Morgunblaðið - 03.05.1975, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MAl 1975
19
Ráku Kínverja
fyrirniósnir
Toronto, 2. mai. Reuter.
• KANADlSKA útvarpið (CBC)
segir að kínverskum diplómat
hafi verið vfsað úr landi f Kanada
og að hann hafi verið tengiliður
njósnara f Bandarfkjunum og
kfnverska sendiráðsins f Ottawa.
0 Utvarpið hefur eftir heimild-
um I Washington að Kinverjinn
hafi ekið í bil einu sinni i viku til
Washington til að taka við upplýs-
ingum um hermál og iðnaðarmál
og farið síðan aftur til Ottawa þar
sem kinverska sendiráðið hafi
komið upplýsingunum áleiðis til
Peking.
Kínverjinn heitir Kul Ching
An. Kanadíska utanríkisráðu-
neytið hefur staðfest að hann hafi
farið frá Kanada til Peking en
neitar að segja af hverju.
CBC segir að bandariska al-
rikislögreglan, FBI, hafi komizt á
snoðir um athafnir Kinverjans en
ekkert viljað aðhafast til að spilla
ekki fyrirhugaðri Peking-ferð
Fords forseta siðar á þessu ári.
Kanadiska stjórnin var treg til að
reka manninn og bað kínversku
stjórnina i kyrrþey að kalla hann
heim að sögn CBC.
Nú vinnur
Ljubojevic
ekki skák
0 ÞREMUR umferðum er lokið á
alþjóðlegu skákmóti f Rovinj f
Júgóslavíu. Meðal keppenda er
Ljubomir Ljubojevic, Júgóslav-
inn ungi, sem sigraði með mikl-
um glæsibrag á Kanarfeyjamót-
inu á dögunum. Þessum 24 ára
gamla skákmanni hefur að sögn
AP-fréttastofunnar gengið mjög
illa á yfirstandandi móti, hefur
tapað þremur fyrstu skákunum
og er f neðsta sæti ásamt öðrum
þekktum kappa, Svfanum
Andersson, en hann tapaði tveim-
ur fyrstu skákunum og sú
þriðja fór f bið. Friðrik Ólafsson
ætlaði að taka þátt f þessu móti en
hætti við á sfðustu stundu, viidi
frekar hvíla sig fyrir stórmótin
seinnipart sumars.
0 Staðan eftir 3 umferðir í mót-
Framhald á bls. 22
Allal MacEachen utanrikisráð-
herra sagði í svari við fyrirspurn
á þingi frá John Diefenbaker
fyrrverandi forsætisráðherra að
engin önnur ríkisstjórn hefði far-
ið fram á að manninum yrði vísað
úr landi. Hann sagðist ekkert
fleira geta um málið sagt en at-
ferli Kínverjans hefði verið ósam-
rýmanlegt stöðu hans.
Kiefenbaker sagði að ef öryggi
landsins hefði ekki verið ógnað
ætti stjórnin að vera óhrædd við
að segja frá málinu I einstökum
atriðum. En MacEachen kvaðst
ekki vilja ræða það frekar þvi þá
gæti hann spillt sambúð Kanada
og Kína.
Finnskir Stal-
ínistar fá stuðn-
ing frá Moskvu
Moskvu 2. mai — Reuter.
0 „N'i IR tímar“, sovézkt tímarit
um utanrikismál, réðst í gær
harkalega á finnska vinstri mann-
inn Ele Alenius, leiðtoga þing-
flokks-lýðræðisfylkingar finnsku
þjóðarinnar, vegna nýrrar bókar
hans, „Finnska afbrigðisins", sem
timaritið segir bjóða upp á
„subbulegt endurskoðunardrasl"
undir þvi yfirskini að það geti
komið í stað kommúnískrar
stjórnar af austur-evrópskri gerð.
Árás þessi þykir sýna vel stuðn-
ing Sovétleiðtoga við harðlinu-
menn í hinum sundraða finnska
kommúnistaflokki, sem aðild á að
Lýðræðisfylkingunni. Stalinista-
armur þess flokks hefur lengi
haldið uppi gagnrýni á Alenius.
Símamynd AP
LOKAÁRÁSIN — Þessir stjórnarhermenn voru til varnar á brú rétt hjá Saigon
þegar lokaárásin var gerð á borgina. Mótspyrna þeirra var fljótlega brotin á bak
aftur og árásarherinn átti greiða leið inn í borgina.
