Morgunblaðið - 31.01.1992, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1992
Kristinn Gíslason,
Hlíð - Minning
Fæddur 5. nóvember 1917
Dáinn 24. janúar 1992
Kristinn lést 24. þessa mánaðar
á St. Jósefsspítala í Hafnarfirði.
Hann átti við vanheilsu að stríða
hin síðari ár, barðist við erfiðan
sjúkdóm. Dvaldi hann á sínu heim-
ili fram undir það síðasta í góðri
og nærgætinni umsjá Hólmfríðar
eiginkonu sinnar. Kristinn var
fæddur í Straumi við Straumsvík
þ. 5. nóvember 1917. Á þeim tíma
var Straumur í Garðahreppi, sem
náði yfir allmikið landsvæði á þeim
árum. Norðurmörkin við Kópavogs-
læk og í suður að Vatnsleysustrand-
arhreppi og til vestur að Álftanes-
eða Bessastaðahreppi. Á liðnum
árum hefur stór hluti af Garða-
hreppi verið lagður undir Hafnar-
fjörð og áður Garðahreppi breytti í
Garðabæ.
Foreldrar Kristins voru þau hjón-
in Ragnheiður Jósepsdóttir, Hún-
vetningur að ætt og Gísli Guðjóns-
son fæddur og uppalinn í Garða-
hreppi. Þau hjón bjuggu um það
bil 2 ár í Straumi en fluttust þá
ásamt frændfólki og vinum til
Krísuvíkur vorið 1918. Þar bjuggu
þau í þriggja fjölskyldna sambýli í
eitt ár, sem reyndist þeim fjölskyld-
um erfitt m.a. vegna þess að hin
alræmda spánska veiki barst um
veturinn þangað og lagði nær alla
fjölskyldumeðlimina í rúmið, sem
skapaði að sjálfsögðu margvíslega
örðugleika ekki hvað síst gagnvart
hirðingu á búfénaði á þessum kalda
vetri. Gísli hafði tryggt sér ábúð á
jörðinni Hlíð í Garðahverfi, Garða-
hreppi. í Hlíð var tvíbýli á þessum
árum. í austurbænum bjó Sigurður
Jónsson með konu sinni og mörgum
börnum. Einn af sonum þeirra hjóna
var Ólafur Jóhann, síðar þekktur
rithöfundur. Ólafur var ári yngri
en Kristinn. Fjölskyldan fluttist frá
Hlíð austur í Grafning þegar Ólafur
var 5 ára gamall. Hann kom þó af
og til í heimsókn til Kidda vinar
síns og dvaldi þar á stundum nokkra
orlofsdaga. í fyrstu barnabók Ól-
afs: Við Álftavatn, er saga sem
heitir: „Kiddi flæðir úti á skeri“ og
segir frá ævintýri þeirra drengja
sem voru þá tólf og þrettán ára.
Sjórinn heillaði ávallt unga drengi
og minnist ég flæðiævintýra með
Kidda á nefndu skeri, sem að jafn-
aði var nefnd Klöppin en hún stóð
uppúr sjó, nema þegar stórstreymt
var.
Þegar Sigurður lét af ábúð í aust-
urbænum í Hlíð, 1923 fékk Gísli
hann einnig til ábúðar og enn síðar
aðliggjandi jörð, Móakot. Margt var
gert til þess að bæta jörð og hí-
býli. Byggt var nýtt íbúðarhús og
nokkru síðar gripahús. Túnin voru
sléttuð og nýræktir gerðar á mýrar-
flákum allfjarri heimilinu. Störfin á
þessum sjávarbýlum voru æði fjöl-
breytt. Fyrr á árum gekk fiskur oft
allmikið inní fjörðinn á vetrarvertíð.
Sameinuðust þá bændur í Garða-
hverfi um að róa fil fiskjar.
Fiskurinn var verkaður í salt
heima fyrir. Þá var hrognkelsaveiði
stunduð í ríkum mæli á vorin. Kart-
öflurækt var mikið stunduð í Hlíð
um áratuga skeið. öllum þessum
fjölbreyttu störfum kynntist Krist-
inn á uppvaxtarárum sínum og tók
snemma virkan þátt í þeim. Hann
reyndist snemma vera mjög verk-
laginn maður, sem kom sér einkar
vel við störf að fjölbreyttri búsýslu.
Þá starfaði hann nokkuð utan
heimilis að ýmisskonar „iðnaðar-
störfum" þegara tími gafst til, þótt
ólærður væri. Um tíma starfaði
hann hjá skipasmíðastöðinni Dröfn
í Hafnarfirði. Hann lagði miðstöðv-
arlagnir hjá ýmsum vinum og ná-
grönnum. Ég fékk Kristinn til þess
að aðstoða mig við endurgerð á lít-
illi íbúð okkar hjóna í Reykjavík.
