Morgunblaðið - 22.10.1974, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. OKTÓBER 1974
Hef hug á að klífa
7000 metra hátt fjall
urðum við magnvana á ný. Hvað
ég hugsaði þarna uppi man ég
mjög óljóst, en ég man þó, að
þarna er njörvuð niður bók, sem
maður á að skrifa nafnið sitt f. Vel
man ég, að ég handfjatlaði bók-
ina, en hvort ég skrifaði nafnið
mitt man ég ekki, en myndirnar,
sem við tókum, sanna, að á Uhuru
hef ég verið.“
„Hvað dvölduð þið lengi á tind-
inum?“
— Fram til þessa hefur verið
talið, að aðeins 2% þeirra, sem
reyna að klffa Kilimanjaro,
komist á tind Uhuru. hæsta
hnjúks fjallsins, og að aðeins
50% þeirra, sem leggja af stað,
komizt á Gilmanstind, næst hæsta
hnjúkinn. Þessar upplýsingar
getur að finna I bókinni Kili-
manjaro eftir Svisslendinginn
Walter Schmidt. „Þvf verð ég að
segja það, að ég dáist að Eyja-
peyjunum, sem klifu Kili-
manjaro fyrir stuttu, ekki sfzt
vegna þess, að 3 af 10 komust á
Uhuru,“ sagði Agnar Kofoed
Hansen flugmálastjóri, en hann
kleif Kilimanjaro f desember
1966, fyrstur Islendinga. Við
ræddum við Agnar um þessa för
og fleiri fjallgöngur, sem hann
hefur farið f fyrir stuttu, en það
skal tekið fram, að hann var frek-
ar tregur til að segja okkur frá
þessari ferð sinni, þar sem hon-
um fannst, að hann væri þá að
draga athyglina frá Eyjapeyjun-
um. Agnar hefur ennfremur
gengið á Mont Blanc, eins og
Eyjapeyjarnir og það var þar,
sem hann fékk hugmyndina um
að ganga á Kilimanjaro, og áður
en Eyjapeyjarnir fóru utan, sagði
Agnar þeim frá sinni ferð og gaf
góðar ráðleggingar.
„Ég hef gengið um hæðir og
hnjúka í fjölda ára og það tel ég
vera afar góða íþrótt,“ sagði Agn-
ar og bætti við: „Fjórða stór-
fjallið, sem ég kleif, var Mont
Blanc, árið 1956, og fór út ein-
göngu til þess. Við vorum þrír
saman félagarnir, sem gengum á
fjalhð, en auk nlín var kunningi
minn, frægur fjallagarpur, Stein-
hauer að nafni, og þýzkur verk-
fræðingur, sem heitir Göbel. Ég
átti að vera veðurfræðingur og
túlkur leiðangursins, en við geng-
um á Mont Blanc Frakklands-
megin, og vegna þessa starfa var
mér greiddur allur kostnaður af
ferðinni.
Ferðín á fjallið gekk sæmilega
og uppi tók Steinhauer það loforð
af mér, að við færum síðar saman
á Kilimanjaro. En því miður varð
ekkert úr því, að við færum sam-
an, því hann fór á undan mér.“
„En þú hefur samt ákveðið að
efna til fararinnar?"
„Já, sá ásetningur var alltaf
ofarlega í mínum huga að komast
á þetta fræga fjall. Að lokum var
ferðinni komið þannig fyrir, að ég
átti að slást í för með þýzkum
fjallgöngumanni, en þegar ég
kom til Nairóbí f Kenya var hann
ókominn, seinna frétti ég, að þessi
fyrirhugaði samferðamaður minn
hefði fengið heilabólgu, þá stadd-
ur f Mið-Afríkulýðveldinu.“
Lagði einn af stað
„Þú hefur þá ekki ætlað að
hætta við förina?"
„Nei, það var mér fjarri. Ég
ákvað að leggja einn af stað og
útvegaði mér fylgdarmenn.
Kvöldið áður en við lögðum af
stað kom að máli við mig Breti
nokkur, David Roberts að nafni,
sem spurði hvort hann mætti slást
í för með mér, og varð ég fúslega
við þeirri beiðni hans. 1 förinni
vorum við því félagarnir tveir,
auk sex burðarkarla og leiðsögu-
mannsins Ennfata Jonatata.
Fyrsti dagurinn fór í það að ganga
yfir sléttuna og um kvöldið kom-
um við á Marengo Hotel, sem er
við rætur Kilimanjaro-háslétt-
unnar."
„Hvaða áfangi var næsta dag?“
„Nú lögðum við af stað í býti
morguninn eftir og gengum þá að
fyrsta kofanum Mandara. Allan
þessan dag gengum við í frum-
skógi og vorum þá að sjálfsögðu á
stuttbuxum. Veginn í gegnum
frumskóginn var gott að ganga,
en hann var allur á fótinn. Það
var sfðari hluta dagsins sem við
komum að næsta kofa, sem kall-
aðui er Bismarck-kofinn. Komum
við að kofanum vel fyrir myrkur,
en þarna myrkvar skyndilega,
enda er staðurinn aðeins 3 gráður
fyrir sunnan miðbaug, og sólar-
uppkoma er um kl. 6 á morgnana.