10% fylgisaukning
Ihaldsflokksins brezka
— í bæjar og sveitarstjórnarkosningunum
London 2. mai Reuter—AP
0 BREZKI thaldsflokkurinn fagnaði f dag sigri f bæjar- og sveitar-
stjórnarkosningum f Norður- og Mið-Englandi og eru úrslitin talin
verulegt áfall fyrfr stjórnina og Verkamannaflokk Harold Wilsons, en
um leið uppörvun fyrir hinn nýja leiðtoga thaldsmanna, Margaret
Thatcher. Þetta eru fyrstu kosningarnar eftir að hún tók við flokksfor-
ystunni af Edward Heath f febrúar s.l. Fylgi lhaldsflokksins jókst um
10% og hann vann um 200 sæti, fyrst og fremst á kostnað Verkamanna-
flokksins. Um var að tefla þriðjung sæta f 36 bæjar- og sveitarstjórnum
f mikilvægum kjördeildum, þar sem Verkamannaflokkurinn hefur
lengi haft örugga forystu.
Ford til
Sadat
í
fundar við
Austurríki
0 Þó að kosningaþátttaka væri
lítil, og talsmenn Verkamanna-
flokksins segðu að fylgistapið
væri ekkert meira en búizt hefði
verið við, töldu talsmenn ihalds-
manna það ljóst, að nú hefði verið
snúið við þeirri þróun sem leiddi
til fylgishruns flokksins í þing-
kosningum tvívegis árið 1974.
Stjórnmáláskýrendur telja að
fylgistap Verkamannaflokksins
spegli fyrst og fremst áhyggjur
kjósenda vegna verðbólgu og
efnahagsvanda, stórhækkana á
útsvörum nýlega, og hækkun
skatta á neyzluvörum á fjárlögum
þeim sem lögð voru fram í siðasta
mánuði.
Frú Thatcher sagði samstarfs-
mönnum sínum í flokknum í dag
Framhald á bls. 22
Washington,
2. maí. Reuter. AP.
0 GERALD Ford forseti fer til
Salzburg f Austurríki 1. júní og
ræðir við Anwar Sadat Egypta-
landsforseta um „leiðir til að efla
samskipti landanna", að þvf er
blaðafulltrúi hans skýrði frá f
dag. Samkvæmt góðum heim-
ildum munu þeir ræða nýjar
friðartillögur Bandarfkjamanna
sem hafa endurskoðað stefnu sfna
f Miðausturlöndum.
0 Ford situr áður fund æðstu
Víetnam setti víða
svip sinn á 1. maí
London 2. maf. Reuter. AP.
• VERKAMENN I Suður-
Vfetnam minntust 1. maf,
alþjóðadags verkalýðsins, í
fyrsta skipti í gær undir
hinni nýju stjórn og verka-
menn f öðrum löndum,
bæði kommúnistalöndum
og lýðræðislöndum, not-
uðu tækifærið til að lýsa
yfir stuðningi við Viet
Cong.
0 I Phnom Penh, höfuðborg
Kambódíu, héldu verkamenn upp
á daginn,„með nýjum byltingar-
eldmóði" eins og útvarpið þar orð-
aði það.
Sigur Rauðu Khmeranna var
meginstef i ræðum sem voru
haldnar I tilefni dagsins i Peking
og á kröfuspjöldum f göngum
verkamanna. Hins vegar voru
engar sérstakar kveðjur sendar
vfetnömskum kommúnistum
nema f ritstjórnargrein I Dagblaði
alþýðifnnar þar sem sagði að upp-
gjöf Saigon væri atburður sem
hefði þýðingu um heim allan.
Allir helztu forystumenn Sovét-
ríkjanna með Leonid Brezhnev í
broddi fylkingar söfnuðust saman
á þaki grafhýsis Leníns og fylgd-
ust með tveggja tíma göngu
verkamanna á Rauða torginu.
Valdamennirnir héldu enga ræðu
f tilefni dagsins og gerðu það
heldur ekki í fyrra.
Tass-fréttastofan segir að sigri
kommúnista í Suður-Víetnam og
Kambódíu hafi verið fagnað í
hátfðarhöldunum. Vestrænir
fréttamenn sáu þó hvergi minnzt
á Kambódfu á spjöldum og borð-
um verkamanna og aðeins nokkur
viðtekin slagorð eins og „kveðjur
til ættjarðarvina í Suður-
Víetnam".
Eina hersýningin I Austur-
Evrópu fór fram f Austur-Berlín
þar sem skriðdrekar, eldflaugar
og þung stórskotavopn fóru á
undan hermönnum sem gengu
gæsagang.
