Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.1988, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1988.
15
Mismunun - viljandi eöa óviljandi
Boð frá borði fatlaðs manns
Þegar þess er beöiö aö færa boö
á vettvang vandast oft málið. Þetta
hefi ég oft gert fyrir mæta kunn-
ingja sem ekki hafa af hógværö
sinni lagt út í það að ráðast fram á
ritvöllinn, hafa ekki viljað eða
treyst sér til að koma skoðun sinni
nægilega vel til skila. En boðberinn
vill stundum blanda sér inn í boðin
og ósjaldan eru svo boðin beint tek-
in sem skoðun og bein viðhorf þess
sem skrifar. Þá skal það viður-
kennt að vísu að ekki skrifar undir-
ritaður um þau boð annarra, sem
hann er í algerri andstöðu við, þó
meiningarmunur sé. Enn skal þess
freistað að færa í letur athyghsverð
boð til íslenskrar þjóðar frá fötluð-
um einstakhngi sem hefur fylgst
vel með fréttum sem öðru og ég tek
fram um leið að ég er honum sam-
mála að yfirgnæfandi hluta þó að
ég tæki vart svo harkalega th orða.
Þetta snýst um fréttamat, áhersl-
ur í fréttamati og þetta snertir hka
áherslur stjómvalda í viðkomandi
málaflokki.
Umbúðalaust bar vinur minn
saman ofurumfjöllun fjölmiðla, og
þá ríkissjónvarpsins okkar sér í
lagi, um ólympíuleikana í Seoul og
þá tiltölulega veigalitlu og fátæk-
legu umfjöllun sem aðrir ólympíu-
leikar, þ.e. fatlaðra, hafa svo hlotið.
Og nú hefur hann alfarið orðið.
Heilbrigð sál...
Án efa hafa ýmsir haft ánægju
nokkra af öhu því flóði sem yfir
skall á skjánum meðan íþrótta-
menn okkar kepptust við það eitt,
að því er virtist, að vera langt frá
sínu besta og komast hvergi nálægt
Kjallarinn
Helgi Seljan
félagsmálafulltrúi ÖBÍ
því að lenda í úrshtum, hvað þá það
að komast á verðlaunapall. Auðvit-
að er ranglátt að vera með ein-
hveijar ofurvæntingar æ og sí en
íþróttamennimir sjálfir og ekki
síður þeir sem þar standa næstir
höfðu vissulega gert sitt til þess að
ýta undir því ekki er nú hógværð-
inni fyrir að fara hjá flestum á þeim
bæ.
Nú, en auðvitað gátu menn ekki
séð fyrir hina ömurlegu frammi-
stöðu okkar manna og því er ekki
að neita að leikar þessir era býsna
merkilegir. Þó að mörg skugga-
myndin hafi einnig birst þar sem
ekki beint er í órofatakt við hið
fomkveðna: Heilbrigð sál í hraust-
um hkama.
En nú eru aftur ólympíuleikar og
að þessu sinni era það fatlaðir, sem
í hlut eiga, og ekki hafa þeir verið
með neinar yfirlýsingar og auglýs-
ingar um eigið ágæti, heldur ekki
þeir sem standa að ferð þeirra, og
það hafa ekki einu sinni verið reist-
ar fyrirfram hahir fyrir þá. Nú
bregður svo við að boðskipti öll
ganga ofurhægt. Myndir af afrek-
um okkar fólks eru ekki fáanlegar,
enda hefur þetta fólk tekið upp á
því að vinna til verðlauna æ ofan
í æ, öfugt við hinar hetjurnar.
Allur annargaröur
Raunar ber að athuga í þessu til-
felh það mikilvæga atriði að um-
íjöllunarskorturinn (nú er umfjöll-
un óneitanlega ærin víða og m.a.s.
orðin thefni leiðaraskrifa sem
þakka ber) getur einmitt valdið
nokkra um ágætan árangur ef þaö
var reyndin að hin gífurlega um-
íjöllun fyrri ólympíuleika hér
heima hefði gjörsamlega gert
íþróttahetjur okkar magnþrota
þarna úti í Seoul, og máttu þær þó
ekki máttlausari vera.
