Morgunblaðið - 11.08.2012, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Stjórnar-skrárfars-inn sem
ríkisstjórnin setti
á fjalir landsmál-
anna fyrir rúmum
þremur árum, á
versta tíma, var til umræðu í
ágætum viðtalsþætti Björns
Bjarnasonar á sjónvarpsstöð-
inni ÍNN á dögunum. Viðmæl-
andi Björns var Birgir Ár-
mannsson og fór hann yfir hin
ótrúlegu vinnubrögð sem rík-
isstjórnin hefur viðhaft í þessu
mikilvæga máli og þann mis-
skilning og rangfærslur sem
haldið hefur verið á lofti í
þessari löngu og neikvæðu
umræðu, sem allan tímann
hefur snúist um umbúðir en
ekki innihald.
Birgir benti á að ein af
ástæðum þess að ráðist hefði
verið í yfirstandandi tilraunir
til grundvallarbreytingar á
stjórnarskránni væri sú að því
hefði verið haldið að fólki að
engu hefði verið breytt frá
árinu 1944 og því jafnvel hald-
ið fram að stjórnarskráin nú
væri sú sama og Kristján IX
hefði fært landsmönnum árið
1874. Þetta væri aðeins blekk-
ingarleikur, því að stjórnar-
skránni hefði verið breytt í sex
áföngum og samanlagt hefði
hátt í fimmtíu ákvæðum henn-
ar, rúmum meirihluta ákvæð-
anna, verið breytt frá lýðveld-
isstofnun árið 1944.
Vafalítið er rétt að þessi
áróður, að stjórnarskráin hafi
staðið óbreytt og sé úrelt
plagg, á ríkan þátt í því í upp-
hafi að ríkisstjórninni tókst að
hleypa þessum farsa af stað
því að án slíks blekkingarleiks
hefði orðið torsóttara í erf-
iðleikunum árið 2009 að sann-
færa nokkurn mann um að
meðal brýnustu verkefna væri
að breyta stjórnarskránni.
Eftir að vinnan við breyt-
ingarnar fór af stað hafa æ
fleiri séð hvílík
tímasóun hún er
og hversu mikið
tjón hefur verið
unnið á grundvelli
þeirra blekkinga
sem lagt var upp
með.
Þetta sést vel á því hve lítill
hluti kjósenda sá ástæðu til að
taka þátt í kosningu til stjórn-
lagaþingsins og ekki síður
hversu lítill áhugi virðist vera
á væntanlegri þjóðaratkvæða-
greiðslu, eins og stjórnvöld
kalla ruglingslegu skoð-
anakönnunina sem þau hyggj-
ast halda í haust þrátt fyrir að
Alþingi hafi enn ekki tekið
ákvörðun um hana lögum sam-
kvæmt.
Þessi litli áhugi á skoðana-
könnun ríkisstjórnarinnar
sést meðal annars á því, eins
og Birgir benti á í fyrrnefndu
viðtali, að þrýstingurinn á að
halda könnunina kemur aðal-
lega frá þeim sem sátu í
stjórnlagaráðinu, en eins og
fram hefur komið valdist í það
eftir hrakvalsaðferðinni. Það
að sáralítill áhugi sé utan
þessa hrakvalshóps á að taka
þátt í þessum óboðlega gern-
ingi er nokkuð sem yrði hefð-
bundinni ríkisstjórn tilefni til
að endurskoða afstöðu sína og
velta því upp hvort að ekki sé
tími til kominn að hætta stríð-
inu um stjórnarskrána og
verja tímanum í það sem upp-
byggilegt getur talist.
Forsvarsmenn ríkisstjórn-
arinnar eru að vísu búnir að
telja sér trú um að hér sé allt í
slíkum blóma í efnahags- og
atvinnumálum að væntanlega
álíta þeir að nú sé góður tími
til að sinna ýmsum hugðar-
efnum sem annars þyldu vel
bið. Aðrir átta sig á að eins og
aðstæður eru nú er síst ástæða
til að eyða kröftunum í for-
dæmislaus átök um stjórn-
arskrárbreytingar.
Flestum greinum
stjórnarskrárinnar
hefur verið breytt á
lýðveldistímanum}
Gjörbreytt stjórnarskrá
Samtök ferða-þjónustunnar
óttast nú að skatt-
ar á fyrirtæki í
greininni verði
hækkaðir og hafa
fulla ástæðu til. Ríkisstjórnin
hefur hækkað nánast alla
skatta sem fyrir voru þegar
hún braust til valda og sýnt
einstakt hugmyndaflug við að
búa til nýja. Enginn getur ver-
ið óhultur þegar skattahækk-
anir núverandi ríkisstjórnar
eru annars vegar.
Ferðaþjónustan kvartar
undan því að ekkert samráð
hafi verið við greinina um þau
áform stjórnvalda að hækka
skattana og það
kemur ekki á
óvart. Ríkis-
stjórnin hefur ekki
haft fyrir því hing-
að til að hafa sam-
ráð við atvinnulífið um breyt-
ingar á rekstrarumhverfi
þess, nema þá aðeins sýnd-
arsamráð til að slá tímabundið
á óánægjuraddir svo þvinga
megi auknar álögur eða aðrar
skaðlegar breytingar upp á
fyrirtækin.
