Morgunblaðið - 30.01.2008, Blaðsíða 11

Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
„ÞAÐ ÞARF og verður að breyta
leikreglunum í íslenskum sjávarút-
vegi,“ sagði Kristinn H. Gunnars-
son, þingmaður Frjálslynda flokks-
ins, á Alþingi í gær en hann var
málshefjandi í utandagskrárum-
ræðum um uppsagnir í fiskvinnslu
og atvinnuöryggi í sjávarbyggðum.
Kristinn sagði hrinu uppsagna í
fiskvinnslu vera beina afleiðingu
ákvörðunar ríkisstjórnarinnar um
niðurskurð í þorskveiðiheimildum.
„Framundan eru að óbreyttu gíf-
urlegar breytingar í sjávarútvegi.
Veiðiheimildir munu sópast á for-
ræði fárra fyrirtækja og í hverju
þorpinu á fætur öðru munu störfin
hverfa sem dögg fyrir sólu og fólkið
á eftir þeim. Óbætanlegt tjón verð-
ur unnið á landsbyggðinni ef ekk-
ert verður aðhafst,“ sagði Kristinn
og þótti honum mótvægisaðgerðir
ríkisstjórnarinnar ekki nægilega
góðar. „Settar eru tvær milljónir
króna í byggðarlag þar sem nær-
fellt annar hver maður á atvinnu
sína undir sjávarútvegi en 45 millj-
ónir króna í byggðarlag þar sem
enginn starfar við sjóinn, þar sem
enginn starfar í fiskvinnslu, þar
sem er engin höfn, þar sem er ekki
einu sinni sjór.“
Eins og þorskar á þurru landi
Hjá þingmönnum Frjálslyndra
og Framsóknarflokksins kom fram
krafa um að þorskveiðiheimildir
yrðu aftur auknar og Guðni
Ágústsson sagði ráðherra ríkis-
stjórnarinnar hafa hagað sér eins
og þorskar á þurru landi gagnvart
sjómönnum, fiskverkafólki og sjáv-
arútveginum. „Þeir hafa hvorki
heyrt bænir byggðanna né tekið til-
lit til þess sem fólkið sagði,“ sagði
Guðni og þingmenn Vinstri grænna
sögðu fiskveiðistjórnunarkerfið
vera komið í þrot. „Fyrirtæki sem
hefur starfað óslitið frá árinu 1906,
staðið af sér tvær heimsstyrjaldir
og efnahagslegar dýfur verður
núna að lúta í gras fyrir ranglátu
kvótakerfi og einkavæðingu sjáv-
arauðlindanna,“ sagði Jón Bjarna-
son um þá ákvörðun HB Granda að
loka fiskvinnslu á Akranesi.
Ekki meinbægni stjórnvalda
Einar K. Guðfinnsson sjávarút-
vegsráðherra sagði uppsagnirnar
grafalvarlegar og í máli hans kom
fram að þær mætti að hluta til
rekja til niðurskurðar í þorskkvóta
en að fleira kæmi til, m.a. hagræð-
ing hjá fyrirtækjunum sjálfum.
Ríkisstjórnin hefði gripið til mót-
vægisaðgerða og þær þyrftu ákveð-
inn tíma til að virka.
Einar sagði endurskoðun á nið-
urskurði þorskveiðiheimilda ekki
tímabæra enda væri verið að ráðast
í miklar rannsóknir á þorskstofn-
inum. „Það hefur borið við í þessari
umræðu eins og stundum áður að
menn hafa talað um þessa afla-
ákvörðun frá því í sumar sem eins
konar meinbægni af minni hálfu
eða hálfu ríkisstjórnarinnar,“ sagði
Einar og áréttaði að nauðsynlegt
hefði verið að bregðast við upplýs-
ingum um að þorskstofninn væri að
dragast saman.
Þarf að breyta leikreglun-
um í sjávarútveginum
Árvakur/Valdís Thor
Fiskideilur Enn á ný var tekist á um fiskveiðistjórnunarkerfið á Alþingi. Arnbjörg Sveinsdóttir, Sjálfstæðisflokki,
sagði uppsagnir í fiskvinnslu vond tíðindi en áréttaði nauðsyn þess að stunda sjálfbærar og arðbærar fiskveiðar.
Í HNOTSKURN
» Stjórnvöld ákváðu í sumarað fara að ráðleggingum
Hafrannsóknastofnunar og
skera þorskveiðiheimildir niður
um 60 þúsund tonn.
