Morgunblaðið - 31.01.1992, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1992
Morgunblaðið/Ingvar
Mannlaus vöru-
flutningabíll útaf
Mannlaus vöruflutningabifreið með
aftanívagn rann af stað þvert yfir
Skútuvoginn um miðjan dag í gær
og stöðvaðist ekki fyrr en hún var
hálf komin út af. Engin slys urðu
af þessu ferðalagi bifreiðarinnar og
þurfti að fá kranabíl til að ná henni
upp á götuna aftur.
Morgunoiaoio/Ami Sæberg
VEÐUR
1/EÐURHORFUR í DAG, 31. JANÚAR
YFIRþlT: Á Grænlandssundi er 975 mb lægð á leið norðaustur,
og vaxandi lægð um 1000 km suður af Vestmannaeyjum fer norð-
norðaustur. Víð Nýfundnaland er önnur vaxandi lægð á leið norð-
austur.
SPÁ: Lægð yfir austanverðu landinu ki. 12 og því breytileg vind-
átt, 5-7 vindstig og úrkoma víðast hvar á landinu. Hiti 0 til 7 stig.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA:
HORFUR Á LAUGARDAG: Suðvestlæg átt og heldur kólnandi veð-
ur, skúrir eða siydduól um sunnan- og vestanvert landið en annars
þurrt.
HORFUR Á SUNNUDAG: Vestlæg átt og fremur svalt í veðri. Él
um vestanvert landið en annars þurrt.
Svarsími Veðurstofu íslands — Veðurfregnir: 990600.
TÁKN:
Heiðskirt
Léttskýjað
Hálfskýjað
Skýjað
Alskýjað
/ Norðan, 4 vindstig:
' Vindörin sýnir vind-
stefnu og fjaðrirnar
vindstyrk, heil fjöður
er 2 vindstig.
7 r /
r r r f Rigning
/ r r
* r *
r * r * Slydda
r * /
* * *
* * * * Snjókoma
* * *
-| 0 Hitastig:
10 gráður á Celsíus
ý Skúrir
*
V
Él
— Þoka
= Þokumóða
’, ’ Súld
OO Mistur
—j- Skafrenningur
Þrumuveður
VEÐUR VÍÐA UM HEIM
kl. 12.00 í gær að ísl. tíma
híti veöur
Akureyri 11 skýjaö
Reykjavik 5 þokumóða
Bergen 4 þoka ígrennd
Helsinki 0 skýjaö
Kaupmannahöfn vantar
Narssarssuaq +5 alskýjað
Nuuk vantar
Osló +1 þokaígrennd
Stokkhólmur 6 léttskýjað
Þórshöfn vantar
Algarve 16 léttskýjað
Amsterdam 2 þokaigrennd
Barcetona 14 heiðskirt
Berlfn 4 þokumóða
Chicago • ■4-1 þokumóöa
Feneyjar 10 þokumóöa
Frankfurt 0 alskýjað
Glasgow 2 þokumóða
Hamborg 2 þokumóða
London 2 þoka
LosAngeles 14 heiðskírt
Lúxemborg 9 léttskýjað
Madrid 7 heiðskirt
Malaga 16 hálfskýjað
Mallorca 14 skýjað
Montreal 0 snjókoma
NewYork 0 léttskýjað
Orlando 16 þokumóða
París 6 þokumóða
Madeíra 17 léttskýjað
Róm 11 skýjað
Vín 6 léttskýjaö
Washington 4-1 þokumóða
Wlnnipeg +4 frostúði
Landsbanki mun
lækka nafnvexti
um 0,25-0,50%
LANDSBANKINN lækkar út láns- og innlánsvexti um 0,25% til 0,5%
á laugardag. I Islandsbanka og sparisjóðunum verður tekin ákvörð-
un um vaxtalækkun í dag, en að minnsta kosti livað íslandsbanka
varðar verður lækkunin á svipuðum nótum og hjá Landsbankanum.
Búnaðarbankinn hefur hins vegar þegar tilkynnt um 2% meðallækk-
un útlánsvaxta og samkvæmt því verða útlánsvextir 2-2,5% lægri
þar en hjá öðrum bönkum eftir helgina.
Landsbankinn lækkar víxilvexti
á laugardag úr 15,5% í 15,25%.
Yfirdráttarvextir lækka úr 18,5% í
18%, kjörvextir á óverðtryggðum
skuldabréfum lækka úr 14,75% í
14,25%. Þá lækka vextir á almenn-
um sparisjóðsbókum og einkareikn-
ingum úr 1% í 0,5% en vextir á
kjörbókum hækka úr 5% í 6%.
Lánskjaravísitalan hefur hækkað
um 2,5% síðustu sex mánuði og
sýnir nú verðhjöðnun, sem þýðir að
ofangreindir nafnvextir jafngilda
raunvöxtum. Raunvextir á verð-
tryggðum útlána bankanna eru hins
- vegar um 10%. Þegar Brynjólfur
Helgason aðstoðarbankastjóri
Landsbankans var spurður hvers
vegna bankinn lækkaði ekki vexti
til samræmis við verðbólgu og verð-
tryggða vexti sagði hann að Lands-
bankinn teldi að ríkið þyrfti að sýna
ákveðið frumkvæði hvað varðaði
lækkun á ríkisvíxlum og ríkis-
skuldabréfum, sem væru í beinni
samkeppni við innlánsform bank-
ans. Því til að geta lækkað útláns-
vexti yrði að vera hægt að lækka
innlánsvexti. Þegar Brynjólfur var
spurður hvort bankinn ætlaðist til
þess að ríkið hefði frumkvæði að
frekari vaxtalækkunum svaraði
hann játandi.