Þetta er sem sagt allt í fullu
samræmi við það sem hingað
til hefur tíðkast og sýnir að
ríkisstjórnin er þrátt fyrir allt,
ekki dauð úr öllum æðum.
Ríkisstjórnin rennir
nú hýru auga til
ferðaþjónustunnar}
Enn á að hækka skatta B
reski grínistinn Zoe Lyons sagði
einhvern veginn svona frá í uppi-
standi í Hörpu á miðvikudag:
„Páfinn sagði um daginn að heim-
inum stafaði meiri hætta af hjóna-
bandi samkynhneigðra en hlýnun jarðar. Ég
sat undir teppi á sófanum með konunni minni
og hugsaði bara: „Vá, ég hef stórkostlega van-
metið krafta mína!“ Allt í einu langaði mig bara
að fara og kýla pandabjörn.“
Zoe sló í gegn þetta kvöld og það var mikið
hlegið en eftir situr sú staðreynd að þetta er sá
boðskapur sem einn áhrifa- og valdamesti
trúarleiðtogi heims kýs að flytja milljónum
trúarsystkina sinna. Boðskapur sem er svo vit-
laus og svo gjörsamlega út í hött að maður get-
ur varla annað en hlegið. Mér varð hugsað til
annars grátbroslegs augnabliks sem ég upplifði
þegar eftirfarandi orðaskipti voru endurtekin við mig:
„Jæja, hvernig fannst ykkur myndin?“ spurði ung kona
þegar bíógestir gengu út eftir sýningu á Brokeback
Mountain í Reykjavík fyrir nokkrum árum. Eldri maður,
sem hafði ekki hugmynd um hvað myndin fjallaði þegar
hann samþykkti að sjá hana, hikaði eitt augnablik og
svaraði svo: „Ég vissi ekki að hommar hefðu svona miklar
tilfinningar.“
Að maðurinn skyldi játa á svo einlægan hátt að það
hafði aldrei hvarflað að honum að sambönd homma hefðu
tilfinningalega vídd var bæði hálf krúttlegt og fyndið. En
það var líka fáránlegt og ergilegt. Auðvitað hafa hommar
tilfinningar! Eins og margir hafa bent á í að-
draganda Hinsegin daga, sem nú standa yfir,
þá er baráttu homma, lesbía, tvíkynhneigðra
og transfólks alls ekki lokið. Og þeim árangri
sem náðst hefur þarf að viðhalda. Anna Krist-
jánsdóttir, sem hlaut mannréttindaverðlaun
Samtakanna ’78 á fimmtudag, gerði m.a. for-
dóma í orðanotkun að umfjöllunarefni á
bloggi sínu á miðvikudag og benti á að fólk er
enn að nota orð á borð við „kynvillingur“ og
„kynskiptingur“. Að sama skapi má enn
reglulega heyra einhvern kallaðan „helvítis
homma“ og „lessu-hitt og þetta miður fal-
legt“.
Kannski standa ekki djúpstæðir fordómar
að baki orðnotkun af þessu tagi en hún hlýtur
að særa engu að síður. Vinkonu minni, sem
er nú að klára kynleiðréttingarferlið, fannst
það a.m.k. ekkert sniðugt þegar heilbrigðisstarfsfólk sem
kom að ferlinu talaði um „hann“ en ekki „hana“. Það hafði
aldrei hitt hana áður og því aldrei kynnst henni sem karl-
manni en samt var hún „hann“.
Í dag verður farin Gleðiganga í miðborginni en kring-
um hana hafa orðið til ein mestu fagnaðar- og hátíðarhöld
sem haldin eru í Reykjavík ár hvert. Tugþúsundir flykkj-
ast í bæinn, margir ár eftir ár, og hátíðin er smám saman
að verða okkar allra. Ef Gleðigangan væri forrit ætti hin-
segin fólk kannski höfundarréttinn en við værum öll að
stela henni ólöglega á netinu. Gleðilega Hinsegin daga og
gleðilega Gleðigöngu! holmfridur@mbl.is
Hólmfríður
Gísladóttir
Pistill
Fáránlegt, fyndið og fúlt
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
F
yrr í sumar var haldinn
fjölmennur fundur á
Hvanneyri þar sem íbú-
um og sumarhúsa-
eigendum voru kynnt
drög að viðbragðsáætlun vegna gróð-
urelda í Skorradal. Markmið slíkra
áætlana eru t.a.m. að tryggja skipu-
lögð viðbrögð og samhæfingu björg-
unaraðila, takmarka eða koma í veg
fyrir tjón á eignum og gróðri og veita
þolendum hamfara nauðsynlega að-
stoð svo fljótt sem auðið er.
