Uppeldi og menntun - 01.01.2013, Qupperneq 45

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(1) 2013 45
gUÐrún Þóranna Jónsdóttir og Jóhanna t. einarsdóttir
Samvinna milli skólastiga
Nær allir umsjónarkennarar vissu að skimunin með HLJÓM-2 hefði farið fram og
hvaða nemendur hefðu sýnt slaka eða mjög slaka færni í skimunarprófinu. Hins veg-
ar virtust upplýsingar ekki berast til grunnskólans frá leikskólanum, þ.e. hvað hefði
verið gert til að fyrirbyggja lestrarerfiðleika eða hvernig börnin hefðu tekið við þeirri
íhlutun sem átti sér stað í leikskólanum. HLJÓM-2 var tvisvar lagt fyrir um 78% af
nemendum sem greindust í áhættu þannig að upplýsingar um það hvort íhlutunin
hefði skilað árangri hefðu átt að liggja fyrir sem og með hvaða þætti var unnið. Allt
bendir til að upplýsingaflæðið milli skólastiga þurfi að vera í mun fastari skorðum
og meira um skrifleg skil og gagnvirkt samstarf um læsi og lestrarnám. Í áðurnefndri
rannsókn Gerðar G. Óskarsdóttur (2012) kom fram að engin dæmi voru um að grunn-
skólakennarar nýttu sér upplýsingar úr skimunarprófinu HLJÓM-2 við skipulag
náms eða að í gangi væru sérstakar aðgerðir fyrir börn í 1. bekk sem greinst höfðu
í áhættuhóp. Fram kom í rannsókn Jóhönnu Einarsdóttur (2004) að leikskólakenn-
arar væru áhugasamari um samvinnu milli skólastiganna en grunnskólakennararnir.
Þessar niðurstöður eru í samræmi við niðurstöður Guðrúnar Sigursteinsdóttur (2007)
um að grunnskólakennarar virtust sýna fyrirbyggjandi starfi leikskólans lítinn áhuga.
Skólastjórnendur í grunnskólum þurfa að tryggja að grunnskólakennarar sem taka
við nemendum í 1. bekk fái góðar upplýsingar frá leikskóla, fari helst í vettvangs-
heimsóknir og fylgist með verðandi nemendum sínum í starfi leikskólans. Grunn-
skólakennarar þurfa sérstaklega að leggja sig fram um að fá að vita hvernig nemendur
tóku við þeirri kennslu sem fram fór í leikskólanum, hvort þeim hafi farið fram eða
hvort jafnvel þurfi að breyta áhersluþáttum í kennslunni.
Grunnskólinn og HLJÓM-2
Umsjónarkennurum bar ekki saman í svörum um það hvernig HLJÓM-2 var nýtt í
skólunum. Það gæti bent til þess að þeir hafi misskilið spurningarnar, notkun þess
sé ekki eins alls staðar, eða þá að þeir þekki ekki nægilega vel til prófsins. Grunn-
skólakennarar sem kenna á yngsta stigi þurfa að þekkja til skimunartækisins og vita
hvaða vísbendingar það gefur. Muter (2006) telur mikilvægt fyrir lestrarkennarann
að fylgjast sérstaklega með þeim nemendum sem eiga í erfiðleikum með þá þætti
sem spá fyrir um lestrarerfiðleika og að lestrarkennarinn nýti sér slíkar upplýsingar
við að byggja upp kennslu viðkomandi barns. Nær allir umsjónarkennarar vissu
hvaða nemendur hefðu greinst í áhættuhópi en samt fékk meirihluti (59%) barnanna í
áhættuhópi sömu lestrarinnlögn og aðrir nemendur sem jafnvel voru orðnir læsir eða
komnir vel á veg með lestur. Tæplega 60% umsjónarkennara 1. bekkja töldu að niður-
stöður HLJÓM-2 hefðu nýst þeim að einhverju leyti við lestrarkennslu, sem virðist
vera frekar ótrúverðugt þar sem jafnframt kemur fram að meirihluti grunnskólakennara
virðist ekki breyta kennsluháttum fyrir börn í áhættuhópi.