Morgunblaðið - 07.03.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. MARZ 1978
fltripmMWiib
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiSsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm GuSmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi GarSar Kristinsson.
ASalstræti 6. simi 10100
Aðalstræti 6. simi 22480.
Hætta á atvinnuleysi
— skerðing vísitölu
TTmdeildasti þátturinn í efnahagsráðstöfunum
ríkisstjórnar og Alþingis er tvímælalaust skerðing
kaupgjaldsvísitölu um allt að helming hjá þeim, sem
fyrir mestri skerðingu verða, en ástæða er til að
undirstrika, að þeir sem við lægri laun búa verða að
þola mun minni skerðingu vísitölu en þessu nemur.
Skiljanlegt er, að þetta ákvæði hafi sætt gagnrýni.
Aðilar vinnumarkaðar höfðu gert með sér samninga um
kaup og kjör og launþegar hafa gengið út frá þeim
samningum í fjárhagslegum ráðstöfunum sínum og
áætlunum undanfarna mánuði. Slík breyting á gerðum
kjarasamningum er því‘ neyðarbrauð og engin ríkis-
stjórn leikur sér að því að beita sér fyrir slíkum
ráðstöfunum, allra sízt ríkisstjórn, sem sjálf undirrit-
aði kaupgjaldssamninga við sína starfsmenn fyrir
nokkrum mánuðum, sem voru mun hærri en kjarasamn-
ingar þeir, sem ASÍ gerði á sl. sumri.
En ríkisstjórnin átti ekki margra góðra kosta völ. Ef
hún hefði setið aðgerðalaus hjá hefðu kauptaxtar
hækkað að meðaltali um 53% á þessu ári og verðbólgan
hefði aukizt úr 26% á miðju sl. ári í 40% á þessu ári.
Afleiðingar slíkrar verðbólgu og þess konar krónutölu-
hækkunar launa hefðu orðið mun alvarlegri fyrir
launþega en skerðing kaupgjaldsvísitölu um helming.
Vafalaust á yngra fólk bágt með að trúa því, að
atvinnuleysi geti verið framundan. Það er gjarnan svo,
að hver kynslóð verður að reyna til þess að trúa. Og
þeir sem nú eru um og yfir tvítugt voru aðeins um og
innan við tíu ára aldur, þegar atvinnuleysistímabil stóð
síðast yfir hér á íslandi. Það var á árunum 1968 og 1969
þegar þúsundir manna gengu atvinnulausar hluta úr ári
vegna þeirra miklu efnahagserfiðleika, sem þá steðjuðu
að. Þeir sem eru nú á miðjum aldri muna vel þetta
atvinnuleysistímabil og eldri kynslóðirnar minnast hins
alvarlega atvinnuleysis, sem hér herjaði fyrir stríð. í
raun og veru er ekki hægt að bera saman atvinnuleysið
þá og síðar vegna þess, að atvinnuleysisbætur eru þó
með þeim hætti nú, að fólk þarf ekki að hafa áhyggjur
af því að svelta. Engu að síður er það staðreynd, sem
horfast verður í augu við, að ef verðbólgan hefði verið
áfram á þessu ári óhindruð og kaupgjald farið stöðugt
hækkandi hefði það óhjákvæmilega að lokum leitt til
stöðvunar atvinnufyrirtækja og atvinnuleysis. Vel má
vera, að hjá þeirri ógæfu verði ekki komizt þrátt fyrir
þær aðgerðir, sem ríkisstjórnin hefur beitt sér fyrir,
vegna staðbundinna vandamála undirstöðuatvinnuvega
t.d. á Suðurnesjum og í Vestmannaeyjum.
Það er þessi yfirvofandi hætta á atvinnuleysi, sem réð
mestu um það, að ríkisstjórnin ákvað að skerða
kaupgjaldsvísitölu um helming. Viðbrögð
verkalýðshreyfingarinnar eru kunn og þá ekki síður
viðbrögð almennings við áformum verkalýðsforingjanna
um ólöglegar verkfallsaðgerðir. En hvað svo sem
verkalýðsleiðtogar segja í orði var þeim jafn ljóst og
ráðherrum í ríkisstjórn, hver hætta er á atvinnuleysi
í landinu á þessu ári. Það hefði verið ófyrirgefanlegt,
ef ríkisstjórnin hefði ekki gripið til allra þeirra ráða,
sem tiltæk voru til þess að koma í veg fyrir, að slíkt
hörmungarástand skapaðist eins og atvinnuleysi er.
