Morgunblaðið - 03.08.1975, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. ÁGUST 1975
EIRÍKUR EIRÍKSSON OG
MÁLFRÍÐUR EIRÍKSDÖTTIR
DAGVERÐARGERÐI
HRÓARSTUNGU
NORÐUR-MÚLASÝSLU
Systkinin Eirfkur Eirfksson
og Málfrfður sitja f setustof-
unni f Dagverðargerði og fá
sér f pfpu.
„Maður hefur nefnilega látið
■x i y
Drottinn hita upp undanfarið
Texti
og
myndir:
Árni
Johnsen
Rigningarsuddi, venjulegur is-
lenzkur malarvegur og allt um
kring hvanngræn tún, grasið
hreinlega þaut upp með heimsókn
vætunnar eftir langvarandi
þurrka. Rennt f hlað á Dagverðar-
gerði i Hróarstungu í Norður-
Múlasýslu og barið dyra árla
morguns.
„Góðan dag, gakk i bæinn",
sagði Málfriður Eiriksdóttir þegar
ég spurði um Eirfk bróður hennar,
hinn fróða.
i sama mund kom Eirikur til
dyra úðaður i raksápu. Hann var
að tina sig til. Við heilsuðumst oa
ég spurði um skyggnið.
„Ég er í fremur illu skapi núna,"
svaraði hann, „maður ræður ekki
alltaf við þetta — þetta er eins og
með veðrið, já, já, en ég er nú á
hinn bóginn ekkert á móti þvi að
fá vætuna það hefur verið þannig
hjá okkur á Austurlandi að við
höfum verið að þorna upp, hrein-
lega."
„Má ekki bjóða þér kaffi?"
spurði Málfríður.
„Preytil takk," svaraði ég.
„Má ekki bjóða þér að setjast
hér inn i stofu," hélt Málfríður
áfram og opnaði stofudyrnar um
leið og hún sagði: „Þetta er nú
ekkert fin stofa, þetta er svona
setustofa hjá okkur, við setjumst
hér og reykjum pípu þegar tóm
gefst til."
Eirikur kom inn nýrakaður og
spegilfagur á kinn: „Héðan er
mikil fjallasýnin, en nú hylur þok-
an það bara, en hún hylur nú lika
gallana eins og í vísunni stendur."
Málfríður kom inn og skrúfaði
frá ofnunum: „Maður hefur nefni-
lega látið Drottin hita upp undan-
farið — það hefur verið alveg
nóg."
Eiríkur tróð i pfpu sina: „Alveg
sérstakt, óhemju miklir hitar og
sólfar, ekki þó sól í gær, aðeins
farið að draga úr hitanum."
„Já, aðeins farið að draga úr
hitanum," bætti Málfriður við,
\„verst Eirikur, að ég hefði þurft að
Baka ykkur með kaffinu."
„'Algjör óþarfi," skaut ég inn í.
„Þáð er ósköp litið um gesti
hér," héft Málfriður áfram, „helzt
er það tilviljun. Eirikur er aðeins
heima af og til og þá er maður
einn heima og ekki að baka, það
er þá óþarfi." v
„I einhverju sérstöku sýsli nú,
Eirikur?" spurði ég.
„Má segja i snatti þe'tta sumar
fyrir þetta væntanlega skjalasafn
sem á að koma upp á Egilsstöðujn.
Þetta er svona kropp, ég er að
kanna hvað til er i hreppunum i
kring, hreppsskjöl og fleira i Norð-
ur-Múlasýslu til að byrja með.
Þetta er allt á byrjunarstigi, get
ekki sagt um það enn, þarf að fá
gögn um það að sunnan, reglu-
gerð um hvað við megum taka
endurgjaldslaust og svo þarf skrá
yfir það sem til er i Þjóðskjalasafn-
inu. Ef ekki er hægt að fá það sem
til er þarf að semja um að fá Ijósrit
af því í það minnsta. Þetta er
dálitið tafsamt verk að vinna,
margt sem kemur til og jafnvel
þarf ekki annað en að einn af
höfðingjunum sé ekki heima þeg-
ar maður fer um hlöð. Þetta er
ekkert áhlaupaverk og maður fer
ekkert um og sópar eins og nú
stendur. Annars hygg ég að þetta
komist nú fremur á skrið þegar
húsnæðið verður fyrir hendi og
sjálft safnið. Nú er helzt aðkall-
andi að vita hvar þetta er. Ekki er
þó tryggt að ég fái að sinna þessu
starfi áfram, en ég er í rauninni að
byrja, veit hvar hitt og þetta er og
fullt upp af jörðum i eyði, en ein
jörð hefur byggst."
„Fólk hafði ekki þær tekjur,"
skaut Málfrtður inn I, „sem það
taldi sig þurfa að hafa, sildarpen-
ingarnir og fleira ollu skiptum
skoðunum ( þvi og svo var það lika
vegna ótíðar."
„Já," sagði Eirikur, „það hafði
nú sitt að segja óáran til iandsins,
þetta hélzt i hendur og svo vant-
aði margt sem sneri að opinberum
framkvæmdum."
„Svo manstu það Eiríkur,"
sagði Málfríður, „að ef þú ferð á
flakk núna, þá útvegarðu mér eitt-
hvað af póstkortum."
