Morgunblaðið - 03.08.1975, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. AGUST 1975
Tímablll Apollos or loklð
Nytl timabii i kiöttar handtaks i gelmnum
Bandarisku geimfararnir
hringja f eiginkonur sfnar:
Slyton, Stafford og Brand.
SÍÐAN sameiginlegri geimferð ApoIIos og Soyuzar lauk
hafa opinberir talsmenn f Bandaríkjunum og Sovétríkj-
unum keppzt við að lýsa yfir að geimfararnir hafi
markað upphaf nýs tímabils alþjóðlegrar samvinnu á
sviði geimvfsinda með sögulegu handtaki f geimnum. 1
fyrsta skipti hafa bandarfskt og sovézkt geimfar verið
tengd saman á braut og f fyrsta skipti hafa bandarískir
og sovézkir geimfarar hitzt og starfað saman f geimnum.
Svo rækilega hefur ferðin verið auglýst að heita má víst
að hún verði talin með merkari atburðum aldarinnar.
Henry Kissinger utanríkisráðherra sagði að ferðin
hefði verið „táknræn fyrir það sem hefði áunnizt í
samskiptum Bandarfkjanna og Sovétríkjanna.“ Sovézk
blöð tóku f sama streng og vitnuðu með velþóknun f orð
hans og ýmsar yfirlýsingar frá mörgum löndum þess
efnis að vonandi leiði ferðin til samvinnu í geimnum og
á fleiri sviðum. Áður hafði háttsettur starfsmaður sov-
ézku geimferðaáætlunarinnar sagt að ferðin væri árang-
ur friðsamlegrar sambúðar og „þrotlauss starfs“ Leonid
Brezhnevs flokksleiðtaga. Hann minntist ekki á aðra
sovézka ráðamenn í því sambandi og talið er víst að
ferðin treysti Brezhnev í sessi.
Sérfræðingar hafa látið í ljós ánægju með vísindaleg-
an árangur ferðarinnar: tenginguna sem tókst tæknilega
vel og tækin sem voru notuð við hana og athuganir sem
voru gerðar á fjarlægum reikistjörnum og ljósmyndir
sem voru teknar af stöðum á jörðu niðri. Þeir segja að
bandarfsku geimfararnir hafi fundið reikistjörnu, sem
kunni að vera hundrað sinnum heitari en sólin, með
stjörnukfki sem hefur ekki verið áður notaður f geimn-
um og er ekki hægt að nota á jörðu niðri. Hann er
sérstaklega smfðaður til athugana á uppsprettum út-
fjólublárra geisla utan sólkerfisins og vísindamenn telja
að hér með kunni bandarfsku geimfararnir að hafa
innleitt nýja grein f stjörnufræði er geti afhjúpað nýja
leyndardóma.
Sameiginleg ferð Appollos og Soyuzar markaði enda-
lok „ApolIo-tfmabilsins“ því að með henni lauk notkun
Apollo-geimskipanna sem fluttu menn í fyrsta skipti til
tunglsins, alls sex sinnum, og til vísindastöðva á braut
um jörðu. Sfðan fyrsta Apollo-farinu var skotið á loft
1968 hafa verið farnar 14 mannaðar geimferðir, vega-
lengdin sem var farin í sfðustu ferðinni var 3,5 milljón
mílur en vegalengdin sem Apollo-förin hafa farið alls er
um 92 milljónir mflur sem er álíka mikil vegalengd og
frá jörðunni til sólarinnar. Alls hafa menn dvalizt um
borð f Apollo-förum f geimnum f 20.000 klukkustundir.
Hið sögulega handtak f geimnum, Leonov og Stafford skiptast á
gjöfum og kveðjast.
Frá tengingunni: Apollo nálgast Soyuz.