Morgunblaðið - 31.01.1992, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1992
Andsvar við rangfærsl-
um Garðars Eiríkssonar
eftir Guðna
Agústsson
Garðar Eiríksson fyrrverandi úti-
bússtjóri Búnaðarbankans á Sel-
fossi kýs að opna umræðu í fjölmiðl-
um hvers vegna hann lét'af störfum
við útibúið. Hann skrifar opið bréf
til Sunnlendinga' í Morgunblaðið
föstudaginn 24. janúar sl. og var
til viðtals á útvarpsstöðvum sama
dag. Því miður talar Garðar og
skrifar gegn betri vitund og fer
með staðlausa stafi í málinu. Garð-
ar sakar undirritaðan um að hafa
vegið ódrengilega að mannorði sínu
í frétt sem DV birti um málið 18.
janúar sl. Fram að þessum skrifum
hafði ég talið mér skylt að neita
allri umræðu um málið við fjölmiðla
og gert það, en sé mig nú knúinn
að ijalla um þær staðreyndir máls-
ins sem hægt er að ræða um.
Hvað DV fréttina varðar kemur
það glöggt fram að ég neita frétta-
manni um viðtal og upplýsingar en
blaðamaðurinn segir mér að frétta-
skot berist inn um málið og eftir
að blaðamaður hefur rætt um efni
fréttaskotanna, segi ég enn að ég
ræði ekki málið en hann megi hafa
eftir mér að til slíkra aðgerða sé
ekki gripið nema verulegir hnökrar
hafi verið á störfum útibússtjórans.
Allt annað sem í þessari frétt var,
var blaðsins og blaðamannsins,
Ferðaraðir voru þá nýjung. Þetta
voru vikulegar ferðir þar sem
ákveðið svæði var tekið fyrir og það
gert í áföngum. Fyrsta ferðin var
farin um Reykjavík, síðan Grinda-
vík og með ströndinni upp í Kjós.
Eitt sveitarfélag var tekið fyrir
hverju sinni.
Á laugardaginn 1. febrúar vill
Náttúruverndarfélag Suðvestur-
lands minna á þessa starfsemi sína
og kynna nýja ferðaröð sem hefst
15. febrúar. Þetta verður gert með
því að ganga í þetta sinn frá Nor-
ræna húsinu kl. 13.30 niður í Gróf-
ina. Þar og á leiðinni verður ýmis-
sjálfsagt eftir ýtarlega skoðun, því
fréttin var hógvær og nálægt stað-
reyndum málsins.
Dagblaðið Tíminn sá ástæðu til
að semja brenglaða frétt upp úr
DV-fréttinni án þess að hafa sam-
band við mig þótt mitt nafn væri
þar nefnt. Garðar Eiríksson fer all
fijálslega með staðreyndir í grein
sinni og að iokum finnur hann þá
skýringu á brotthvarfi sínu að hann
hafi verið „of velviljaður Sunnlend-
ingum“. Leggur síðan málið í þeirra
dóm án þess að rekja í neinu mjög
langa atburðarás sem snerist um
allt aðra hluti. í Ríkisútvarpinu í
hádegisfréttum 24. janúar gefur
hann þá skýringu að hann hafi átt
í „útistöðum við yfirstjórn Búnaðar-
bankans í Reykjavík sem snerust
um grundvallarstefnu og ímynd“.
Síðan segir Garðar í sömu frétt að
hann hafi hundsað viðvaranir yfir-
stjórnar og farið eftir eigin sann-
færingu“ í rekstri útibúsins.
Ég sé ástæðu til af þessu tilefni
að hrekja í nokkru rangfærslur
Garðars og opna örlítið hina hliðina
á málinu. Vil þó taka fram að eng-
um voru það jafn mikil vonbrigði
og þeim er þetta ritar hvernig þetta
mál fór og þróaðist á löngum tíma.
Það er rétt að ég stóð að því að
hvetja Garðar til að sækja um stöðu
útibússtjóra og náði um það al-
gjörri samstöðu í bankaráðinu og
einnig í bankastjórninni þar sem
Iegt skoðað og hugmyndir um fram-
tíðarsýnir um náttúrulegt og mann-
gert umhverfi og nýtingu ræddar í
fylgd fróðra og hugmyndaríkra
manna, um leið og nýja ferðaröðin
verður kynnt.
Að því loknu gefst kostur á að
fara í stutta náttúruskoðunarferð
út á Kollafjörð ef veður ieyfir. í
sjóferðina, sem er sjálfstæð ferð,
verður farið kl. 15.30 frá Grófar-
bryggju með farþegaskipinu Ár-
nesi. Ollum er heimil þátttaka, hvort
sem þeir eru félagsmenn eða ekki.