„Safnarðu póstkortum?" spurði
ég.
„Já, en þetta gengur djöfullega.
Stundum get ég platað þá sem
eiaa skrifuð kort, ég hef gaman af
þessu, þá étur hver úr sinum dalli.
Eiríkur gæti vel útvegað mér kort
og kort. Maður hefur gaman af
þessu, fólki þykir þetta vitlaust,
en ég hef gaman af þessu, hef
alltaf haft svo gaman af myndum,
allskonar myndum, en ég hef
aldrei haft nein tök á að eignast
neitt nema á kortum. Ég er eins og
framsóknarmenn, opin i alla enda
varðandi kort."
Ég gat þess að ferðafélagi minn
( Grænlandi fyrir skömmu, Einar
Bragi skáld, hefði verið að safna
kortum þar.
„Já, á hann grænlenzk kort,"
sagði Málfriður, „ó, hvað það er
gaman, ég á bara eitt grænlenzkt
kort. Annars er margt nerkilegt á
þessum kortum. Þau sýna vinnu-
brögð og merkisstaði og það er
gaman að bera saman breytingar
og hætti. Maður fær kort hér og
þar og svo rekur fólk upp á mann
augun og spyr: Hvað ætlar þú að
gera við þetta — bjánagangur,
maður spyr ekki safnara að svona.
Það er helzt að strákurinn minn
sendi mér kort af og til á flandr-
inu."
Við glugguðum nú í kortunum
góða stund, þúsunda úrvali. Eitt
greip ég niður í frá 1899, stílað til
Ólafar Marteinsdóttur frá Emmu
Long:
— „Um leið og ég þakka þér
hjartanlega fyrir samveruna og
óska gleðilegs sumars, bið ég
hamingjuna að strá eins fögrum
ánægjublómum á lifsveg þinn
,héðan I frá, eins og blóm þau er
spjald þetta sýnir"—
Óteljandi litir og tegundir blóma
skrýddu kortið. Það er að mörgu
leyti skemmtilegt að glugga I kort-
um. Þau eru sjaldnast svo per-
sónulega skrifuð að hver sem er
megi ekki sjá þau. en mörg eru
skrifuð eins og litil Ijóð, Ijúf og
stilhrein.
„Þetta kort er franskt," sagði
Málfriður og greip eitt á loft, „það
er öruggt að það er frönsk tunga á
þvi, þótt ekki sé ég snögg I frönsk-
unni. Ég hitti hann Dóra frá Seyð-
isfirði fyrir nokkru, hann kveðst
eiga gömul kort frá konungskom-
unni á Seyðisfirði, gefin út þar,
það hefur verið 1 907."
„Nei," sagði Eirikur, „1921, þá
var Danakóngur eitthvað að vit-
leysast hér, Kristján tikall kom
1921 og Friðrik VIII. 1907, held
ég
„Gakktu bara fyrir þér og fáðu
þér meira kaffi," sagði Málfriður
við mig um leið og hún handfjatl-
aði nokkur kort, „ég verð rænu-
iaus þegar kort eru annars vegar.
Eirikur hefði getað útvegað mér
þúsundir korta, hann hefur flækst
hér um allt og hitt hverja kellingu
og kall, en hann nennir ekki að
snúast í þessu fyrir mig."
..Ég er ómögulegur i þessi
kort." möglaði Eiríkur út undan
pipunni sinni, „og svo veit ég
ekkert hvað þú átt og átt ekki."
„Maður hefur svolítið margfalt
Framhald á bls. 16
hvað er hvar, þvi ég var búinn að
flækjast um flesta hreppa og
þekki þetta. Út á það var þetta
nefnt við mig, aðrir höfðu ekki
haft tima eða áhuga til þess. f
siðustu viku var ég á ferð í Jökuis-
árhlíðinni og kannaði hvað er til
þar. Það veit ég nú i aðalatriðum,
en allt þarf þetta nokkurn undir
búning, sveitarstjórnarmenn þurfa
að athuga sin skjöl og gögn áður
en þeir afhenda þau þannig er
margt sem kemur til en þetta
mjakast."
Það var nú farið að volgna vel i
stofunni og brátt leiddist talið að
búskap: „Það eru 8 ár síðan ég
hætti að búa. hafði enga heilsu til
þess," sagði Eiríkur, „ég tók við
búi hér þegar faðir minn dó og var
með búskap i 10 ár, hafði aldrei
heilsu til þess og var siðast algjör-
lega bannað að sinna gripahirð-
ingu og heyjum: maður hefur að
mestu lifað á snöpum siðan, en ég
er ágætur ef ég hef starf við mitt
hæfi. það hefur bara ekki heppn-
ast alveg öruggt ennþá. ekki fyrir
mig."
„Hvernig er nábýlið við fljótið?"
„Það er ekkert að lasta nábýlið
við fljótið, að mörgu leyti er þægi-
legt að búa hér þótt ekki séu
skilyrði til stórbúskapar. Það er þó
EirlKur neidur af stað f leit að gömlum skræðum hér og þar f sýslunni. 1 baksýn sést niður til
Dagverðargerðis og Lagarfljóts.