Morgunblaðið - 12.09.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1978
39
umhyggju hans og fórn fyrir
foreldra okkar.
Ég minnist þess hve heill hann
var í starfi og dagfari, til orðs og
verka, öllum einlægur og hollur.
Hann kastaði aldrei steini í
annarra garð.
ólöf Jónsdóttir.
Haustið 1938 — eða fyrir réttum
fjörutíu árum — tók ég við starfi
skólastjóra við heimavistarskól-
ann á Pinnbogastöðum í Trékyllis-
vík. Byggðin lá þá utan alfaraleið-
ar og fáar götur greiðar heim og
heiman. Það var því ekki líklegt að
sá hlyti góðan kost sem hugsaði
þar til staðfestu.
Þetta fór þó á annan veg. Eftir
fimm ára starf þar norður frá
kvöddum við hjónin byggðina með
mikilli eftirsjá og seinna á ævinni,
þegar við litum um öxl til liðins
tíma, voru kannski minningar frá
dvölinni þar besti ylgjafinn og
skemmtilegast að rekja.
En hvers vegna er ég að rifja
þetta upp nú, fjörutíu árum
seinna?
Sú fregn barst á öldum ljósvak-
ans mildan og sólríkan haustdag,
að einn af bændum byggðarinnar
þar norður frá væri látinn.
„Um héraðsbrest ei getur
„þó hrökkvi sprek í tvennt"
kvað Guðmundur skáld Frið-
jónsson. En nú var það ekki sprek
sem hrökk, heldur stofn af sterkri
rót. Stofn, sem hafði staðið beinn
og óbugaður í öldukasti áranna.
Maður sem breytt hafði grýttum
karga í gróinn völl og litlu kotbýli
í myndarlegt sveitasetur.
Guðjón Jónsson, bóndinn í
Litlu-Avík, var fyrst og fremst
stór af sjálfum sér, en hann hafði
líka heimanfylgju góða — sterka
ættarþræði.
Foreldrar hans voru Jón
Magnússon bóndi og bátasmiður í
Litlu-Ávík og kona hans Sigríður
Ágústína Jónsdóttir. Þær ættir
liggja til þjóðkunnra, svipmikilla
manna svo sem Torfa Eiriarssonar
alþingismanns á Kleifum í Stein-
grímsfirði, Ásgeirs Einarssonar á
Þingeyrum í Húnaþingi og Herg-
ilseyjarsystkina, Þuríðar og Egg-
erts Ólafssonar.
Faðir Guðjóns og einnig afi hans
voru miklir bátasmiðir og var á
orði haft, að hver sá farkostur sem
þeir legðu hönd að mundi vel
reyriast. Hann lærði einnig þessa
iðn og þótti vel takast.
Ég kynntist Guðjóni ekki mikið
þau ár sem ég var í Trékyllisvík,
en mér er minnisstætt þegar ég sá
hann í fyrsta skipti, það var á
gleðisamkomu í Árnesi. Hann
vakti eftirtekt vegna þess hve
framkoma hans var látlaus og
hógvær. Þegar hann gekk á vit
gleðinnar var það án alls hávaða
— en svipurinn hlýnaði og brosið
var milt.
I afmælisgrein, sem Sigmundur
Guðmundsson fyrrum bóndi á
Melum skrifaði um Guðjón sextug-
an segir svo:
„Guðjón er maður dulur í skapi
og fer ekki troðnar slóðir fjöldans.
Hann er lítt gefinn fyrir að trana
sér fram og mörgum finnst hann
helst til hlédrægur, en þeim sem
tekist hefur að ná vináttu hans
fyrirhittir mikið tryggðatröll, sem
hefur öðrum miklu að miðla. Slíka
menn er gott að eiga að vini.“
Hér talar maður, sem gjorst
þekkir. Það nálgast héraðsbrest í
fámennri byggð þegar menn eins
og bóndinn í Litlu-Ávík hverfa af
vettvang.
Með þessum línum vil ég votta
sveitungum Guðjóns samúð vegna
fallins félaga, félaga sem var
minni í orði en mikill á borði.