(Úr fréttatílkynningu.)
bankastjórarnir þrír mæltu með
ráðningu Garðars, völdu hann úr
hópi margra hæfra umsækjenda.
Garðari var það vel ljóst að útibús-
stjórar fá ekki fastráðningu fyrr en
að loknum reynslutíma sem er eitt
ár. Hann gerir mikið úr því að ég
hafi uppálagt sér að breyta ímynd
bankans í lifandi fyrirtæki sem
Sunnlendingar vildu eiga viðskipti
við.
Þetta kann vel að vera en ég
minni á að bankinn var ekki að
byija, afgreiðslumar á Lgugarvatni
og ekki síður á Flúðum voru öflug-
ar en mér þótti nauðsynlegt að
gera hlut Selfoss stærri sem er
miðstöð þjónustu og viðskipta á
svæðinu og þá með því að kljúfa
Ámesingaútibú og gera á Selfossi
sjálfstætt útibú og að afgreiðslur
uppsveitanna fylgdu Selfossi.
Ég hvatti Garðar aldrei til ann-
ars en að fara að reglum bankans.
Búnaðarbankinn á ágæta ímynd og
útibúin hafa dafnað æði vel víða
um land, undir þeim vinnureglum
sem í gildi eru og útibússtjórar
sætta sig við og telja sér skylt að
fara eftir. Enda hljóta allir að sjá
að sá sem segist „hundsa“ vinnu-
reglur þess fyrirtækis sem honum
er trúað fyrir er á rangri leið.
Garðar kom í bankann sem vanur
maður sem hafði að ég hygg búið
við allstrangar reglur í Samvinnu-
bankanum sem mun hafa verið
vinnuregla þar. Því þótti nóg að
fara munnlega yfir heimildir um
útlánareglur. Að heimildir Búnaðar-
bankans séu mun þrengri en ann-
arra banka á svæðinu er tal út í
loftið, bankinn hefur staðist alla
samkeppni og dafnað betur en hin-
ir bankamir undir svipuðum útlána-
reglum.
Garðar veit það sjálfur að þeir
hnökrar sem vom á störfum hans
og gagnrýndir voru af bankastjórn-
inni svo til frá upphafi snerust ekki
um neina ímynd. Þar tókst honum
og hans starfsfólki prýðilega. End-
urskoðun bankans kom í útibúið í
nóvember 1990 og gerði þá æði
margar athugsemdir á útlánum og
vinnubrögðum.
Bankastjórnin tók málið til skoð-
unar og taldi að í óefni stefndi. Ég
lagði áherslu á að leysa málið í friði
og taldi að þetta yrði lagað með
skjóturn hætti og sannfærðist um
það eftir að hafa kallað Garðar á
Guðni Ágústsson
„Það er nauðsynlegt að
þeir sem lána peninga
almennings hafi blý í
hnjáliðunum þegar
ýmsa tungulipra og
harðsvíraðra aðila ber
að garði bankastofn-
ana. Enn veit enginn
hvert tapið verður
vegna þessara mála og
vonandi verður það sem
minnst.“
minn fund þar sem ég lagði fyrir
hann málamiðlun sem bankastjórn-
in hafði fallist á. Stöðu Garðars
yrði í engu raskað en Moritz W.
Sigurðsson aðstoðarbankastjóri
með langa reynslu sem útibússtjóri
hjálpaði til að koma röð og reglu á
ný og fyrsta kastið mætti leita til
hans með öll stærri mál og þegar
einhver vafí væri á um meðferð
máls. Þetta mál er viðkvæmara en
svo að hægt sé að rekja það og
yfir því hvílir trúnaður og leynd.
Vandamálið snerist aldrei um hina
mörgu og traustu viðskiptavini
bankans á' svæðinu, heldur um
þröngan hóp manna og í mörgum
tilfellum háar upphæðir utan við-
skiptasvæðis, þar sem var verið að
taka áhættu og ganga lengra í lán-
veitingum án alls samráðs.
Útibússtjórar vita að lánveitingar
eru ábyrgðarstarf og þeir skilja að
stundum þarf að skoða mál í hag-
deild eða með sérfróðum mönnum.
Góður bankastjóri veit að nei er oft
orðið sem bjargar viðskiptavini frá
glötun. Hins vegar hlaut reynslu-
tími útibússtjórans að vera á enda
þegar hann leysti til bankans þijár
eignir án samráðs og hlaut það að
vera honum ljóst að kaupin voru
fórnaraðgerð þar sem peningar
myndu tapast. Útibústjórar hafa
engar heimildir til kaupa og sölu
fasteigna. Þessi aðgerð útibús-
stjórans svo og löng saga viðvar-
ana þar sem sömu hnökrarnir
birtust aftur og aftur hlaut að
kalla á þennan endi á reynslutím-
anum.