» Stjórnarandstöðunni hafaekki þótt mótvægisaðgerðir
vegna þessa nægjanlegar.
» Framsókn og Frjálslyndirvildu minni niðurskurð á
þorskkvóta en VG hefur stutt
ákvörðun stjórnvalda.
Fleiri áhrifaþættir
en niðurskurður í
þorskkvóta
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 2008 11
ALÞINGI
Gaman á fundum
Valgerður Sverrisdóttir, Framsókn,
vakti athygli á því á þingi í gær að að-
eins hefur verið lagður fram helm-
ingur þeirra mála
sem ríkisstjórnin
boðaði í haust að
yrðu afgreidd í
vetur. „Það er
voða gaman á rík-
isstjórn-
arfundum, við
lesum það á
bloggsíðum, en
það er ekki nóg,
það þarf að
vinna,“ sagði Valgerður og áréttaði
að það yrði ekki góður svipur á því ef
öll málin yrðu til umræðu rétt fyrir
þinglok í vor.
Blátt bann
Nektarsýningar í atvinnuskyni verða
með öllu bannaðar ef frumvarp fjög-
urra þingmanna VG verður að lögum
en með því er lagt til að undanþágu-
heimild fyrir slíkri starfsemi verði felld
brott. Í greinargerð segir að erfitt sé
að ganga úr skugga um hvort stúlkur
sem starfa á nektardansstöðum séu
neyddar til þess eða ekki og að ráð-
ast þurfi að rótum vandans, þ.e. að
eftirspurn eftir líkömum kvenna.
Trúlausir velji
Kristján Þór Júl-
íusson, Sjálfstæð-
isflokki, hefur lagt
fram þingsálykt-
unartillögu þess
efnis að fólki utan
trúfélaga verði
gefið meira val um
hvert sóknargjöld
þess renna. Ríkið
greiðir sókn-
argjöld fyrir hvern
einstakling yfir 16 ára aldri til þess
trúfélags sem viðkomandi er í en til
Háskóla Íslands fyrir þá sem eru ut-
an trúfélags. Kristján bendir á að HÍ
hafi verið eini háskólinn þegar þetta
var samþykkt og að fólk eigi að geta
valið um að láta gjaldið renna til ann-
ars háskóla.
Ný lög um fisk
VG mælti í gær fyrir frumvarpi sem
felur í sér að kvótakerfið yrði tekið til
endurskoðunar í heild sinni á Alþingi.
Lagt er til að árið 2010 falli núgild-
andi fiskveiðistjórnunarlög á brott og
þá taki við ný lög um stjórn fiskveiða.
Fram að því starfi nefnd sem móti
heildarstefnu í sjávarútvegsmálum.
Flutningsmenn vilja meina að mark-
mið með núgildandi lögum, s.s. að
vernda fiskistofna og efla byggð í
landinu, hafi ekki náðst. Frumvarpið
féll í grýttan jarðveg hjá stjórnarliðum
sem m.a. gagnrýndu VG fyrir að
leggja ekki fram neinar tillögur um
hvernig eigi að standa að fisk-
veiðistjórnun.
Valgerður
Sverrisdóttir
Kristján Þ.
Júlíusson
„ÉG TEL að það sé bitamunur en
ekki fjár hvort flugvöllurinn sé í
Vatnsmýrinni eða t.d. á Hólmsheið-
inni,“ sagði Össur Skarphéðinsson
iðnaðarráðherra á Alþingi í gær en
áréttaði sína skoðun að flugvöll-
urinn ætti að vera í Reykjavík.
Kristinn H. Gunnarsson, þing-
maður Frjálslyndra, vakti máls á
þessu og sagði að það mætti heita
nærri einróma afstaða landsbyggð-
armanna að flugvöllurinn yrði
áfram í Vatnsmýrinni. Benti Krist-
inn á að vilji Reykvíkinga til þess
hefði aukist auk þess sem stefna
nýs borgarmeirihluta væri að
hrófla ekki við flugvellinum.
Flugvöllurinn sé í Reykjavík
Breytir ekki öllu
hvar hann verður
Árvakur/Golli
Enn deilt Staðsetning Reykjavíkurflugvallar hefur lengi verið þrætuepli.
ÞETTA HELST …
● Þingfundur hefst kl. 13.30 í dag.
M.a. stendur til að ræða um nýtt
starfsheiti fyrir ráðherra og kl.
15.30 verða fyrirspurnir á dagskrá.