Einnig vann hann um tíma hjá
Rafveitu Hafnarfjarðar er ég starf-
aði þar og sá m.a. um lagningu
háspennulínu frá Hafnarfirði til
Garðahverfis og Álftanesi ásamt
dreifikerfum á þeim tíma er ég
starfaði hjá Rafveitunni.
Kristinn var mjög laginn, vand-
virkur og trúr verkamaður til allra
þeirra starfa er hann lagði hönd að.
Kristinn kvæntist eftirlifandi
konu sinni Hólmfríði Sigurðardótt-
ur, fædd 7. janúar 1925 á Lækjar-
móti í Vestur-Húnavatnssýslu. Þau
eignuðust tvo drengi: Sigurgísla,
fæddur 8. júní 1955 og Ragnar,
fæddur 19. nóvember 1956. Sigur-
gísli kvæntist Sólveigu Sigurðar-
dóttur og eignuðust þau tvö börn:
Kristbjörgu Hólmfríði, fædd 21.
febrúar 1975 og Kristinn Snorra,
fæddur 22 mars 1980. Sigurgísli
og Sólveig skildu.
Kynni okkar Kristins voru sem
að líkum lætur hvað nánust á okk-
Emilía J. Einarsdóttir,
Hafnarfirði - Minning
Fædd 16. mars 1904
Dáin 26. janúar 1992
Okkur langar til að minnast
hennar ömmu okkar, Emilíu Jónu
Einarsdóttur, sem lést á Sólvangi
26. janúar sl.
Amma uppi, en það kölluðum
við hana alltaf, því hún bjó í sama
húsi og við systur ólumst upp í, á
Köldukinn 5, en á hæðinni fyrir
ofan.
Oft var gott að geta laumað sér
upp til ömmu og fá hjá henni
kleinubita eða eitthvert annað góð-
gæti sem hún átti alla tíð í poka-
horninu.
En réttlætiskennd hennar var
sterk og hún tók þátt í að leggja
okkur lífsreglurnar, með boðum og
bönnum. Og eftir á að hyggja kunn-
um við henni okkar bestu þakkir
fyrir það. Amma var „Vesturbæ-
ingur“ eins og hún sagði okkur svo
oft, fædd og uppalin í vesturbæ
Reykjavíkur, en hún bjó flest sín
búskaparár í Hafnarfirði. Síðustu
árin hefur hún dvalið á Sólvangi
og lét hún vei af öllu þar. Langar
okkur til að koma á framfæri þakk-
læti til starfsfólks þar fyrir góða
umönnun.
Guð geymi elsku ömmu uppi.
Lækkar lífdaga sól.
Löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
fegin hvíldinni verð.
Guð minn, gefðu þinn frið,
gleddu’ og blessaðu þá,
sem að lögðu mér lið
Ljósið kveiktu mér hjá.
Salome, Emelía og Hulda
Einarsdætur.
ar barnsárum með því að ég var í
fóstri hjá foreldrum hans frá því
að ég var á þriðja ári fram á sjö-
unda árið og eftir það tíma og tíma
að sumrinu til næstu árin. Stundum
var bátskænan sett á flot og leitað
fiskjar rétt utan við landsteinana
og var þar oft að fá kola og þara-
þyrsling, hvorttveggja lostæti.
Stundum flaut prestssonurinn í
Görðum, Þorvaldur, með okkur en
hann hafði mikinn áhuga fyrir þátt-
töku í uppátækjum okkar yngri
strákanna. En eins og gengur í líf-
inu stijáluðust samfundir okkar
Kristins með árunum en ávallt hélst
vinskapurinn.
Kristinn hefur átt sitt heimili í
Hlíð alla tíð og meðan heilsan leyfði
unnið að búskapnum og ýmsum
öðrum verkum sem áður var minnst
á. Sameiginlegum búskap var hald-
ið lítt breyttum áfram eftir að Krist-
inn kvæntist. Ragnheiður móðir
Kristins lést 8. apríl 1966. Gísli
faðir hans lést 31. desember 1986
rúmlega 95 ára að aldri. Sem að
líkum lætur færðist búskapurinn
og heimilishaldið yfir á yngri hjón-
in. Gísla, sem var einstaklega sýnt
um allt sem að sauðfénu laut sinnti
þeirri grein búskaparins lengi fram
eftir árum, eins og heilsan leyfði.
Hafist var handa um endurbygg-
ingu Garðakirkju á árunum 1955
til 1966 er kirkjan var vígð að nýju.
Það vildi svo til að lík móður Krist-
ins, Ragnheiðar, var hið fyrsta, sem
borið vr inn í hið endurbyggða
Guðshús. Kristinn var meðhjálpari
í Garðakirkju árið 1976-1989.
