Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Page 12

I. deild:
Samband félaga leikritahöfunda (Fédération des Sociétés de Droit
de Representation).
II. deild:
Samband flutningsréttarfélaga (Fédération des Sociétés de Droit
d’Execution).
III. deild:
Samband fjölföldunarréttarfélaga (Fédération des Sociétés de
Droit de Reproduction Mecanique).
IV. deild:
Samband rithöfundafélaga (Fédération des Sociétés de Gens de
Lettres).
V. deild:
Samband félaga kvikmyndahöfunda (Fédération des Sociétés et
Associations d’Auteurs de Films (Cinema et Television)).
Af ofangreindum deildum er II. deildin (STEFja-deildin) atkvæða-
mest, enda er ekkert starfandi STEF í veröldinni þar utan garðs. Þann-
ig er íslenska STEFið meðlimur Alþjóðasambandsins, en t.d. ekki Rit-
höfundasamband Islands.
Hin sterka staða tónhöfunda á alþjóðavettvangi innan Alþjóðasam-
bandsins er í sjálfu sér engin tilviljun. Höfundaréttur í tónlist er þess
eðlis að hans verður ekki gætt að neinu marki af tón- og textahöfund-
um sjálfum. Félagsréttargæsla er óhjákvæmileg nauðsyn, bæði innan
hvers einstaks lands svo og landa á milli, og hefi ég áður vikið að þess-
ari sérstöðu tónlistar í grein í Morgunblaðinu hinn 8. maí 1982 og
mun síðar í þessu greinarkorni víkja nánar að þessari sérstöðu sem
ýmsum, bæði lærðum og leikum, sem ekki þekkja til mála, virðist erfitt
og sumum hverjum næsta ofraun að átta sig á. Þá styrkir það og stöðu
flutningsréttarfélága tónhöfundanna, STEFjanna, að þau hafa öll gagn-
kvæma samninga sín á milli og alla réttindameðferð hvert fyrir ann-
að. Þannig hefur íslenska STEFið, svo að dæmi sé tekið, umboð til
réttargæslu fyrir öll erlendu félögin og þau aftur umboð fyrir íslenska
félagið hvert í sínu landi.
Að því er varðar íslenska höfunda og höfundaréttarfélög, eru þau
af augljósum ástæðum hálfgerðir nýgræðirigar. Islendingar voru lengst
af nær einvörðungu bókmenntaþjóð og annarra listgreina fer ekki að
gæta að neinu marki fyrr en á þessari öld. Okkar fyrstu lög um höf-
undarétt frá 1905 einkenndust af þessari staðreynd. Þau kölluðust ekki
,,höfundalög“ heldur lög um „rithöfundarétt og prentrétt“. Þrátt fyrir
150