Morgunblaðið - 13.04.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. APRIL 1978

* ÆS '\ Jpw, j
M0 | ■ V
endurbætur á skipum og nýbyggingar.
Þó hafa Japanir lengst af verið drýgstir
útlendinga.
Norðurgarður Lisnave er langtum
minni en Suðurgarðurinn en aftur á
móti er þar unniö við skip sem að
líkindum myndu henta okkur, þ.e. ekki
farið yfir 21 þús. tonna skip og allt
niður í „smáskip" eitt — tvö þúsund
tonn. Aftur á móti byrjar framleiðsla
hjá t.d. Setenave við þrjátíu þúsund
tonn. Noröurgarðurinn tók að erfðum
ýmis tæki og aöstöðu sem hafði verið
á því svæði frá árinu 1899 og var
kallaö skipasmíöastöð Lissabon. Vita-
skuld hafði tækjabúnaður verið endur-
nýjaður smátt og smátt þennan tíma,
en Lisnave þótti mikils um vert að fá
aöstööu á þessum staö fyrir starfsemi
sína. Lisnave var formlega komið á fót
árið 1961 og stóðu aö stofnun þess
tvö portúgölsk fyrirtæki, þrjú hollenzk
og tvö sænsk. Það sem vakti fyrir nýja
fyrirtækinu var einfaldlega að leggja
stund á nýbyggingar skipa og fást við
skipaviðgerðir, í þurrkvíum sem væru
nægilega stórar til að taka upp öll
stærstu skip og til að þróa Norður-
garðinn. Unniö var að þessu í
sameiningu. Um þessar mundir var
skipaiönaöur að ganga í gegnum
miklar breytingar. Fyrirsjáanlegt var að
hröð þróun yrði á næstu árum og haga
varö skipulagningu eftir því. Til að geta
gegnt hlutverki sínu varö því að gera
stærri þurrkvíar en áður höföu þekkzt
til aö geta ráöið við og fullnægt þeirri
tilhneigingu sem hvarvetna gerði vart
við sig í heiminum, þ.e. að sækjast
eftir stærri skipum.
Var nú unnið af kappi og fyrir ellefu
árum var Suðurgarður Lisnave tekinn
í notkun. Þar voru þá tvær risastórar
þurrkvíar, önnur fyrir skip upp að 326
þús. tonnum og voru þetta þá þær
næst stærstu í heimi, og hin var fyrir
skip sem voru allt aö eitt hundraö
þúsund tonn. Nú er stærsta þurrkví
fyrir 1 millj. tonna skiþ.
Síðan hefur starfsemi Lisnave aukizt
svo hröðum skeifum og verkefnin verið
svo margþætt að heita má að
Lisnavesvæðið sé nánast gernýtt og
býður ekki upp á stækkunarmögu-
leika. í Norðurgarðinum eru fjórar
þurrkvíar, tvær dráttarbrautir og
vitanlega þar sem í Suðurgarðinum
eru verkstæði fyrir allar þær viðgerðir
og nýbyggingar sem þörf er á. Það
flæmi sem Suðurgarðurinn þekur er
um tíu sinnum stærra en Norðurgarð-
urinn. í Suðurgarði hefur verið bætt
við tveimur þurrkvíum frá því stöðin
var opnuð fyrir ellefu árum. En eins og
áður segir er svæðið nú fullbyggt og
Að skoða
PORTÚGALAR eíga langa hefð að
baki í skipasmíðum, enda geta þeir
státað af Því að hafa náð langt á Því
sviði. Þeir telja að heimildír séu fyrir
að allÞróuð skipasmíði hafi verið í
landinu áriö 1107, þegar Sigurður
Jórsalafari kom til Líssabon. Þá mun
skipasmíðastöðin hafa verið starf-
rækt í alllangan tíma, sumir segja allt
að því hálfa öld og var hún i Oporto
í Norður-Portúgal.