Það var Kvenfélag Garðahrepps
(síðar Kvenfélag Garðabæjar) sem
hófst handa um endurreisn Garða-
kirkju og Kirkjuhvols, safnaðar-
heimilis Garðakirkju. Þegar litið er
til baka má telja að hér hafi næstum
einstætt þrekvirki verið unnið.
Kvenfélag stofnað í fámennum
hreppi (um 500 manns á þeim tíma)
með það höfuðverkefni að endur-
byggja Garðakirkju sem talin er
vera með elstu kirkjustöðum á land-
inu. Engir ijármunir voru til staðar
aðeins óbilandi trú á að markmiðinu
yrði náð og kjarkur, og það tókst
á ótrúlega skömmum tíma. Má þar
til sanns vegar færa að trúin flytur
fjöll. Kristinn og Hólmfríður kona
hans tóku ómældan þátt í þessu
endurbyggingarstarfi.
Ég get ekki látið hjá líða að ljúka
þessum minningarorðum um Krist-
inn Gíslason vin minn um langan
aldur, er ég hafði að niðurlagsorð-
um í minningargrein um föður hans
Gísla:
„Garðahverfi er ein af þeim fáu
landspildum á höfuðborgarsvæðinu,
sem fram til þessa hefur verið laus
við hverskonar krana, ýtur, graftól
og steinmúra. En hversu lengi var-
ir friðurinn? Það yrðu hörmuleg
örlög þessa á margan hátt sérkenni-
lega landsvæðis, sem að stórum
hluta liggur mót suð-vestri með líð-
andi halla frá Garðaholti niður í sjó
fram, ef það yrði enn eitt af fórn-
arlömbum steinsteypu og graftóla,
án þess að hugað væri að manneskj-
ulegri meðferð þess.
Það væri samboðið minningunni
um Gísla og marga aðra þá góðu
Garðhverfinga, sem gengnir eru til
feðra sinna eftir langa og starfsama
ævi í þessu byggðarlagi að hér yrði
að öllu farið með gát.“
Þessi orð sem sett voru á blað
yfir um það bil sex árum síðan eiga
enn við þegar horft er yfir Garða-
hverfi af Garðaholti þar sem hluta
þessarar gijóthæðar hefur verið
breitt í gróskumikinn skógarreit.
Blessuð sé minningin um góðan
vin. Fjölskyldu hans votta ég mína
innilegustu samúð.
Guðjón Guðmundsson.
Jón M. Gestsson
fulltrúi - Minning
Þegar ég fékk skilaboð á dögun-
um um að æskuvinur minn, Jón
Már Gestsson væri allur, birtust
mér fyrir hugskotssjónum á einu
augnabliki æsku- og táningsárin,
sem við áttum saman. Bamaskóla-
árin í Austurbæjarskólanum.
Fyrstu árin í „gaggó“ Aust. Skát-
arnir. Bernskubrekin og stráka-
stælarnir. Dansæfingarnar, þar
sem maður komst fyrst í snertingu
við stelpurnar. Vífilsgata 11, þar
sem Jón Már ólst upp í Mýrinni.
Ýmislegt fleira ljómaði í huganum
rétt eins og í kvikmynd á breið-
tjaldi.
í kjölfar minninganna kom svo
bláköld tilveran. Jón Már hringir
ekki framar. Jón Már lítur ekki
oftar við á skrifstofunni og segir:
„Er ekki til kaffi hérna?“ Hann
lést á heimili sínu aðeins fáum
dögum eftir að móðir hans,
Steinunn Sigurðardóttir, var lögð
til hinstu hvíldar á 88. aldursári.
Jóni Má leið illa eftir að hann missti
móður sína, enda var hún honum
alla tíð kær. Hún var viðmiðun
hans í lífinu.
Hann var búinn að vera sjúkling-
ur í fjöldamörg ár, eða síðan hann
varð fyrir því áfalli að mikil hand-
vömm átti sér stað á Landspítalan-
um þegar Jón Már var skorinn upp
við bijósklosi. í kjölfarið fylgdi röð
af læknisfræðilegum slysum og
óhöppum, sem skildu hann eftir
um tíma sem likamlegt rekald.
Með seiglu barðist hann áfram
ótrauður og reyndi ætíð að rækja
störf sín vel á skrifstofu Vegagerð-
arinnar, þótt kraftarnir væru
sjaldnast upp á marga fiska. En
hann kvartaði sjaldan. Bar sig eins
vel og kraftarnir leyfðu og á stund-
um lét hann sem ekkert væri, þótt
þrautirnar væru ill þolanlegar. Að
undanförnu varð hann að fara tvi-
svar í viku í nýrnatæki Landspítal-
ans og gekk það mjög nærri hon-
um. Hann var oft gjörsamlega
uppgefinn eftir tarnirnar í tólum
læknavísindanna, sem áttu að
bjarga honum en eyðilögðu heils-
una í staðinn. Loks gafst líkaminn
upp eftir ójafna baráttu. Jón Már
fékk hægt andlát að kvöldi dags.