Já, nú fer fólk á verölaunapall og
flykkist í úrslit og auðvitað er frá
því greint - annaðhvort væri nú -
þetta eru þó íslendingar að gera
sinn fatlaða garö frægan - sem
náttúrlega er allur annar garður
og ógöfugri en sá er best átti að
gera skil og bera skyldi hróður um
heimsbyggð alla.
En nóg um þetta. Þó að mismun-
ur í fréttamati, mismunun, sé slík-
ur, að líkt er sem við lifum á mið-
öldum og annar hópurinn sé af
aðals- eða jafnvel konungakyni en
hinn hópurinn sé af þeim þá týnda
og falda almúga. Og er þá komið
að hallarmálum en eins og kunnugt
er þá er ætlunin að halda hér hand-
boltahátíð mikla á næsta áratug og
til þess að svo megi verða þá verður
að reisa mikilfenglega milljarða-
höh svo landinn geti a.m.k. tapað
með sæmd í sómasamlegu húsnæði
og unnið með enn meiri sæmd ef
svo skyldi vilja til.
Hver verða viðbrögðin?
(Skrifara verður nú óneitanlega
hugsað th allra hálfköruðu íþrótta-
húsanna og sundlauganna vítt um
landið sem alltaf biða vegna hins
auma ástands í fjármálum þjóðar-
innar, enda ekki allt hægt að gera
í einum grænum - nema, jú, „þegar
býður þjóðarsómi", þá er ýmislegt
unnt að gera - og gera bæði fljótt
og vel.-)
Mikil og makalaus er þessi fram-
kvæmd og allt í einu er til slík of-
urgnótt fjár að blönkustu ráðherr-
ar vissu ekki lengur mihjóna sinna
tal og sögðu í kór: Skrifaðu hand-
boltahöh, hvað svo sem hún kostar.
Á sama tíma era íþróttasamtök
fatlaðra að freista þess að fá fjár-
magn í venjulegt íþróttahús sem
náttúrlega er hreinasta hismi og
hégómi, kostar bara nokkra mihj-
ónatugi og er því of ómerkilegt til
að vera að verja til þess dýrmætu
og vandfengnu almannafé.
Fróðlegt væri nú að vita hvort
stjórnvöld sjá sóma sinn í að meta
í einhverju ágætan árangur hinna
fótluðu í Seoul nú og veita myndar-
legar fjárhæöir i íþróttahúsið
þeirra svo þetta fólk gæti haft un-
andi aðstöðu við iökanir sínar.
(Skrifara þætti það einnig vel við
hæfi að heiðra svo þetta hugdjarfa
afreksfólk, hvað sem öllum áform-
um um handboltahöhina miklu hð-
ur nú.)
En eitt er víst að eftir því verður
tekið í röðum fatlaðra hver við-
brögð verða.
Og er þá nóg þuhð að sinni um
leið og fatlaður einstaklingur, sem
ekki er, vel að merkja, í íþróttum
neins konar, óskar íslensku þjóð-
inni til hamingju með fatlaða af-
reksfólkið sitt og því sjálfur góðs
gengis í framtíðinni með þökk fyrir
frábæran árangur.
Síðan þessari grein var komið á
framfæri hefur ýmislegt ánægju-
legt gerst hvað varðar framlög til
íþróttamála fatlaðra. Og guð láti
gott á vita.
Helgi Seljan
„Fróðlegt væri nú að vita hvort stjórn-
völd sjá sóma sinn 1 að meta 1 ein-
hverju ágætan árangur hinna fötluðu
í Seoul nú.“
ímyndað mér að nokkram manni
komi til hugar að fólk geti tekið því
með léttúð, hvað þá þögninni, að
hvahr, sem búið er að ættleiða með
ærnum tilkostnaði og mikilli fyrir-
höfn, séu bara skotnir rétt si svona.
Annars skfl ég ekki hvers vegna
þeir sem ættleiða hvah taka þá
ekki heim með sér. Það hlýtur að
vera tfltölulega einfalt mál fyrir
vini okkar í Bandaríkjunum aö
koma sér upp svona tuttugu tfl
þrjátíu metra löngum vatnsrúmum
í bamaherbergjunum sínum svo
að vel fari um þá ættleiddu. Þá
þyrftu þeir ekki að vera að bægsl-
ast um ahan sjó, eigandi á hættu
að festast í ís, synda í strand eða
verða morðóðum íslendingum að
bráð.