En þegar við komum þarna að var
svo kvöldsett, að við þurftum að
kveikja bák, enda hafði kólnað
eftir því, sem ofar hafði dregið, og
svo makið, að ég var kominn í
peysu og sfðar buxur. Um nóttina
sváfum við ágætlega, þótt ekki sé
hægt að hæla þessum kofa frekar
en öðrum á leiðinni.
Árla morguns lögðum við af
stað á ný og eftir tveggja tíma
göngu komum við út úr frumskóg-
inum, en þar skipti lika um. Það
var geysifalleg sjón, sem við okk-
ur blasti, landslagið einkar
skemmtilegt og tilkomumikið,
gróðurinn er afar athyglisverður
ekki sízt fyrir það, hvað hann er
fráburgðinn okkar. Þennan dag
allan gengum við upp eftir slétt-
unni og komum um kvöldið að
Horrombo-kofanum. Nóttin þar
var svipuð hinum, nema hér var
nokkru kaldara. Þriðja daginn
héldum við enn á brattann. Ekki
er þó hægt að tala um klif, því
brattinn hefur vart verið meiri en
í Bakarabrekkunni eða Hverfis-
götunni héríReykjavík. Samt sem
áður vorum við allir þreyttir, þeg-
ar við komum að kofanum um
kvöldið, en hann nefnist Kibo.
Hann stendur í um 4500 metra
hæð við rætur Kibo-fjalls, og það
var þunna loftið, sem gerði okkur
svona þreytta. Á þessari leið fór-
um við fram hjá síðasta vatnsból-
inu og þar við stóð skilti áletrað
orðunum „last water“.“
Ógleði, lystarleysi
og magnleysi
„Hvernig lýsir þreytan sér
þegar maður er kominn í þessa
miklu hæð?“
„Þegar við komum að Kibó-
kofanum vorum við þannig á okk-
ur komnir, að okkur var óglatt,
við vorum magnlausir og lystar-
litlir. Það var okkar fyrsta hugs-
un að komast í koju og lágum við
þarna á fjölunum. Mjög kalt var
um nóttina, enda snjóskaf lar f yrir
utan og úti slydduhríð. Við þurft-
um að leggjast snemma til svefns,
því við urðum að rísa á fætur upp
úr miðnættinu og á aðalf jallið átti
að leggja af stað kl. 2 um nóttina.“
„Hvers vegna var lagt svona
snemma af stað“
„Miklar malarskriður eru í
fjallinu og yfir nóttina frjósa þær
þannig að betra er að fóta sig í
fjallinu yfir nóttina, en þá er þar
12—15 stiga frost. Eðlilega hefur
miðbaugssólin mikil áhrif á snjó-
inn yfir dagtímann og þiðnar
hann þá mjög. Mér gekk illa að
sofa, ekkert gekk að borða, en
hvað um það, við urðum að drífa
okkur á fætur og af stað lögðum
við.
Ennfata gekk á undan okkur
með Ijósker f annarri hendinni.
Stjörnubjart var og þarna í skfm-
unni af ljósinu líktist umhverfið
mest fslenzku fjalli eins og t.d.
Esjunni, hér var sambland af
malarskriðum og hrauni og gos-
berg var undir. Skfðastafur, sem
ég hafði haft með í förina, kom nú
að góðu gagni, en það var erlend
kona, sem hafði farið þessa leið
áður, sem hafði bent mér á nota-
gildi skfðastafsins."
Kól á hendi
„Hverniggekk svoferðin upp?“
„Við gengum upp hlíðina alla
nóttina og vorum allir hálfveikir í
þunna loftinu og vesældarlegir að
sjá. Upp á Gilmanstindinn vorum
við komnir kl. 7 um morguninn,
Komið út úr frumskóginum
Rætt við Agnar
Kofoed-Hansen,
sem fyrstur
íslendinga
kleif
Kilimanjaró
og Mont Blanc
en þá var síðasti spölurinn eftir, á
sjálfan Uhru-tind, en sagt er, að
aðeins 2% þeirra, sem reyna að
klífa fjallið, komist þangað.
Þarna á Gilman var hríðarhragl-
andi og hálf ömurlegt um að lit-
ast. Roberts, félagi minn, treysti
sér ekki lengra og fór niður ásamt
sfnum aðstoðarmönnum, en ég
vildi bíða myndatökuskilyrða. Við
Ennfata sigum því í rólegheitum í
átt að Uhruru eða þar til við kom-
um að miklum snjóhöftum. Þar
gafst ég hreinlega upp, en Enn-
fata hélt áfram, öskraði á mig og
hálf skipaði mér að halda áfram.