Frammi fyrir tveimur slæmum kostum, atvinnuleysi
eða nokkurri skerðingu kaupgjaldsvísitölu, valdi
ríkisstjórnin þann síðari. Allir ábyrgir menn hljóta að
viðurkenna, að það var rétt ákvörðun og óhjákvæmileg.
Þá fyrst hefði ríkisstjórnin verið gagnrýnisverð, ef hún
hefði látið fljóta sofandi að feigðarósi.
Mikíð starf að
standa vörð nm
norræn sjónar-
mið á (slandi
FYRIR skömmu lauk þingi
Norðurlandaráðs, sem haldið
var í Ósló, og var þar f jallað um
ólíkustu mál svo sem um sam-
norrænan gervihnött, aðild Fær-
eyinga að ráðinu, jafnrétti kynj-
anna, heilsuvernd fyrir þá sem
vinna að landbúnaðarstörfum
og umhverfismál. Trygve
Bratteli var kjörinn forseti
Norðurlandaráðs til næstu
tveggja ára og Bjartmar Gjerde
formaður ráðherranefndarinn-
ar. Ragnhildur Helgadóttir al-
þingismaður var einn af fulltrú-
um íslands á þinginu og ræddi
Mbl. stuttlega við hana fyrir
nokkru. Hún var fyrst spurð um
hvaða mál hefðu náð fram að
ganga á þinginui
— Það voru gerðar ýmsar
samþykktir um viðamikil mál og
mál sem eru minniháttar, en
engu síður merkileg. Var til
dæmis samþykkt verkefnaáætlun
um að tryggja ðrugga atvinnu
ungs fólks og menntun á aldrin-
um 16—19 ára og almenn verk-
efnaáætlun ráðherranefndar þar
sem m.a. er fjallað um að tryggja
eigi öllum örugga atvinnu og
atvinnu sem hefur tilgang. Sam-
þykkt var að Norðurlöndin ynnu
að því að gerður yrði Evrópusátt-
máli um umhverfismál, sam-
þykkt að samræma stefnu í
ferðamálum, fjallað var um
tillögu sem miðar að því að
fötluðum verði gert kleift að
ferðast í almenningsfarartækjum
og komast leiðar sinnar, og
samþykkt tillaga um kennslu
fyrir blinda og heyrnarlausa. Þá
var samþykkt tillaga um nýtingu
fiskafurða til fullnustu er koma
mætti þrónarlöndunum að gagni
og samþykkt var tiilaga um
nýtingu úrgangsefna og endur-
nýtingu á hráefnum. Sú sam-
þykkt sem e.t.v. snertir okkur
hvað mest er að flýta skuli
framkvæmd áætiana um skipa-
samgöngur milli íslands, Fær-
eyja og Norðurlandanna.
Nokkuð var fjallað um jafn-
rétti kynjanna og samþykkt
verkefnaáætlun um þau mál.
Skyldi ráðherranefndin gera yfir-
lit yfir raunhæfar leiðir til að
koma markmiðum hennar í fram-
kvæmd. Ein þeirra leiða sem
ráðherranefndin telur að til
athugunar komi er viss mismun-
un eða jákvæð mismunun, eins og
sumir nefna það, sem er fólgin í
því að sæki t.d. jafnhæfir um-
sækjendur um sama starf, karl
og kona, skal ráða konuna
fremur. Eg andmælti hugmynd-
um um að slíkt yrði gert að reglu
og svo gerðu fleiri. Með þessu
væri ekki einungis verið að láta
af mismunun gagnvart kvenþjóð-
inni heldur gripið til e.k. hefndar,
þ.e. mismununar gagnvart köri-
um. Þetta væri að mínum dómi
ekki jafnrétti og getur verkað
Prófkjöri
sjálfstæðis-
manna á Höfn
lýkur í dag
Nú stendur yfir prófkjör á
vegum sjáifstæðismanna á Höfn
f Hornafirði vegna komandi
hreppsnefndarkosninga í vor.
Prófkjörið hófst á fimmtudag í
síðustu viku og því lýkur í dag.