Það er skarð fyrir skildi hjá
fjölskyldunni í Litlu-Ávík. — Én
eitt sinn skal hver deyja — og
orðstír lifir um mætan mann. Það
er huggun harmi gegn.
Systir Guðjóns er Olöf Jónsdótt-
ir skáldkona. Hún hefur fylgt
bróður sínum trúlega síðustu
fótmálin.
Ólöf mí'n. — Ég sendi þér
innilega samúðarkveðju.
Minning:
Gunnar Sigurjóns-
son málarameistari
Fæddur 11. júní 1925.
Dáinn 31. ágúst 1978.
Hér mun ég í nókkrum orðum
minnast heiðursmannsins Gunn-
ars Sigurjónssonar, málarameist-
ara.
Foreldrar Gunnars voru sæmd-
arhjónin Anna Halldórsdóttir og
Sigurjón Gíslason frá Arakoti.
Bjuggu þau hjónin lengst af í
Reykjavík. Ólst Gunnar upp í
stórum systkinahópi á þessu
ágæta heimili, en foreldrar hans
bjuggu lengst af á Þórsgötu 6 í
Reykjavík. Á sama stað bjó einnig
Guðrún Halldórsdóttir systir móð-
ur hans, sem reyndist því heimili
sem önnur móðir barnanna.
Snemma hneigðist hugur Gunn-
ars til íþrótta og var hann óvenju
fjölhæfur íþróttamaður, sem að-
eins skal rakið. Hann gekk í Val
aðeins 7 ára og keppti í öllum
aldursflokkum í knattspyrnu. Var
í meistaraflokki félagsins árin
1941—53. Var Valsliðið þá sigur-
sælt, eins og nú, því það varð
þrisvar íslandsmeistari og fimm
sinnum Reykjavíkurmeistari á
þessu tímabili. Að áliti kunnugra
knattspyrnumanna var Gunnar
talinn meðal bestu leikmanna þess
tíma. Hann var og oft valinn í
úrvalslið Reykjavíkur.
Fótboltinn var hans aðalkeppn-
isgrein og heillaði hann mest, en
hann var einnig í meistaraflokki
Vals í handbolta og meðal annars
Reykjavíkurmeistari 1945 og Is-
landsmeistari 1946. Hann var
einnig ágætur frjálsíþróttamaður
og skíðamaður. Vann hann verð-
laun sem unglingur í víðavangs-
hlaupi, langstökki og spretthlaup-
um og árið 1945 vann hann 1.
verðlaun í svigi á stóru móti. Er
erfitt að gera þessu betri skil,
vegna hlédrægni Gunnars heitins,
en ekki fer milli mála, að hann var
mjög fjölhæfur íróttamaður.
Þann 18. júlí 1952 gengur hann
að eiga Hildigunni Gunnarsdóttur
og var hjónaband þeirra mjög
farsælt. Þau eignuðust fjögur
börn, sem eru: Gunnar Sigurjón,
nemi í húsgagnasmíði; Kristinn
Erlendur, nemi í húsgagnasmíði;
Anna Friðrika, mikil íþróttakona,
og yngst er Ásdís Hildigunnur,
aðeins 11 ára og sérstaklega
fjölhæf. Eru öll þessi börn þeirra
sérstaklega efnileg og eiga það
sameiginlegt með foreldrum sín-
um að standa saman og hjálpa
hvert öðru og ekki síst, ef erfið-
leika ber að garði. Hildigunnur
móðir þeirra hefur lengi verið á
sjúkrahúsi og ýmsir erfiðleikar
barið þar að dyrum, en þá hefur
fjölskyldan þjappast saman og
unnið sigur á vandanum um síðir.
Er gott fordæmi Gunnars heitins
leiðarljós þeirra í þessum efnum.
Er Hildigunnur veiktist fyrst fyrir
um 20 árum og lá samfleytt í hálft
annað ár á spítala, þá heimsótti
hann hana tvisvar á dag, auk þess
sem hann vann fulla vinnu og sá
um heimilið. Það sama gerði hann
og tvisvar síðar við svipuð tæki-
færi. Hann var börnum sínum
þannig ógleymanleg stoð á miklum
erfiðleikatímum. Hann lifði alla
tíð fyrir fjölskyldu sína og helgaði
henni alla sína starfskrafta, enda
vissu þau best hvílíkan föður þau
áttu og mátu hann að verðleikum.