Endanleg ákvörðun um vaxta-
lækkun hjá íslandsbanka og spari-
sjóðinum verður tekih í dag, en
Tryggvi Pálsson bankastjóri ís-
landsbanka sagði aðspurður að
lækkun þar yrði frekar í samræmi
við lækkun Landsbanka en Búnað-
arbanka.
Rök bankanna fyrir háum nafn-
vöxtum á síðustu mánuðum síðasta
árs voru að þeir væru að vinna upp
tap fyrri hluta ársins sem hefði
skapast vegna þess að misræmi var
milli verðtryggðra og óverðtryggra
vaxta. Þegar Tryggvi var spurður
hvers vegna ekki væri hægt að
lækka nafnvexti á nýju ári til sam-
ræmis við raunvexti, sagði hann
að bankarnir ætluðu ekki að lenda
í sömu stöðu á þessu ári og því síð-
asta heldur vonuðust til að þega.
ákvarðanir væru teknar yrðu það
ákvarðanir sem bankinn, og við-
skiptavinir hans, gætu búið við til
lengri tíma.
„Við viljum ekki aðeins sjá í bak-
sýnisspegilinn heldur einnig fram á
veginn, og viljum taka ákvarðanir
sem geta staðist. Stöðugt verðlag
er ekki lengur fjarlægur draumur
á íslandi og við vitum að bæði nafn-
vextir og raunvextir eru nú of háir
miðað við að stöðugt verðlag hald-
ist og árangur náist í kjarasamning-
um og efnahagsmálum. En við vilj-
um ekki lenda í því að lækka núna
vexti meira heldur en kemur á dag-
inn að sé réttlætanlegt og þurfa
þá að hækka vextina aftur í kjölfar
kjarasamninga,“ sagði Tryggvi.
Vaxtabreytingar eru heimilar á
10 daga fresti. Tryggvi var spurður
hvort það stuðlaði ekki einmitt að
stöðugu verðlagi að færa nú vextina
niður til samræmis við núverandi
verðbólgu en eiga möguleika á að
hækka þá aftur síðar með stuttum
fyrirvara ef á daginn komi að verð-
bólgan aukist í kjölfar kjarasamn-
inga, og hvað mælti á móti því að
hafa þá aðferð.
„Ef samið verður gætu falist
hækkanir í slíkum samningum sem
tækju gildi við undirritun þeirra,"
sagði Tryggvi. „Tíðar vaxtabreyt-
ingar eru að sjálfsögðu mögulegar,
í raun hafa vextirnir breyst hægar,
við höfum ekki farið í dýpstu lægð-
ir vísitölunnar og heldur ekki í
hæstu hæðir. Og síðustu tvö ár
hafa bankar og sparisjóðir miðað
við að minnsta kosti þriggja mán-
aða tímabil, gjarnan tvo mánuði
fram í tímann og einn mánuð aftur
og í því felst viss útjöfnun," sagði
Tryggvi.
Páll Halldórsson formaður BHMR:
Fráleit hugmynd
að afnema biðlaun
Harðorð gagnrýni frá BSRB, BHMR og KÍ
PÁLL Halldórsson formaður BHMR segir að hugmyndir í fjármálaráðu-
neytinu um afnám biðlauna opinberra starfsmanna séu alveg fráleitar
og út í hött. „Auk þess finnst mér furðulegt að koma fram með svona
hugmyndir í miðjum samningaviðræðum því biðlaunin eru hluti af laun-
akjörum opinberra starfsmanna og oft vitnað til þeirra sem slíkra,“
segir Páll. Ragnhildur Guðmundsdóttir varaformaður BSRB segir að
alveg sé út úr myndinni að ljá máls á þessum hugmyndum.
I máli Páls Halldórssonar kemur
fram að á undanförnum árum hafi
verið vöxtur á fjölda opinberra
starfsmanna og því lítið reynt á
ákvæðið um biðlaunin. „Mér finnst
skjóta skökku við að nú þegar horfur
eru á samdrætti á störfum hjá hinu
opinbera skuli menn allt í einu telja
það tímabært að afnema biðlaunin,"
segir Páll. Aðspurður telur Páll það
engu skipta þótt nú séu komin til
sögunnar ákvæði um gagnkvæman
3ja mánaða uppsagnarfrest opin-
berra starfsmanna, biðlaunin séu
eftir sem áður hluti af launakjörum
þeirra.
í sameiginlegri yfirlýsingu um mál
þetta frá BSRB, BHMR og Kennara-
sambandi íslands kemur m.a. fram
að samtök þessi lýsa yfir furðu sinni
á ummælum skrifstofustjóra starfs-
mannaskrifstpfu fjármálaráðuneytis-
ins. Síðan segir: „Á sama tíma og
ummæli þessi koma fram hafnar
samninganefnd ríkisins öllum kjara-
bótum fyrir viðsemjendur sína og
gefur ekki kost á viðræðum um ann-
að en kjaraskerðingu á næstu tveim
árum. Opinberir starfsmenn líta á
ummæli skrifstofustjórans sem lið í
skipulagðri aðför ríkisvaldsins að
eigin starfsmönnum."
Ragnhildur Guðmundsdóttir segir
að réttindi opinberra starfsmanna
séu þrengri en annars launafólks og
m.a. er hægt að skylda þá til að vinna
yfirvinnu. Af þeim sökum séu frek-
ari áform um skerðingu þessara rétt-
inda út í hött. Og í fyrrgreindri yfir'
lýsingu kemur fram að þeir opinberu
starfsmenn sem rétt eiga á biðlaun-
um eru að stærstum hluta fólk sem
valið hefur sér störf innan velferðar-
kerfisins að ævistarfi.