Það er annars eins gott að þeir
sem helst hafa í hótunum við okkur
skuli vera vinir okkar því að óvin-
irnir væru vísir tfl að beita okkur
einhverjum óþokkabrögðum.
Guðmundur Axelsson
„Sumar illa þenkjandi sálir ganga jafn-
vel svo langt að halda því fram að fyrir-
tækin hafi hugsanlega tafið eða komið
í veg fyrir sókn okkar á aðra markaði.“
Að deila um nokkra hvali
Það er makalaust merkilegt að
fylgjast með deilu þeirri sem í dag-
legu tali er nefnd hvalveiðideilan.
Eins og allir vita gengur deflan
fyrst og fremst út á það að menn
hafa ekki getað komið sér saman
um hverjir eigi að ákveða fyrir
okkur hvort við veiðum hvah inn-
an okkar eigin fiskveiðilögsögu og
þá hve marga og ef við veiðum þá
hvort við þurfum leyfi frá Ameríku
tfl þess aö selja af þeim kjötið.
Maður gæti jafnvel ætlað að það
sé einhvers konar lögmál að alhr
hvahr, sem eru í útrýmingarhættu
(sjötíu talsins), flykkist að strönd-
um landsins tfl þess eins að verða
útrýmt og lenda að lokum í maga
vina okkar, Japana. Nema náttúr-
lega að við verðum hlýðin og góð
og geram eins og stóri bróðir í
Ameríku vih og hendum kjötinu
eins og þeir gera við smáhvahna
20.000 sem þeir veiða. Æth þetta
væri ekki í lagi ef viö bara veiddum
hvahna í net, svo sem eins og óvart,
og hentum þeim svo úr þvi þeir era
hvort sem er dauðir?
Þegar stóri bróðir í Ameríku
reynir svo af góðmennsku sinni
einni saman aö nota Japani til þess
að bregða fyrir okkur fæti I við-
skiptum rjúka jafnvel ráðherrar
upp og brúka sig, eins og þetta káfi
eitthvað upp á þá og það núna þeg-
ar enn ætti að vera langt tfl kosn-
inga. Og svona rétt eins og tfl að
bíta höfuðið af skömminni neita
þeir jafnvel að mæta í kaffi hjá
vemdurunum. (Kannski þeim hafi
verið sagt að það yrði ekkert
brennivín með.)
Viðskiptahagsmunir
Þeir sem vita betur en við, þetta
venjulega fólk, fræða okkur gjarn-
an um það geigvænlega tap sem við
gætum orðið fyrir ef við ekki hætt-
um að veiða þessar djúpvitru
skepnur. Freshwater, Seawater,
eða hvað þau annars heita, stórfyr-
Kja]]aiiim
Guömundur Axelsson
framhaldsskólakennari
irtækin í Ameríku, eiga stórtap á
hættu ef við mökkum ekki rétt.
Við eigum áreiðanlega enn eftir
að komast að því hvað við höfum
gott af þessum fyrirtækjum, annað
en að kalla þau íslensk á hátíðis-
og tyllidögum. Sumt fólk hefur það
jafnvel fyrir satt að þau annars
ágætu fyrirtæki í Ameríku, sem við
gjama viljum eigna okkur, séu,
eins og sagt er, „almost as Americ-
an as apple pie“. Sumar flla þenkj-
andi sáhr ganga jafnvel svo langt
að halda því fram að fyrirtækin
hafi hugsanlega tafið eða komið í
veg fyrir sókn okkar á aðra mark-
aöi og þar með gert okkur háðari
einu markaðssvæði en eðhlegt er.
Hvers vegna hvalafriðun?
Það era gefnar á því ýmsar skýr-
ingar hvers vegna sumt fólk vfll
ekki að við veiðum fáeina hvah,
aðrar en að það þurfi að koma í veg
fyrir útrýmingu. Tfl dæmis vfll fólk
alls ekki drepa, hvað þá éta, sálufé-
laga sína. Ekki get ég heldur
„Ætli þetta væri ekki í lagi ef við bara veiddum hvalina í net, svo sem eins og óvart“, segir m.a. í greininni.