Tímarit lögfræðinga - 01.08.1980, Qupperneq 36

3) stuðla að með örfandi hætti, undirbúa, þróa og stjórna símenntunarnám-
skeiðum fyrir dómara og starfsfólk dómstólanna, skilorðseftirlitsmenn og
yfirmenn dómsmálastjórnarinnar.
4) að láta dómstóla- og réttarfarsráðinu og nefndum þess í té starfskrafta
og aðstoð við rannsóknir og áætlanagerð, að svo miklu leyti sem önnur
verkefni leyfa.
Stofnunin er í sögufrægu húsi í höfuðborginni ,,The Dolley Madison House“
en það er kennt við eiginkonu James Madison, fjórða forseta Bandaríkjanna,
en hún bjó þar eftir að hún varð ekkja. Hefur húsið verið í ríkiseign síðan
1940, og höfðu þar aðsetur áður Vísindastofnun Bandaríkjanna og síðan
Flug- og geimferðastofnunin.
I þau ár, sem stofnunin hefur starfað, hefur kröftunum verið beint að því
höfuðverkefni að efla og bæta alríkisdómstólakerfið, auka afköst þess og
skilvirkni. Þá hefur verið leitast við að vísa veginn og efna til margs konar
samvinnu við að færa í betra horf starfsháttu og skipulag dómstóla um
gjörvöll Bandaríkin. Eru þar með taldir dómstólar hinna einstöku ríkja.
Svo sem áður sagði um hlutverk og verkefni er svið þessarar stofnunar
mjög vítt. Beinast sum verkefna að því að reyna að sjá fyrir vandamál fram-
tíðarinnar og finna ráð til að vinna bug á þeim, en önnur að því að taka
gömul og langvarandi vandamál nýjum og betri tökum.
Stjórn stofnunarinnar skipa 7 menn, og er forseti Hæstaréttar Bandaríkj-
anna sjálfkjörinn formaður, 5 dómarar eru kjörnir af dómstóla- og réttarfars-
ráðinu og sjöundi maðurinn er yfirmaður stjórnunarskrifstofu alríkisdóm-
stólanna, og er hann sjálfkjörinn. Hinir 5 kjörnu sitja í 4 ár, og eru þá jafnan
kjörnir nýir í þeirra stað.
Stjórnin ræður forstöðumann, sem verður að láta af störfum sjötugur, en
það er frávik frá réttarstöðu og lögkjörum alríkisdómara, sem forstöðumað-
urinn nýtur að öðru leyti. Alríkisdómarar eru skipaðir fyrir lífstíð ,,on good
behavior" eins og það er orðað. Allir forstöðumenn stofnunarinnar hafa
verið dómarar, hinn fyrsti var Tom C. Clark síðar hæstaréttardómari. Nú-
verandi forstöðumaður Leo Levin tók við starfi 1977. Hann var einnig lengi
prófessor í lögum.
Stofnunin skiptist í 4 deildir, sem hver annast ákveðið svið svo sem rann-
sóknadeild, deild nýjunga og tæknibúnaðar, deild sem annast samskipti og
samvinnu við aðrar stofnanir, sem vinna á líku sviði og síðast en ekki síst,
símenntunar og starfsþjálfunardeildin. Má geta þess hér, að s. I. 10 ár hefur
nær allt starfsfólk alríkisdómstólanna tekið þátt í einhvers konar námskeið-
um eða notið starfsþjálfunar í einhverri mynd. Árið 1978 tók nær helmingur
hins liðlega 11 þúsund manna starfsliðs alríkisdómstólanna þátt í einhvers
konar námskeiði eða naut einhverrar starfsþjálfunar á vegum þessarar stofn-
unar. Þá hefur hún staðið að útgáfu fjölmargra fræðslu- og fræðirita á þessu
sviði.
Áður en stofnun þessi kom til sögunnar, voru fyrir 5 aðrar þjóðfélagsstofn-
anir, Hæstiréttur U.S.A. og dómstóla- og réttarfarsráðið svo að tvær séu
nefndar, sem störfuðu að eða létu sig varða rekstur og stjórnun alríkis-
dómstólanna. Eru þær enn við lýði.
í dómstóla- og réttarfarsráðinu komu fram þær skoðanir á miðjum sjö-
unda áratugnum, að miklu einbeittari og markvissari aðferðir yrði að við-
98