Ég ligg ekki undir þeirri sök að
hafa verið Garðari Eiríkssyni
ódrengilegur. Ég ráðlagði honum
heilt og gerði honum oft grein fyrir
alvöru málsins og hvatti hann.
Ágreiningurinn snerist fyrst og
fremst um að knýja útibússtjórann
til að fara að settum reglum og
meta rétt útlánaáhættu. Það er
nauðsynlegt að þeir sem lána pen-
inga almennings hafi blý í hnjálið-
unum þegar ýmsa tungulipra og
harðsvíraðra aðila ber að garði
bankastofnana. Enn veit enginn
hvert tapið verður vegna þessara
mála og vonandi verður það sem
minnst.
Ég ætla ekki hér að fjalla um
þær tölur sem fram koma í grein
Garðars, enda enginn ágreiningur
um það innan bankans að marga
hluti gerði hann vel. Var góður og
vinsæll yfirmaður á vinnustað, vin-
sæll af viðskiptavinum og var að
því leyti líklegur til stórræða.
Hitt voru mikil vonbrigði að hon-
um tókst ekki að ráða við einn þátta
starfsins og ekki þann veigaminnsta
þrátt fyrir viðvaranir, hjálp og
beiðnir manna sem vildu allt fyrir
hann gera. Búnaðarbankinn er
sterkur á Suðurlandi, bakhjarl fólks
og fyrirtækja en engum líðst að
vinna eftir eigin duttlungum að svo
vandasömu starfi sem útibússtjóra-
starf er.
Garðar kórónar nú barnaskap
sinn þegar hann heldur því fram,
að „óánægja eins aðalbankastjóra
Stefáns Pálssonar hafi aukist í réttu
hlutfalli við vaxandi viðskiptavild
óg velgengni útibúsins undir sinni
stjórn“.
Málið snerist aldrei um persónu
Garðars Eiríkssonar heldur við-
skipti og vinnubrögð. Garðar Ei-
ríksson fékk gnægð tækifæra og
nægan tíma til að hverfa frá villu
sinni.
Sjálfskaparvítin eru verst og
stundum sárust.
Höfundur er alþingismnður og
formaður bankastjórnar
Búnaðarbankans.
Ný ferðaröð kynnt
VORIÐ 1984 hóf Náttúruvemdarfélag Suðvesturlands ferðaröð sem
nefndist: „Umhverfið okkar“. Þetta var önnur ferðaröð félagsins, árið
áður hafði félagið steðið fyrir ferðaröðinni: „Náttúragripasafn undir
berum himni“.
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída
Kíndakjöt og Eldur ís
Neðanmáls er bezt
Mikið lifandis skelfing er ég
feginn að vera kominn hér neðan-
máls aftur. Við neðanmáls-dálka-
skriffínnar getum yfirleitt látið í
ljós skoðanir okkar án þess að
allt of mikið veður verði út af
því gert. Ef til vill er ekki alltaf
tekið of mikið mark á okkur.
Fyrir nokkru hætti ég mér upp
fyrir svörtu línuna og neðanmáls-
verndina og lét birta, efst á síðu,
grein um sölumál á íslenzkum
freðfiski hérna í henni Ameríku.
Ég vona, að þið, kæru lesendur,
séuð ekki móðgaðir yfir því, að
ég skyldi bregða mér upp á síð-
una. Þetta var alvarleg grein og
ekki skrifuð í okkar venjulega
rabbstíl og þar að auki var graf-
in upp gömul mynd og birt með
til áherzluauka. Þegar ég sá
myndina varð mér ljóst, hvað
árin hafa liðið hratt. Það er tími
til kominn, að ég komi heim og
láti taka af mér nýja mynd.
Með greininni móðgaði ég og
reitti til reiði ýmsa viðskiftajöfra
og sannaði það fyrir mér, að
sannleikanum verður hver sár-
reiðastur. Þeir sendu mér tóninn
og gerðu eins lítið úr mér og
þeir gátu. Svo fékk ég á gúlann
sérstaka og feiki alvarlega yfir-
lýsingu hér í blaðinu frá útflutn-
ingsráði Félags _ íslenzkra stór-
kaupmanna. Ég var svo
skammarlega illa að mér, að vita
ekki einu sinni að þetta merka
ráð væri til. Engin mannanöfn
fylgdu þessari mergjuðu grein,
en ég reikna með, að merkir og
góðir Islandsmenn hafi samið
hana. Þeir sögðu, að ég væri
vondur maður, líklega rógberi og
meira að segja fulltrúi SÍS. En
hvað gerir annars þetta útflutn-
ingsráð? Flytur það út stórkaup-
menn? Ef svo er, eru þessir ráðs-
menn að vinna þjóðinni vel og
ég fyrirgef þeim af öllu hjarta.
