Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.04.1966, Page 10

aðeins neðst, flosugur að neðanverðu, en flosurnar eru ljósbrúnar með
greinilega dökkbrúnni miðtaug, egglaga-tígullaga með snöggum og
löngum broddi, sem stundum er beygður og oftast eri/3—i/5 af lengd
flosunnar. Blaðkan er i—li/ sinnum lengd blaðstilksins, oftast Ijós-
græn en stundum dökkgræn, þunn, oftast mjólensulaga en stundum
egglaga, oft samhliða neðan við miðju, en með skörpum oddi, sem er
tví-þrífjaðraður. Bleðlarnir eru mjó-þríhyrndir eða mjólensulaga, og
sá lægsti er greinilega skakkþríhyrndur af því að smáblöðin á efri og
innri hlið stilksins eru meira en helmingi styttri en neðri og gagnstæðu
smáblöðin. Smáblöðin eru fíngert fjöðruð, broddtennt. Gróblettirnir
eru í tveim röðum nálægt miðtaug smáblaðanna, um i mm í þvermál,
með litlum hulum, sem eru kirtilhærðar á röndunum, en skammærar.
Gróin eru 45—50 X 30—37 míkrur, með þunnum og ljósbrúnum kranzi
og mjóum vængjum og sett nokkrum skörpum en stuttum broddum.
Þau eintök, sem við höfum séð frá Vesturlandi og Norðurlandi, eru
nokkuð svipuð, en Helgi Hallgrímsson sendi okkur nokkur eintök, sem
ræktuð eru í Grasgarðinum á Akureyri og virðast vera stærri og dökk-
grænni en venjulegt er. Þau bera þó öll aðaleinkenni tegundarinnar,
og gróin eru að öllu leyti eins og á hinum eintökunum, svo að enginn
vafi er á, að þau eru bara tilbrigði, sem ekki hafa verið skírð sérstak-
lega.
Dílaburkninn vex í hraungjám, urðum, kjarri og snjódældum á vest-
anverðu og norðanverðu Islandi. Hann er algengur í Norður-Ameríku
norðan hinna miklu vatna allt vestur að Klettafjöllum og Alaska og
austur til Grænlands, þótt sumir amerískir sérfræðingar hliðri sér enn
við að kalla hann sínu rétta nafni (Wagner 1963). í Evrópu vex hann
í fjalllendi suður til Karpatafjalla og Alpafjalla, er sjaldgæfur í Fær-
eyjunr en virðist algengur í fjöllum Norðurlanda. Þótt engar sögur fari
af honum í Asíu, leynist hann eflaust þar undir hinu gamla rangnefni,
eins og liann liefir lengi gert á íslandi.
Enginn veit, hvernig eða livenær dílaburkninn hefir borizt til ís-
lands, en það hefir eflaust gerzt, áður en landbrúin milli Grænlands og
Skotlands slitnaði seint á tertíera tímabilinu eða snemma á jökultím-
anum. Enginn vafi er á, að liann hefir lifað alla tíð síðan á íslandi, eins
og svo margar aðrar hinna æsóttu (circumpolar) jurta, sem enn eru hin-
ar sömu á meginlöndunum beggja vegna Atlantshafsins.
8 Flóra - tímarit um íslenzka grasafræði