Tímarit lögfræðinga - 01.09.1982, Blaðsíða 12

um þeim, sem annars gilda um svipuð efni. Skipan efnis í fræðigrein-
ina sjórétt helgast mjög af sögulegum ástæðum og því, að um efnið
eru reglur í ítarlegum sérlögum, siglingalögum og sjómannalögum.
Víðast hvar er efnisskipan sjóréttar mjög á sömu lund. Þó er nokk-
uð á reiki hvar einstökum réttaratriðum, t.d. reglunum um sjóvátrygg-
ingu, er skipað. Á Norðurlöndum er nú gerð grein fyrir reglum um
sjóvátryggingu í vátryggingarétti, en meðal enskumælandi þjóða er
algengt að ræða þær með sjóréttarreglum.
Sjóréttur fellur ekki vel inn í fræðikerfi lögfræðinnar. Efni hans
markast nefnilega ekki beinlínis af lögfræðilégum einkennum, eins og
t.d. eignaréttur eða refsiréttur, heldur tekur hann til flestra réttar-
reglna á ákveðnu athafnasviði, bæði reglna einkaréttar og reglna opin-
bers réttar eðlis. Því hefur með réttu verið sagt, að auðvelt myndi að
skipta efni sjóréttar milli annarra greina lögfræðinnar og að finna
hverju einstöku atriði hans viðeigandi stað, opinbera sjóréttinum í
stjórnarfarsrétti, reglunum um farmsamninga í kröfurétti, reglunum
um sjóveð í eignarétti, reglunum um réttarstöðu sjómanna gagnvart
útgerðarmanni í vinnurétti, reglunum um árekstur skipa og ábyrgð
útgerðarmanns í skaðabótarétti o.s.frv. (Ólafur Lárusson. Sjóréttur.
2. útg. 1971, bls. 1).
Enda þótt viðfangsefni sjóréttar sé fengið úr ýmsum ólíkum grein-
um lögfræðinnar, er höfuðáhersla lögð á reglur sem eru einkaréttar
eðlis. Einnig er nokkuð fjallað um reglur úr stjórnarfarsrétti, t.d.
reglur um skráningu skipa, mælingu og öryggi, svo og lögskráningu
sjómanna o.fl. Efni úr réttarfari og refsirétti er hins vegar lítið rætt,
Yfirlitsgrein sú um sjórétt, sem hér er birt, var
í upphafi samin fyrir safnrit um lögfræði, sem
ráðgert var að gefa út. Óvíst mun, hvort það
rit kemur út, en lesendum Tímarits lögfræðinga
mun væntanlega þykja það fengur, að þeir eiga
aðgang að stuttu yfirliti um þetta mikilvæga
svið. í greininni er sagt frá því, hvað veldur
sérstöðu sjóréttar, og rætt stuttlega um skips-
hugtakið, ábyrgð útgerðarmanna, réttarstöðu
skipstjóra og annarra skipverja, farm- og far-
samninga, sameiginlegt sjótjón, árekstur skipa
og björgun. Við samantekt greinarinnar var
einkum stuðst við Sjórétt eftir Ólaf Lárusson og
norræn yfirlitsrit. Arnljótur Björnsson prófessor
hefur áður ritað margar greinar í tímaritið.
54