Hann var mikill náttúruunnandi
og fór mikið með fjölskylduna í
ferðalög. Hann málaði gjarnan
myndir í tómstundum, sem báru
vott um fallegt handbragð og
skarpa athyglisgáfu.
Gunnar lærði málaraiðn hjá
Herði & Kjartani h.f., málara-
meisturum hér í bæ, og vann þar
yfir 20 ár, en hin síðari ár vann
hann mest sjálfstætt.
Fyrir um 10 árum missti hann
heilsu sína og bar ekki sitt barr
eftir það. Hafði hann alla tíð verið
hamhleypa til verka, en nú varð
mikil breyting á og átti hann erfitt
með að sætta sig við þá staðreynd
að heilsan var farin og hann mátti
ekki stunda vinnu sína sem fyrr.
Erfiðlega gekk að fá hann til þess
að leita sér lækninga, enda eins og
áður segir var hann óvenju
hraustur framan af ævi.
Hér hefur verið skýrt frá
aðsteðjandi erfiðleikum, en í öllu
þessu gat fjölskyldan treyst Gunn-
ari, því að hann brást aldrei og
innan veggja heimilisins naut
hann sín best. Gunnar var að
eðlisfari hlédrægur og nokkuð
fáskiptinn. En mikill vinur vina
sinna og viljafastur. Aldrei mátti
hrósa honum fyrir neitt verk, og
brást stundum önugur við, ef orð
féllu í þá átt frá einhverjum.
Það má því segja, að með fráfalli
Gunnars er fallinn frá mikill
mannkostamaður, langt fyrir ald-
ur fram. Er því eðlilega mikill
harmur hjá fjölskyldu hans við hið
snögga andlát hans. En í þessu
öllu er mikil huggun harmi gegn,
að einmitt Gunnar kenndi fjöl-
skyldu sinni með sinni fórnfúsu og
hugljúfu framkomu hvernig mæta
á mótlæti lífsins og sigrast á því.
Blessuð sé minning Gunnars
heitins.
Sigurður Helgason.
Afmœlis- og
: u- *s'-- -ifTð • : !irn écj gunjG mu>í>}öq ðiV
minningargreinar
AF GEFNU tilefni skal það enn ítrekað, að
minningargreinar, sem birtast skulu í Mbl., og
greinarhöfundar óska að birtist í blaðinu útfarardag,
verða að berast með nægum fyrirvara og eigi síðar en
árdegis tveim dögum fyrir birtingardag.
Skákir frá Interpolis-skákmótinu:
Leiftrandi
skákhjáBrowne
Morgunblaðinu hafa borizt
nokkrar úrvalsskákir frá Inter-
polisskákmótinu í Tillsburg sem
skipað er nokkrum af beztu
skákmönnum heimsins og jafn-
framt þeim litríkustu. Eftirfar-
andi skák er með þeim fjörugri
sem sézt hafa lengi frá jafn
öflugu skákmóti því strax í 5.
leik fórnar hvítur hrók fyrir
stórsókn á svarta kónginn/
Browne er í essinu sínu í þessari
skák.
7. umferð
Hvítt: W. Browne
Svart: A. Miles
Enski leikurinn.
1. c4 — b6 (Uppáhaldsbyrjun
Miles)
2. d4 - e6, 3. e4 - Bb7, 4. Bd3
(Þessi leikur hefur ekki verið
talinn góður vegna næsta leiks
svarts ...)
4. ... f5
(og hvítur má ekki drepa þetta
peð vegna þess að þá fellur
hrókurinn á hl)
5. exf5
(en Browne kærir sig kollóttan
og drepur samt. Fljótt á litið
virðast hér vera á ferð byrjend-
ur en ekki sterkustu skákmenn
heimsins!)
5. ... Bxg2
(og svartur vinnur hrók — eða
hvað?
6. Dh5 — g6, 7. fxg6 — Bg7,
8. gxh7 - Kf8, 9. Re2!
