Viðar - 01.01.1939, Blaðsíða 125

Viðar]
HVAÐ VELUR ÞÚ?
119
að reykja, og fáir eru nógu sjálfstæðir til að brjótast undan
valdi hennar. Tóbakið er þungur skattur á ungu kynslóð-
inni, og tapar hún á altari þess ómetanlegum verðmætum.
Þeim er illa varið.
Menn flýja sveitir landsins. Undanfarið hefur fólkið
hrúgast í kaupstaðina. Ég þekki menn, sem hafa yfirgefið
góðar, vel hýstar jarðir sínar vegna vonarinnar um rúm-
lega tveggja mánaða árlega sumaratvinnu í kaupstaðnum.
Mestan hluta ársins þjást svo þessir menn af atvinnuleysi.
Líkamleg og andleg hnignun er hlutskipti þeirra. Fram-
tíðarvonirnar eru ekki glæsilegar. En straumarnir liggja
í eina átt og þeim fylgja menn. Veginn upp í móti velja fáir.
Dýrin velja sér þá fæðu, sem þeim er hollust, en forðast
það, sem orðið getur þeim til meins. Þau velja sér trygg-
asta skjólið í næðingunum og öruggasta afdrepið. Sum
þeirra leita langa vegu til þeirra staða, sem gefa afkvæm-
um þeirra ákjósanlegustu vaxtarskilyrðin og geyma þau
bezt. En hvernig velja mennirnir? Þeir vilja sumir hverjir
heldur vera án matar en áfengis. Þeir verja sínum síðasta
eyri til kaupa á eiturbikarnum og tæma hann til botns.
Þeir lama starfsþol sitt og viljaþrek með tóbakseitri. Þeir
kasta börnum sínum á mölina. Þeir setja lífshamingju
sína í veð fyrir eitt léttúðugt augnablik. Það er mannanna
að velja, og hver og einn velur eftir beztu vitund. Það er
engum ætlandi annað.
En menn geta misst hæfileikann til að velja rétt.
Drykkjumaðurinn sljóvgast við ítrekaða áfengisneyzlu.
Tóbaksmaðurinn fær fylgju þá, sem hann getur illa losað
sig við, og hún velur. fyrir hann. „Hin dansandi stétt“
kaffihúsanna vaggast í dvala hugsunarleysis, ábyrgðar-
leysis og allsleysis. Eins og gangandi í svefni reika menn-
irnir áfram og dragast sem smáagnir að einu skauti.
Það er ekkert líf, þessir menn hafa ekki um neitt að
velja.