Allar götur síðan hafa Portúgalar
lagt metnað sinn í Þessa grein og
vitað er að áriö 1750 gaf Pombal
markgreifi fyrírmæli um byggingu
stórrar skipasmíðastöðvar í Lissa-
bon. Vegna jaröskjálftans gríöarlega
nokkrum árum síðar sem lagði
meginhluta borgarinnar í rústir
töföust framkvæmdir verulega. Engu
að síður var aö málinu unnið og árið
1793 munu fyrstu skípin hafa verið
sjósett sem höfðu veriö byggð þar.
Miðstöð skipasmíðaiðnaðar Portú-
gala hefur um langa hríð verið í
grennd við Tejo ána. Og það er árið
1964 í Margueíraflóa að vinna hefst
viö aö fylla upp á nokkru flæmi í ána
til pess að undirbúa byggíngu
Suðurgarðs Lisnave.
Við Aida Mata frá Fundo tökum
okkur ferð á hendur að skoða Lisnave
og síöan Setenave sem er rétt utan viö
Sétúbal. Ég hafði áður komið í
Lisnave, og þótt mikið til um. Það var
sól og bjart í lofti þegar við héldum í
stöðvarnar. Einhvern veginn er því svo
faríð aö mér finnst alltaf vera sól í
Lissabon.
Antonio Luiz Gomest verkfraeðingur
hjá Lisnave, tók á . rpóti pkkur á
skrifstofunni/'áður en hafdið var niður
í stöðina. Til aö auka okkur skilning á
málinu lét hann og sýna okkur
kvikmynd af starfsemi Lisnave, enda
er hér um svo risavaxið fyrirtæki að
ræða að ógerningur er að gera því
nein viðhlítandi skil í stuttu máli.
Alténd kvaðst Gomes álíta að
Lisnave og Setenave gætu boðið
íslendingum upp á bæði nýsmíði skipa
og viðgerðir á því verði sem væri
sambærilegt við það sem gerðist
annars staðar. Öll Norðurlöndin eru á
blaði hjá Lisnave og Norðmenn hafa
sótt mikið til Portúgal bæöi með
Eftir Jóhönnu
Kristjónsdóttur
Orkideur frá Mundiflor — Á myndinni til hægri má sjá hvernig blómunum er pakkað, plasthólki meö
vatni og bætiefnum er smeygt á stöngulendann.
möguleikar til stækkunar ekki lengur
fyrir hendi.
Þegar ekið er um Suðurgaröinn er
ævintýralegt að sjá verkamennina við
störf. Uppi á gríöarlega stórum
olíuskipum sjást menn við störf lengst
uppi og vlrðast neðan frá séð á stærð
við Vippa eða hans líka. Mér er sagt
að hér sé nú allt með kyrrum kjörum,
en á tímabili var ólga meðal verka-
mannanna eins og reyndar víðar í
landinu. Það kom sér illa fyrir þá
viðskiptavini sem áttu hér skip og
afgreiðsla vildi dragast. Nú er sá tími
liðinn, verkamenn hafa hér fengið
stórbætt kjör og allt gengur fyrir sig
með sóma og sann.
Allar stundir hefur stjórn Lisnave
haft á að skipa mjög vel verkmenntuðu
fólki og þegar að því kom að ekki varð
lengur annað þeim verkefnum sem
þurfti að sinna kom til umræðu
stofnun eins konar systurfyrirtækis
Lisnave og skyldi það við uppbyggingu
njóta allrar þeirrar tæknikunnáttu og
aðstoðar sem Lisnave hafði yfir að
ráða.
Þannig varð til skipasmíöastöðin
Setenave, skammt frá borginni
Setúbal og stendur við Sadofljót og
var formlega frá stofnun gengið 1972
og fékk hið nýja fyrirtæki til úthlutunar
mikiö flæmi við Sadofljót og unnið var
að uppfyllingu svæðisins svo að í raun
má segja að stækkunarmöguleikar
Setenave séu, að því er manni sýnist,
nánast ótakmarkaðir.
3. grein
í Portúgal
Heimsókn
risastórar skipasmíðastöðvar
-og
orkideur