Jón Már var fæddur undir mið-
nætti 11. september 1941. Ég
fæddist tólf tímum á eftir honum
á sömu stofu. Þar urðu fyrstu fund-
ir okkar. Hann var einkabarn for-
eldra sinna Steinunnar og Gests
Ólafssonar, fyrrverandi forstöðu-
manns Bifreiðaeftirlits ríkisins,
sem er látinn fyrir all mörgum
árum. Þar átti hann og Guðlaug
Gunnarsdóttir uppeldissystir hans,
hlýtt og gott heimili. Þangað var
ætíð gott að koma. í Mörg ár kom
ég þangað á leið ofan úr Hlíðum
í skólann. Við félagarnir fylgdumst
svo að upp Skólavörðuholtið þar
sem kennararnir biðu eftir að koma
einhveijum fróðleik í kollinn á okk-
ur. Stundum var það erfitt verk
fyrir það ágæta fólk, enda hugur
ungra stráka jafnan fjarri kennslu-
stofunni. Við vorum t.d. miklir
snillingar í sjóorrustum og enn
betri í því að koma í veg fyrir að
kennarinn stæði okkur að verki,
þótt að hann legði sig fram um
að góma okkur. Það kom þó fyrir
að annar hvor okkar varð að víkja
úr kennslustund, þegar kennaran-
um þótti nóg um uppátækin. Kraft-
inn fengum við úr iýsinu sem Svava
hellti í okkur krakkana í skólanum
á hveijum morgni úr handmálaðri
postulínskaffikönnu.
Leiðir okkar skildu þegar ég fór
vestur til Bandaríkjanna til fram-
haldsnáms, en Jón Már fór að
vinna hjá Samvinnutryggingum. í
gegnum árin höfum við samt alltaf
haldið sambandi. Stundum miklu,
stundum litlu. En alltaf fylgdumst
við hvor með öðrum. Jón Már
stundaði alla tíð skrifstofustörf og
það orð fór af honum að hann
væri afar vandvirkur og hæfur
starfsmaður á því sviði. Hann gerði
allt vel sem hann tók sér fyrir
hendur. Heiðarleikinn, sem hann
lærði í föðurhúsum, var hans leið-
arljós. Jón Már var pólitískur og
hafði gaman af stjórnmálum. Við
vorum ekki háir í loftinu þegar við
fórum að sendast fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn á kjördag. Hann fylgdist
vel með þjóðfélagsumræðunni og
góður félagsmálamaður var hann.
Hann kærði sig ekki, sem ungur
maður, um langskólanám. Greind
hans var góð. Jón Már hefði kom-
ist lengra í lífinu ef hann hefði
gengið menntabrautina. Einn óvin
átti Jón Már, sem hann glímdi við
með misgóðum árangri. Það var
Bakkus. Hann lék lífshlaup Jóns
illa. Eyddi Jón oft löngum stundum
í samskiptum sínum við þann sjúk-
dóm. Á seinni árum hafði Jón oft-
ast betur í þeirri viðureign, en þá
sótti heilsuleysið að með auknum
þunga. Jón Már var tvíkvæntur og
tvískilinn. Hann á þijú uppkomin
mannkosta börn og nokkur barna-
börn. Síðustu árin átti hann heima
vestast í vesturbænum, rétt niður
undir Selsvör, þar sem sólin skart-
ar sínu fegursta á síðsumarskvöld-
um þegar hún sest handan Snæ-
fellsjökuls. Nú er lífssól Jóns Más
einnig sest út við sjóndeildarhring
lífsins. Eftir lifir minningin um
góðan dreng og æskuvin. Heiðar-
legan mann sem oft þurfti að fara
um dimman dal í leit að ljósi og
sannleika. Hann hefur nú fundið
þann bjarta stað, sáttur við Guð
og menn.
Fyrir hönd okkar Áslaugar vil
ég að leiðarlokum færa Kolbrúnu,
Áslaugu, Jóni Má og Gully, börnum
þeirra og mökum okkar innilegustu
samúðarkveðjur á sorgarstundu.
Jón Hákon Magnússon.
-------» ♦ 4-------
■ KOLAPORTIÐ verður nú einn-
ig opið á sunnudögum fram á sum-
ar. A síðasta ári var aðsókn næstum
tvöfalt meiri en árið á undan og
aðstandendur Kolaportsins reikna
með mikilli aukningu á þessu ári.
Kolaportið er opið á laugardögum
kl. 10-6 og á sunnudögum kl. 11-17.