Fulltrúar Vesturveldanna í
Vestur-Berlfn mótmæltu hátíða-
höldunum þar sem þau brytu í
bága við samningana eftir heims-
styrjöldina er banna vopnabúnað
í borginni.
Fjölmennustu hátfðahöldin í
Vestur-Evrópu fóru fram í Vest-
ur-Þýzkalandi þar sem Helmut
Schmidt kanzlari og leiðtogi
verkalýðssambandsins, Oskar
Vetter, fögnuðu endalokum
striðsins f Víetnam.
I Portúgal efndu aðeins hópar
öfgamanna til vinstri til hátíða-
halda og þyrlur og flugvélar flugu
yfir höfðum þeirra. Kommúnista-
flokkurinn minntist dagsins með
harðri árás á kosningasigur sósíal-
ista og foringja þeirra, dr. Mario
Soares.
Á Spáni var gripið til vfðtækra
öryggisráðstafana vegna mót-
mælaaðgerða víða í landinu
kvöldið áður. Nokkrir sósiaiistar
voru handteknir þegar þeir
ætluðu að gröf stofnanda flokks-
ins til að votta honum virðingu.
manna Atlantshafsbandalagsins i
Briissel 29.—30. maí og fer til
Spánar og Italiu. Jafnframt eru
athugaðir möguleikar á því að
Ford ræði við forsætisráðherra
Israels, Yitzhak Rabin, að sögn
blaðafulltrúa hans.
Sadat forseti sagði i ræðu sem
hann hélt á hátiðisdegi verkalýðs-
ins í gær að nýjar friðartillögur
Bandaríkjamanna miðuðu að þvi
að koma í veg fyrir að aftur skap-
aðist þrátefli i Miðausturlöndum
eins og fyrir októberstriðið 1973
þegar hvorki rikti strið né friður.
Sadat sagði einnig að hann og
Ford hefðu nýlega haft samband
sin í milli og samkvæmt áreiðan-
legum heimildum i Kairó vill
Ford dreifa athyglinni frá Viet-
nam til heimshluta þar sem
Bandaríkjamenn hafi brýnni
hagsmuni.
Ford ræðir við spænska leið-
toga i Madfid 31. mai og 1. júni og
samkvæmt áreiðanlegum heim-
ildum verða Franco hershöfðingi
og Juan Carlos prins i þeirra hópi.
Fimm ára samningur um afnot
Bandaríkjamanna af spænskum
herstöðvum i staðinn fyrir hern-
aðarlega og efnahagslega aðstoð
rennur út í september. Viðræður
um endurnýjun samningsins hóf-
ust í nóvember.
Til Rómar fer Ford 1. júní eftir
fundinn i Salzburg og ræðir við
Giovanni Leone forseta og Aldo
Moro forsætisráðherra. Hann
gengur einnig á fund Páls páfa og
ræðir við hann um mannúðarmál
að sögn blaðafulltrúa forsetans.
Jafnframt hefur verið tilkynnt
að fyrirhugaðri opinberri heim-
sókn Walter Scheel, forseta
Vestur-Þýzkalands, til Bandaríkj-
anna 2. júní hafi verið frestað til
16.—19. júni.
Suður-Afríkustjórn:
Ný réttindi
Mökkumanna
Höfðaborg 2. maí.
AP — Reuter
RlKISSTJÓRN Suður-
Afríku tilkynnti f dag um til-
slakanir f aðskilnaðarstefnu
sinni f kynþáttamálum, sem
ætlað er að koma til móts við
meirihluta blökkumanna f
landinu f sambandi við þær
sáttatilraunir sem nú fara
fram í landinu. Helzta atriði
þessara nýju tilslakana er að
afrfskir blökkumenn hafa nú
rétt til að eignast heimili f
„blönduðum" hverfum á hvft
um vfirráðasvæðum og gildir
sá eignarréttur til 30 ára. Þetta
hefur blökkumönnum verið
meinað f sjö ár.
Blökkumenn hafa einnig
m.a. rétt til að selja hús sin á
þessum svæðum, en landið
sjálft verður áfram eign
sveitarfélagsins. Þá er réttur
blökkumanna til að hefja
framkvæmdir og viðskipti af
ýmsu tagi rýmkaður í „hvít-
um“ héruðum Suður-Afríku.
Helen Suzman, einn helzti for-
ystumaður stjórnarandstöð
unnar, sagði að þessum tilslök
unum fögnuðu allir afrískir
borgarbúar, en annar stjórnar-
andstæðingur, Harry
Schwartz, kvað þær ná of
skammt, þar eð blökkumönn-
um væri enn meinað að eignast
land á „hvítum" svæðum.