(Hvítur kærir sig ekki einu sinni
um riddarann á g8 í staðinn
fyrir hrókstapið — ekki strax að
minnsta kosti)
9.. .. Bxhl, 10. Bg5! - Rf6.11.
Dh4
(Hvítur er einfaldlega hrók
undir í stöðunni en hvítur hefur
augastað á g6 reitnum fýrir
riddarann)
11. ... Rc6, 12. Rf4 - Kf7, 13.
Bg6 - Ke7,14. Rh5 - Df8,15.
Rd2
(Drottningarriddarinn leggur
rólega af stað til þess að leppa
enn frekar riddarann á f6. Það
er með ólíkindum hvað svartur
er varnarlaus).
15. ... e5, 16. 0-0-0
(Nú er drottningarhrókurinn
kominn í spilið og nú hótar
hvítur m.a. að drepa á e5 og
leppa síðan riddarann á e5)
16. ... Rxd4, 17. Hxhl
(Vegna stöðugra hótana hafði
biskupinn aldrei tíma til að
forða sér)
17.. .. Re6,18. f4 - d6,19. Re4
- Rxg5, 20. Dxg5 - Bh6, 21.
Dh4 — Bg7, 22. fxe5 — dxe5,
23. Hfl
(Lokaþáttur stefsins. Leppun
riddarans á f6 er orðin yfir-
þyrmandi)
23.. .. Kd7,24. Re4xf6 - Bxf6,
25. Rh5xf6 - Kc8, 26. Be4
c6, 27. Dh3 - Kb7, 28. Bxc6 og
svartur gafst upp.
Skák
eftir Gunnar
Gunnarsson,
Timman teflir
með glæsibrag
Eftirfarandi skák var tefld á
Interpolis-skákmótinu í Tills-
burg í Hollandi.
Hvítt: L. Ljubojevic
Svart: J. Timman
Pirc vörn.
I. e4 - d6. 2. d4 - Rf6, 3. Rc3
— g6, 4. f4
(Ljubojevic velur hvassasta af-
brigðið; fjögurra peða árásina
sem getur reynst svörtum þung
í skauti. Karpov valdi ekki þessa
leið á móti Kortsnoj þegar
Kortsnoj bryddaði upp á þessari
byrjun í 18. skákinni í einvígi
þeirra sem nú stendur yfir
heldur lék hinum trausta og
hægfara leik 4. Rf3)
4.... Bg7, Rf3 — c5, 6. dxc5 —
Da5, 7. Bd3 - Dxc5, 8. De2
(Hvítur undirbýr að leika Be3)
8. ... 0-0, 9. Be3 - Da5, 10.
0-0 - Bg4
(Þannig lék Fischer forðum á
móti Spassky í 17. einvígisskák
þeirra (sem endaði með jafn-
tefli) en áður hafði verið reynt
bæði 10. ... Rc6 og 10. ... Rbd7)
II. Df2
(Spassky lék 11. Hadl en til
greina kemur 11. h3)
11. ... Bxf3, 12. Dxf3 - Rc6,
13. Rce2 - Rd7, 14. c3?
(Slæmur fingurbrjótur hjá
Ljubojevic sem Timman er ekki
lengi að notfæra sér)
14. ... Rde5!
(Óvæntur leikur, en áhrifamikill
því á þennan hátt molar svartur
niður hvítu stöðuna)
15. fxe5 — Rxe5, 16. Dh3 —
Rxd3.17. Dd7 - Da6,18. Dxe7
(Hvítur reynir að vinna upp
peðstapið en með hörmulegum
afleiðingum)
18. ... Hae8, 18. Dh4 - d5!
(Hvítur er máttlítill gagnvart
svo öflugum leikjum svarts sem
þvingar á þennan hátt fram
peðsvinning)
20. Rg3 - Í5!
(Með þessum leik hótar svartur
ekki einungis e-peðinu heldur
býr að baki líka önnur hótun)
21. e5 - f4!
(Á þennan hátt vinnur svartur
skiptamun).
22. Bxf4 - Db6, 23. Khl -
Iíf2, 24. Hxf2 - Dxf2, 25. Hafl
- Dxb2, 26. Dg5 og hvítur
gafst samstundis upp.
Þ.M.