Morgunblaðið - 12.09.1978, Blaðsíða 15

Morgunblaðið - 12.09.1978, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1978 Hafréttarráðstefna Sameinuðu þjóðanna: Einhver merkasta þróun þjóðaréttar mannkynssögunnar — segir Hans G. Andersen sendiherra menn fyrir öfgaskoðunum í þeim tilgangi að fá meira en þeim ber á öðrum sviðum, sagði Hans. — Hlutverk íslenzku sendi- nefndarinnar er því að stuðla að sanngjörnu samkomulagi á öllum sviðum og þá um leið að tryggja það að þeim réttindum, sem við höfum barizt fyrir og tryggð eru í samningsuppkastinu, eins og það liggur fyrir, verði ekki haggað, það er að segja ákvæðunum um að strandríkin ákveði sjálf hámarks- afla og möguleika sína til að hagnýta hann, svo að slík mál Hua Kuo-feng Carter. deilunnar við Kínverja tíl þess að hegna þeim fyrir að styðja Kambódíumenn. Rússar eru sagðir hafa stóraukið hergagna- sendingar til Víetnams á undan- förnum mánuðum og líklega verður öllum þeim hergögnum ekki beitt gegn Kambódíumönn- um. Þar sem það eru sameigin- legir hagsmunir Rússa og Víet- nama að velgja Kínverjum undir uggum er talsvert til í þessari kenningu. En meira máli skiptir að Víetnamar vilja ekki fremur en Kínverjar að lönd Indókína verði sovézkt leppríki og það sést á því að Víetnamar hafa að undanförnu reynt að vingast við Bandaríkjamenn. Hverjum einasta útlendingi, sem hefur komið til Víetnam á undanförnum mánuðum, hefur verið sagt frá miklum áhuga Hanoi-stjórnarinnar á stjórn- málasambandi við bandarísku stjórnina án nokkurra þeirra fyrirfram skilyrða, sem þeir haía sett til þessa. Fyrir þessu eru meðal annars efnahagslegar ástæður, þar sem Víetnamar hafa áhuga á bandarísku fé, bandarískri tækniþekkingu og bandarískri aðstoð til að finna olíu undan ströndum landsins. Jafnframt vilja þeir mótvægi gegn sambandinu við Rússa, mótvægi sem Kínverjar mynd- uðu áður. Víetnamar hafa fallið frá kröfum um bandaríska aðstoð, verði ekki borin undir úrskurð þriðja aðila. Þá eru það réttindi strandríkjanna til landgrunnsins utan 200 mílna, réttindi í sam- bandi við eyjar og kletta, reglur um afmörkun hafsvæða og land- grunnssvæða á milli landa, reglur varðandi mengun og vísindalegar rannsóknir, o.s.frv. — Hvað skiptir okkur nú mestu máli? — Eins og er mætti segja að aðalatriðin væru réttindi á land- grunnssvæðinu utan 200 mílna og afmörkun svæða á milli landa. Þar sem Bandaríkjamenn neituðu að ganga að, og þeir hafa skilað líkum 11 bandarískra her- manna. Bandarísk þingmanna- nefnd, sem er nýkomin frá Hanoi, hefur lagt til að viðræð- ur verði hafnar um stjórnmála- samband, en stjórn Carters forseta er mjög hikandi í málinu. Slíkar viðræður munu þó hefjast fljótlega, ef til vill þegar Allsherjarþingið kemur saman í New York síðar í mánuðinum. Ráðunautar Cart- ers fá ekki séð, að nokkuð geti staðið í vegi fyrir eðliiegum samskiptum og bandarísk olíu- og námafyrirtæki hafa áhuga á því að viðskiptabanni sem Víet- nam hefur verið haldið í, verði aflétt. Víetnam er eitt voldug- asta land Suðaustur-Asíu og því er talið eðlilegt að Bandaríkin hafi við það stjórnmálasam- band, ekki sízt vegna stórauk- inna áhrifa Rússa í þessum heimshluta. En ráðunautar Carters vilja forðast allt sem torveldað getur tilraunir hans til að hressa upp á síminnkandi vinsældir í skoðanakönnunum. Stjórnmála- samband við Víetnam mundi mæta harðvítugri andstöðu lít- ils en áhrifamikils hóps í Bandaríkjunum. Meðal annars þess vegna vilja þeir haga stefnunni gagnvart Hanoi með ítrustu gætni. Því hefur lítið verið að græða