I framboði eru 14 manns og eru
það eftirtaldir:
Albert Eymundsson, skóla-
stjóri, Anna Marteinsdóttir, hús-
móðir, Árni Stefánsson, hótel-
stjóri, Björn L. Jónsson, skip-
stjóri, Elías Jónsson, löggæslu-
maður, Eymundur Sigurðsson,
hafsögumaður, Guðrún Jónas-
dóttir, húsmóðir, Gunnlaugur Þ.
Höskuldsson, kennari, Ingólfur
Waage, verkamaður, Kristján
Ragnarsson, verkamaður,
Marteinn Einarsson, verkamað-
ur, Sveinbjörn Sverrisson, vél*
smiður, Unnsteinn Guðmunds-
son, skrifstofumaður, Valborg
Einarsdóttir, afgreiðslustúlka,
Vignir Þorbjörnsson, umdæmis-
stjóri.
Drengur
fyrir bíl
DRENGUR varð fyrir bfl á
Seljabraut austan Engjasels á
sunnudagskvöldið. Drengurinn
kom hlaupandi frá strætis-
vagnabiðstöð og út á götuna,
þar sem hann varð fyrir bifreið-
inni. Drengurinn marðist og
hruflaðist en slapp við alvarleg
meiðsli og fékk hann að fara
heim eftir aðgerð á slysavarð-
stofunni.
Umferðin um helgina gekk að
öðru leyti slysalaust fyrir sig og
óhöpp voru með færra móti, en á
föstudaginn urðu fleíri umferðar-
óhöpp í Reykjavík en dæmi eru til
um áður, en þá urðu þar 52
árekstrar.
Helfried Weyer við sýningarvélar sfnar í Laugarásbíói í gær.
„ísland er engu líkt,“ sagði hann.
Sýnir landslagsmynd-
ir með nýrri tækni
UNDANFARIÐ hefur
þýzki ljósmyndarinn Hel-
fried Weyer vakið athygli
í heimalandi sínu fyrir
sýningu landslagsmynda
fró íslandi og fleiri lönd-
um en hann er staddur
hér um þessar mundir og
sýndi gestum myndirnar í
Laugarásbíói í gær.
Helfried Weyer hefur í sam-
vinnu við þýzka fyrirtækið Leitz,
framleiðanda Leica-myndavél-
anna, og í samvinnu við Ferða-
skrifstofu Úlafars Jacobsens
skipulagt ferðir ljósmyndara um
ísland undanfarin sumur.
Sýnig sú sem Helfried Weyer
hélt í Laugarásbíói í gær var
fyrir tilstilli Ferðamálaráðs,
Flugleiða og Ferðaskrifstofu
Úlafs Jakobsens og vildu áður-
nefnd fyrirtæki gefa þeim sem
standa að islenzkri landkynningu
kost á að sjá og kynnast þeirri
nýju tækni, sem Weyer notar.
Hann sýnir myndirnar með svo-
nefndri Leica-Vision tækni, sem
m.a. þýðir að sýnt er með sex
ljósvörpum samtímis á tjaldi sem
er 12 metra breitt — eða 48
fermetrar — og.mun það vera
stærsta tjald sem notað er til
slíkra sýninga.
Myndirnar sem Weyer sýndi
tók hann víða hér á landi,
Surtsey og Heimaey árið 1973.
Auk þess að sýna myndirnar í
Þýzkalandi á undanförnum árum
hefur Weyer ferðast með mynda-
sýningarnar víða um Evrópu,
Armeríku, Afríku, Asíu og
Ástralíu og samanlagt munu þeir
sem komið hafa á myndasýningar
hans nema um hálfri milljón
manna.
Sýningarnar hafa að sögn
vakið athygli fyrir frumlegar
fyrirmyndir og myndgæði. Margt
hefur verið ritað um myndir
Weyers í blöð og hann hvarvetna
hlotið góða dóma.
Hér er hann mörgum að góðu
kunnur, m.a. fyrir myndabók u'm
Island, sem Almenna bókafélagið
gaf út árið 1974.
Segja má að Weyef hafi ferðast
um gjöfvallt ísland og tekið
myndir, að undanteknum Vest-
fjörðum en þangað hyggst hann
halda í sumar.