Mér lézt ekki á að fylgja honum
yfir snjóskaflana, heldur fór ég
niður snjóbeltið og komst þannig
fyrir þau og komst til fylgdar-
mannsins míns. Eftir það gekk
ferðin vel á hátindinn.“
Matarpokinn
varð eftir
„Hvert var ykkar fyrsta verk á
tindinum?"
„Við ætluðum að fá okkur að
snæða, en matarpokinn hafði
óvart farið niður með Roberts, en
ég átti þó smá súkkulaðibita,
sem við átum. Við að borða vænan
súkkulaðibita fengum við aukinn
kraft í 20—30 mínútur, en síðan
„Við vorum þarna um nokkra
hríð og nutum hins dásamlega
útsýnis og eins skoðuðum við
fljallið, sem er einn risagígur. Að
því loknu heldum við af stað nið-
ur og gekk sú ferð vel eftir atvik-
um, en sljór var ég á leiðinni og
oft á tíðum held ég, að við höfum
oltið áfram. Þegar við komum af t-
ur I kofann fékk ég súpu og við
það hvarf öll þreyta gjörsamlega.
Síðan má segja, að við höfum hálf
hlaupið niður í Horombo-kofann
um eftirmiðdaginn i bezta skapi
og ágætlega á okkur komnir."
„Það má kannski teljast ein-
kennilegt, að þarna á tindi Kili-
manjaro, sem er aðeins 3 gráður
sunnan við miðbaug, kól mig á
litla fingri hægri handar og hef
ég vart náð mér í fingrinum enn,
en á háf jallinu var aðeins 15 stiga
frost, sem er ekki mikið. En lík-
amsstarfsemin verður öll daufari
í þetta mikilli hæð og mótstaðan
því minni,“ sagði Agnar.
Tæplega sextugur
og hugar fleiri
fjallgöngur
Við spurðum Agnar, sem
verður sexturgur á næsta ári,
hvert hann hygði á fleiri fjall-
göngur og hann sagði: „Maður
veit það aldrei, en gaman væri að
stíga á fjall, sem er yfir 7000
metra. Á milli Pakistan og Afgan-
istan er fjallgarður, sem heitir
Hindu Kush og þar eru nokkur
fjöll, sem eru yfir 7000 metrar.
Það væri gaman að geta klifið
eitthvert fjallið þar. Ekki alls
fyrir löngu ætlaði ég mér að klífa
eitthvert f jall í Neapel, en þar var
þá komið tveggja ára bann við
fjallgöngum, þar sem margir
höfðu farizt í göngum á skömm-
um tfma. Aðeins vel útbúnir og
kostnaðarsamir leiðangrar fengu
tilskilin leyfi en þetta mun vera
að breytast aftur. Fyrir nokkrum
árum hafði ég hug á að klífa
hæsta fjall i Vesturálfu, en það er
Aconcagua í Argentínu. Ég hafði
fengið loforð um aðstoð frá deild í
argentíska hernum, en það var
aðalræðismaður tslands i Buenos
Aires, sem hafði útvegað mér
þessa aðstoð. Ég komst reyndar
siðar að því, að þetta f jall er ekki
alveg 7000 metrar á hæð og að
fimmti hver maður eða 20%
þeirra, sem reyna að komast á
fjallið, farast. Þetta hefur
kannski dregið úr því, að ég
færi.“
„Þú hefur klifið fleiri fjöll en
Mont Blanc og Kilimanjaro.
Hefur ekki hitt alls konar fólk í
þessum göngum?“
„Jú, og ég get nefnt sem dæmi,
að þegar ég fór á Brighton-tind,
sem er skammt frá Zermett í
Sviss, mætti ég konu á sjötugs-
aldri með bakpokann sinn. Þegar
það kemur fyrir er ekki hægt að
neita því að mesti glansinn fer af
ferðinni. Annars er það með
margar bóndakonurnar i ölpun-
um, að þær eru eins og fjalla-
geitur, ekkert nema tálgaðar
sinar, hjarta og lungu. En hvað
sem öllum f jallgöngum liður þá er
það mikið atriði að hreyfa sig. Við
tslendingar erum orðnir of miklir
hóglífismenn, og mér fyndist, að
straumur fólks ætti t.d. að vera
upp á Vífilsfell og Esju svo eitt-
hvað sé nefnt. Þá eiga menn að
stunda meira líkamsrækt eins og
þá, sem hægt er að fá I Heilsu-
ræktinni. Ég hef komið i heilsu-
ræktir erlendis og sú, sem starf-
rækt er hér í Glæsibæ, stendur
engri þeirra að baki, sem ég
þekki. En að lokum vona ég
aðeins, að Eyjapeyjarnir haldi
þessu klifi sinu áfram og fleiri
feti í fótspor þeirra."
—Þ.Ó.