Dagskrá þingsins
LANGFLESTAR konur sem fara í
sérstakt greiningarpróf í framhaldi
af niðurstöðum fósturskimunar
kjósa að fara í fóstureyðingu ef litn-
ingagalli greinist. Þetta kemur fram
í skriflegu svari heilbrigðisráðherra
við fyrirspurn Kristins H. Gunnars-
sonar, þingmanns Frjálslynda
flokksins, og Guðfríðar Lilju Grét-
arsdóttur, sem sat á þingi fyrir
Vinstri hreyfinguna grænt framboð.
Ef niðurstöður fósturskimunar við
12 vikna meðgöngu leiða í ljós aukn-
ar líkur á litningagalla er boðið upp á
greiningarpróf sem um 80% kvenna
þiggja öllu jafna. Á fjögurrra ára
tímabili greindust
fimmtíu litninga-
gallar á með-
göngu og af þeim
var 46 fóstrum
eytt. Í flestum til-
vikum er um
Downs-heilkenni-
að ræða.
Aðeins sjö litn-
ingagallar
greindust eftir
fæðingu og fósturskimunin virkaði
því í 88% tilfella.
Fjöldi kvenna sem fara í fóstur-
skimun við tólf vikna meðgöngu hef-
ur jafnframt aukist mjög eða úr um
420 árið 2000 og upp í tæp þrjú þús-
und árið 2006.
Í svarinu er áréttað að þessar nið-
urstöður séu sambærilegar því sem
gerist í flestum öðrum löndum þar
sem boðið er upp á fósturskimun,
fósturgreiningu og erfðaráðgjöf.
„Þar, eins og hér, velja flestar
konur fóstureyðingu ef alvarleg
vandamál greinast. Valið fer með
öðrum orðum yfirleitt fram áður en
konan kemur í skimun. Hún og maki
hennar eru búin að hugsa dæmið til
enda áður en valið er að fara í skim-
un,“ segir í svarinu og tekið er fram
að fóstureyðingar vegna litninga-
galla séu aðeins brot af heildarfjölda
fóstureyðinga sem séu um og yfir
800 á ári.
Fósturskimun bönnuð í Noregi
Kristinn og Guðfríður Lilja ósk-
uðu einnig upplýsinga um hvernig
þessum málum er háttað á hinum
Norðurlöndunum en litlar heimtur
voru á upplýsingum þaðan, að því er
fram kemur í svarinu. Noregur sker
sig hins vegar úr á Norðurlöndunum
en þar er fósturskimun bönnuð nema
konan sé haldin kvíða. Vinnulagið
hér á landi er ámóta og í Bretlandi.
Oftast óskað eftir fóstureyðingu
46 af 50 fóstrum eytt þegar litningagalli greinist í skimun og greiningarprófi
Guðlaugur Þór
Þórðarson
ÍSLAND er ofið í Evrópusamrun-
ann þótt það sé ekki aðildarríki að
Evrópusambandinu (ESB), að því er
fram kemur í nýrri skýrslu utanrík-
isráðherra um Ísland á innri mark-
aði Evrópu. Skýrslan var lögð fram á
Alþingi í gær en verður rædd á
fimmtudag.
Í skýrslunni segir að samningur-
inn um Evrópska efnahagssvæðið
(EES) nái yfir það sem kalla megi
hjarta ESB, þ.e. frjálst flæði vöru,
þjónustu, fjármagns og fólks milli
aðildarríkjanna.
Reglur sem samþykktar séu á
grunni samningsins leggi skyldur á
herðar íslenskra stjórnvalda en að
framkvæmdin nái til mun fleiri aðila,
s.s. sveitarfélaga landsins og vinnu-
markaðarins.
Í skýrslunni er bent á að Ísland
hafi gerst virkur þátttakandi í Evr-
ópusamrunanum með aðild sinni að
EFTA árið 1970. Þátttakan í EES
hafi síðan gjörbreytt umgjörð ís-
lensks samfélags og náin samvinna
við Evrópuríki sé undirstaða góðra
lífskjara á Íslandi í dag. Ísland
standi því nálægt kjarna samrunans.
„Mikilvægt er að allir aðilar sem
koma að málum á þessu sviði hafi
þetta hugfast því hagsmunirnir eru
ríkir og kalla í raun á það að Ísland
komi fram á þessu sviði líkt og um
væri að ræða aðildarríki ESB,“ segir
í skýrslunni.
Ísland í hringiðu
Evrópusamrunans