Jón Viðar Matthíasson, slökkviliðs-
stjóri á höfuðborgarsvæðinu, segir
áætlun þessa vera ákveðna fyrirmynd
fyrir önnur svæði á landinu enda
brýnt að skipulagðar rýmingar- og
viðbragðsáætlanir liggi fyrir þéttbýl
svæði.
Segir Jón Viðar boðunarkerfið
virka þannig að send eru út boð á alla
GSM-farsíma sem tengdir eru síma-
sendum á viðkomandi svæði en þann-
ig má t.a.m. koma boðum um rýmingu
til mikils fjölda fólks á skömmum
tíma. Jón Viðar segir Slökkviliðið á
höfuðborgarsvæðinu einnig notast við
sambærilega aðferð. „Við höfum t.d.
nýtt okkur þetta í bænum þegar þörf
er á að hringja í íbúa í ákveðnu hverfi.
Þá er hægt að miða hverfið út og láta
alla síma á því svæði hringja.“
Áratugi að græða gróin svæði
Þótt viðbrögð og skipulagning
björgunarmanna sé eflt og endur-
skoðað með reglulegum hætti segir
Jón Viðar brýnast af öllu að almenn-
ingur sé vel meðvitaður um umhverfi
sitt heima og að heiman.
„Fólk er með eldvarnir og flótta-
leiðir í lagi á heimilum sínum en
stundum hefur þessi hugsun gleymst
þegar upp í sumarbústaðinn er kom-
ið.“ Segir hann einföld atriði á borð
við að grisja reglulega gróður í kring-
um hús og tryggja að garðslanga nái
til helstu svæða á lóðinni og umhverf-
is húsið geta skipt sköpum þegar
sporna á við gróðureldum. Á þetta
sérstaklega við í þéttbyggðum sum-
arhúsalöndum þar sem viðbragðstími
björgunarmanna er yfirleitt lengri en
í byggð. „Þarna er fólk einnig gjarnan
í timburhúsum með gaskúta, grill og
jafnvel opinn eld svo þörfin fyrir for-
varnir er enn meiri.“
Fyrir nokkrum árum var hættumat
gert fyrir höfuðborgarsvæðið með til-
liti til gróður- og sinuelda. Segir Jón
Viðar að í kjölfar matsins hafi sum
sveitarfélög ákveðið að standa fyrir
reglulegum sinuslætti í von um að
minnka eldsmat og hefur hættan á
stórum gróðureldum minnkað að ein-
hverju leyti.
Hins vegar bendir hann á að þegar
veðurfar er líkt og verið hefur í sum-
ar, hlýtt með langvarandi þurrkum,
er hættan á bruna ávallt til staðar á
útivistarsvæðum borgarinnar.
„Ef svona gróðursvæði brenna
mun það taka einstaklinga og sveitar-
félög marga áratugi að græða þau
upp á nýtt,“ segir Jón Viðar og vísar
til fjölsóttra útivistarsvæða á borð við
Heiðmörk og Elliðaárdal.
Besta leiðin til að tryggja að eldur
hlaupi ekki í þessi svæði segir hann
að fólk sé meðvitað um aðstæður og
meðferð elds, að sveitarfélög standi
fyrir reglulegum slætti og að lagðir
verði sérstakir stígar um svæðin sem
nýst geta slökkviliðsmönnum við
störf sín komi upp eldur.
Í hættumatinu var einnig komist
að þeirri niðurstöðu að engin byggð í
borginni væri í slíkri hættu að
slökkviliðsmenn teldu sig ekki ráða
við ástandið. „Við erum með mjög öfl-
ugan og vel búinn mannskap en ég
hef áhyggjur af því hvernig best er að
takast á við þessar breytingar í veð-
ur- og gróðurfari á útivistar-
svæðunum.“
Eigið eftirlit getur
skipt mestu máli
Morgunblaðið/RAX
Stórbruni Oft þarf lítið til að gríðarlegt eldhaf myndist á stóru svæði.
Að undanförnu hafa Bruna-
varnir Árnessýslu, auk fleiri að-
ila, unnið að viðbragðsáætlun
vegna gróðurelda á svæðinu en
í Árnessýslu eru t.a.m. um sjö
þúsund sumarbústaðir. Kristján
Einarsson, slökkviliðsstjóri á
Selfossi, segir lið sitt vel þjálf-
að og búa yfir öflugum tækjum
til að takast á við slíka elda.
Meðal þeirra tækja sem sér-
staklega eru hugsuð til slökkvi-
starfa í þröngum sumar-
húsabyggðum er lipur dælubíll
sem vegur 16 tonn en minni
vegir bera hann auðveldlega að
sögn Kristjáns. Að auki eiga
Brunavarnir Árnessýslu sér-
stakar brunaslöngur sem not-
ast við háþrýsting og eru því
mun meðfærilegri en aðrar. Þá
stendur einnig til að festa
kaup á fjór- eða sexhjólum en
mikilvægast af öllu segir Krist-
ján vera eigið eftirlit fólks og
að það skipuleggi svæði sitt
vel.
Eiga sérstak-
an búnað
ÁRNESSÝSLA