og líkamsrækt við Kennaraháskóla Islands. Með-
mæli skólaráðs hlaut Bergur Heimir Bergsson en í skor hlaut
dr. Ingimar Jónsson þijú atkvæði og Bergur eitt. Níu umsækj-
endur voru um stöðuna. „Ég mat langa starfsreynslu Antons
með þeim hætti að hann væri best til þess fallinn að gegna
stöðunni,“ sagði Sverrir Hermannson í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins. „Ég hef heimild til þess að taka ekki mið
af þessum niðurstöðum, og ákvörðun minni hefur ekki verið
mótmælt."
Að sögn Jónasar Pálssonar, rekt-
or KHÍ, taldi skólaráð og matsnefnd
sem það skipaði sig bundið af þeim
reglum sem gilda um úthlutun þess-
arar stöðu. Sá umsækjenda sem
uppfyllti menntunarskilyrði best
hafi því hlotið stuðning þeirra. „Ég
er hinsvegar sáttur við þessi úrslit
og tel Anton Bjamason ágætlega
til þess fallinn að gegna stöðunni."
Jónas sagði að það væri stefna skól-
ans að umsækjendur um kennara-
stöður í verk- og listgreinum skuli
uppfylla jafn ströng skilyrði og þeir
sem kenna hefðbundnar greinar.
Þó mætti ekki horfa fram hjá gildi
starfsreynslu. Sagðist hann vita að
flestir væru sammála um að Anton
væri tvímælalaust reyndastur. Vissi
hann ekki til að því hefði verið
andæft að hann væri settur í stöð-
una.