Viðar - 01.01.1939, Blaðsíða 89
Viðar]
GUÐMUNDUR HJALTASON
83
að hann átti greiðan aðgang að ýmsum erlendum blöðum
bæði í Noregi og Danmörku, og ritaði í þau að staðaldri.
Þá ritaði hann fjölda greina í ýmis íslenzk blöð, og var um
tíma við ritstjórn Skinfaxa, blaðs U. M. F. íslands. Yrði
það oflangt mál að skýra nokkuð frekar frá þessu starfi
hans. Þá ritaði hann og 2 bækur, sem aldrei hafa birzt á
prenti, aðra um mannlífið yfir höfuð og hina um trú forn-
þjóða. Skáldskapinn lagði hann og eigi á hilluna. Orti hann
fjölda kvæða. Flest eru þau óprentuð, enda munu mörg
þeirra eigi ætluð til að birtast almenningi öðruvísi en
sem uppistaða í fyrirlestra hans. Þá samdi hann einnig og
gaf út Melablóm, 1882, Jökulrós, 1883, og Dalarósir, 1885.*)
Eru í bókum þessum 8 smásögur, og auk þess nokkur kvæði.
Féllu þær mönnum lítt í skap, og er það sannast að segja
engin furða, því að þær voru og eru nokkuð öðruvísi að
efni og efnismeðferð en almennt tíðkast. Fór höfundurinn
þar sínar eigin götur. Hirti hann meðal annars lítt um
búninginn, en lagði áherzlu á, að efnið væri gott. Síðar
komst hann að raun um það, að gott efni nýtur sín ekki
til fulls nema það sé fært í búning, sem hæfir því. Þótt
efnið væri að sumu leyti gott, þá féllu mönnum eigi í geð
kröfur þær, er höfundurinn gerir til samtíðar sinnar í rit-
um þessum sumsstaðar, t. d. í Dalarósum. En hér á eigi við
að dæma um skáldskap Guðmundar, enda skal það eigi gert.
Æfisögu sína ritaði hann, og er hún prentuð í Reykjavík
1923.
Eins og Guðmundur í ritum sínum fór eigi troðnar götur,
eins var hann í daglegri umgengni og klæðaburði. Tízkan
fór fyrir utan garð og sunnan hjá honum. Hann var mjög
hreinlátur maður og vildi aldrei láta sjá sig öðruvísi, en
var alveg frábitinn því að halda sér til í klæðaburði.
Honum var t. d. mjög ósýnt um notkun hálslíns og fl., sem
*) Það er engin tilviljun að blómanöfn eru á þessum bókum, því að
fáa veit ég hafa heitar unnað íslenzku blómunum, einkum þeim, er
að ytra útliti áttu við sem erfiðust lífskjör að búa, en einmitt höfund
þeirra.
6*