Markaðssetning eða mörkun
Þegar ég ritaði, illu heilli, hina
alvarlegu grein um fisk-markaðs-
málin greip ég tækifærið til þess
að ota fram tillögu minni um að
notuð verði ný orð í staðinn fyrir
hin ljótu orð markaðssetning og
að markaðssetja. Prentvillupúk-
inn vann spellvirki á útskýringum
mínum og varð útkoman sú, að
ekki var hægt að skilja upp né
niður hvað ég var að fara. Vegna
þessa ætla ég að endurtaka til-
lögu mína.
í stað skrípisins markaðssetn-
ing verði notað orðið mörkun,
kvenkyns orð, sem til er í mál-
inu, en mjög lítið notað nema í
hugtakinu mörkun sauðfjár og í
samsetningunni takmörkun. í
staðinn fyrir að markaðssetja
myndum við merkja. Þetta orð
er ekki til í málinu samkvæmt
íslenzkri orðabók Menningar-
sjóðs. Þessi nýju orð gef ég ís-
lenzkri tungu gratís.
Eldur slokknar - ís bráðnar
Vodkadrykkju-fólk í Suður-
Flórída er í sorg þessa dagana.
Islenzka vodkað, Eldur ís, er
horfið úr verzlunum hér. Þegar
ég heimsótti Albertson-búðina
rétt fyrir jólin til að kaupa jólaöl-
ið brá mér heldur í brún. Stolt
íslands og augasteinn Fjallkon-
unnar, vodkað okkar Eldur ís,
var horfið úr hillunni. Landar
okkar hafa sagt mér að þeir hafi
oft brugðið sér inn til Albert-
sons, þegar eitthvað bjátaði á í
lífsbaráttunni. Þeim hafi strax
liðið betur, þegar þeir sáu raðir
af hinum smekklega hönnuðu
Eldur ís flöskum og þeir hafí
fyllst ættjarðarást -mg þjóðar-
stolti. Til að viðhalda tilfinning-
unni hafi þeir oftast keypt eina
og tekið með sér heim.
Þegar ég spurði búðarþjóninn
um hvarfið svaraði hann, að Eld-
ur ís hefði ekki selzt nógu vel.
„Það eru líklega ekki nógu marg-
ir íslendingar í Flórída," sagði
hann og hló. Sagði hann mér að
kíkja í útsölukörfuna, en þar
lenda ýmsar flöskur af tegund-
um, sem hætt er að bjóða til
sölu. Þarna fann ég síðustu flösk-
una af Eldur ís, þvælda, niður-
lægða og illa á sig komna. Verð-
ið hafði verið fært úr $ 13,75
niður í $ 9,50 og var ég ekki
iengi að grípa hana. Ég hugsa
mér að geyma flöskuna til minn-
ingar um vodkaveldi íslendinga
á amerískum markaði.
Kindakjöt til Kanada
Fyrir mörgum mánuðum
klippti ég út grein úr Mogganum,
þar sem sagt var frá því, að ís-
lenzkt fyrirtæki væri að kanna
sölu á kindakjöti til Kanada. Hinn
væntanlegi kaupandi var sagður
hafa mjög góð viðskiptasambönd
í Kanada og Bandaríkjunum og
væri líka að komast inn á mark-
að í Hong Kong. Talsmaður ís-
lenzka fyrirtækisins sagði, að ís-
lenzka kjötið yrði selt í verzlunum
og einnig til veitingahúsa. Yrði
boðið upp á það sem sérstaka
gæðavöru.
Upprunalega hafði íslenzki
aðilinn boðið Kanadamönnum
500 tonn af kjötinu, en þá hefðu
þeir sýnt þá rausn að lýsa sig
reiðubúna til þess að kaupa allt
að 2.000 tonn. Allt þetta er nú
gott og blessað. Ég hefi verið að
kíkja í Moggann af og til í þeirri
von að sjá frétt um endanlega
sölu. Reyndar var ég ansi spennt-
ur að sjá, hvernig þetta færi, því
í greininni var tekið fram, „að
eingöngu ætti eftir að semja um
verð kjötsins". Fastlega vona ég,
að svoleiðis smáatriði hafi ekki
orðið til þess að koma í veg fyrir
þetta útflutningsafrek.