á ummælum ráðamanna í Washington um möguleika á stjórnmálasam- bandi Bandaríkjanna og Víet- nams. Bandaríkjamenn verða að fara gætilega vegna þess að ekki má líta út fyrir að þeir séu að verðlauna ríkisstjórn, sem hefur staðið fyrir brottrekstri flótta- manna, gengið í Comecon og kúgað andstæðinga kommúnista í Suður-Víetnam. Bandaríkja- menn vilja heldur ekki stofna í hættu batnandi samskiptum við Kínverja með því að vingast við andstæðinga þeirra. Hins vegar er Kínverjum ljóst, að þeim er meiri akkur í því að Víetnamar eigi góð samskipti við vestræn ríki en að þeir séu algerlega háðir Rússum. Deila Víetnama og Kínverja leysist ekki þótt Víetnamar fái vestræna aðstoð en deilan gæti orðið hættu- minni.. Kínverjar gætu komizt að þeirri niðurstöðu að það væri í þeirra þágu að losað væri um samband Víetnama við Rússa. Frá þeirra bæjardyrum séð væri það að minnsta kosti skárra en að Víetnamar væru ofurseldir sovézkum áhrifum. koma inn í tvö höfuðvandamál, annars vegar skilgreining á ytri mörkum landgrunnsins og hins vegar hvaða áhrif klettar og eyjar hafa, og þar höfum við aðallega vandamál í sambandi við Rockall og Jan Mayen, sem við verðum að hafa í huga þegar þessi mál eru rædd í heild. Samkvæmt samn- ingsuppkastinu eins og það liggur fyrir mundi Rockall ekki fá efnahagslögsögu eða landgrunns- svæði, jafnvel þótt Rockall yrði talin brezk eign. Hvað Jan Mayen snertir er því haldið fram að þar sé ekki um klett að ræða, heldur allstóra eyju, en þá koma til greina sanngirnissjónarmið í sambandi við afmörkun svæða, sem ætti að leiða til þess að hlutur hennar yrði stórum minni en Islands. — Sendinefndin hefur gert sér far um að athuga þessar aðstæður frá öllum sjónarhornum en hér er um mjög vandasöm mál að ræða á sviði lögfræði og jarðeðlisfræði. Hefur verið ráðgazt við marga erlenda sérfræðinga og Guðmund- ur Pálmason jarðeðlisfræðingur 15 og Gunnar Bergsteinsson, for- stöðumaður Sjómælinga, verið hafðir með í ráðum. — Öll eru málin enn í deiglunni, en miðar þó nokkuð áfram á flestum sviðum. Má raunar segja að margir vilji ekki taka endan- lega afstöðu í nokkrum stórum atriðum, aðallega varðandi al- þjóðahafsbotnssvæðið. Þegar slík- ar ákvarðanir verða teknar ætti heildarlausnin að vera skammt undan. Akvörðun um framhald funda verður tekin í næstu viku og er nú líklegast að tveir fundir verði haldnir á næsta ári í marz eða apríl og í september. — Tekur þetta nokkurn tíma enda? — Það var góð spurning. Því miður verður ekkert fullyrt um hvenær þessu verður lokið, en hitt er ljóst að gífurlegur árangur hefur náðst á ýmsum sviðum og þá ekki sízt fyrir okkur Islendinga. Þjóðarréttur á þessu sviði hefur hér verið í mótun mörg undanfar- in ár og jafnvel þótt ekki takist að ganga frá heildarsamningi hafa hér gerzt einhverjir merkilegustu atburðir í allri mannkynssögunni varðandi þróun þjóðarréttar. Það er því ekki að ástæðulausu, sem menn hafa sýnt jafnvel ótrúlega þolinmæði og eigi það nú skilið að þessu fari að ljúka, sagði Hans G. Andersen. Ljóða og tónlistarköld í Norræna tiúsinu miðvikudaginn 13. sept. kl. 20.30. Þrjú Ijóóskáld lesa úr nýjum bókum sínum. Ljóöfélagið flyfur tónlist af vœntanlegri hljómplötu. Jón úr Vör les úr bók sinni ALTARISBERGIÐ Ljóð- félagið flytur efni af væntanlegri plötu STJÖRNUR ' SKÓNUM Allir velkomnir Erlendur Jónsson les úr bók sinni FYRIR STRÍÐ Ingólfur Jónsson frá Prestbakka les úr bók sinni VÆNGIR DRAUMSINS. r / Allir velkomnir Allir velkomnir \

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.