Morgunblaðið - 12.09.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1978
að 75% þjóðarinnar hafi sam-
þykkt þennan samning og fjár-
mögnun byggingarinnar með
því að kjósa þá flokka sem voru
og eru þessari ákvörðun sam-
mála,“ sagði Grétar.
„Mér er líka spurn: Hvað eru
forgangsverkefni, ef ný flugstöð
er það ekki? Ég fæ ekki skilið að
bygging raforkuvers, sem
verður hugsanlega aldrei arð-
bært eða nothæft, eða bygging
skólahúss fyrir 200 milljónir,
sem staðið hefur autt í nokkur
ár, séu verðugri verkefni. Það
hefur verið nóg af orðum en
minna um athafnir. Ég trúi því
ekki, að ekki verði staðið við
samning, sem þegar hefur verið
gerður og samþykktur. Ég veit,
að Keflavíkurflugvöllur heyrir
undir utanríkisráðherra og ég
treysti því, að hann og aðrir
þingmenn tryggi framgang
þessa rnáls."
Það kom fram hjá Grétari, að
hugmyndir um flugstöðina hafa
tekið ýmsum breytingum á
liðnum árum, þar sem í upphafi
var byggt á franskri spá, sem
reyndist óraunhæf, en hann
kvaðst telja að þær hugmyndir
sem nú væru uppi með áorðnum
breytingum væru í senn nauð-
synlegar og raunhæfar. „Ég vil
að endingu taka fram, að ég hef
hér hvorki talað í umboði
stjórnar eða stjórnarnefndar
Flugleiða hf. eða sem starfs-
maður Flugleiða, enda þótt
persónulegar skoðanir mínar í
þessu efni hafi auðvitað mótast
mjög af kynnum mínum af
flugstöðvarmálum Keflavíkur-
flugvallar, sem ég hef haft mikil
afskipti af sem starfsmaður
Flugleiða. Ég vona líka, að
ráðherrar Alþýðubandalagsins
fái meiri og dýpri innsýn í þetta
mál og skilji mikilvægi þess
fyrir íslendingá, þegar þeir hafa
kynnt sér málið betur, og enda
þótt ég sé ekki að halda fram
skoðunum þeirra í varnarmál-
um, þá sé ég ekki annað en
aðskilnaður varnarsvæða og
millilandaflugsins hljóti að
samræmast langtímamarkmið-
um þeirra.
Þau rök hafa verið færð fram,
að þess fleiri mannvirki sem
Bandaríkjamenn reisi hér á
landi, þess lengur verði þeir.
Þetta tel ég alrangt. Ein bygg-
ing til eða frá skiptir ekki máli.
Bandaríkjamenn eru ein mesta
lýðræðisþjóð veraldar og þeir
munu hverfa héðan af landi
þegar meirihluti þjóðarinnar
óskar þess. í dag hafa um 75%
þjóðarinnar ákveðið að slíkt sé
ekki tímabært. Án tillits til
stjórnmálaskoðana vil ég svo
fagna því hversu margir ungir
þingmenn taka nú sæti á
Alþingi, því að ég er sannfærður
um að þeir hafa meiri skilning
á eðli og þörfum farþegaflugsins
en ýmsir forverar þeirra."
Grétar Kristjánsson:
FLUGSTÖÐIN á Keflavíkur-
flugvelli hefur mjög verið á
dagskrá að undanförnu, og
margir hafa látið í Ijós álit og
skoðanir á hyggingu nýrrar
flugstöðvar þarna á vellinum.
Enginn einn aðili á þó eins
mikið undir þessu máli komið
og Flugleiðir hf. vegna þess
hvcrsu nátengd flugstöðin er
starfsemi félagsins, og þess
vegna sneri Mbl. sér til Grétars
Br. Kristjánssonar. forstöðu-
manns flugstöðvareksturs hjá
félaginu, en Grétar starfaði
áður í 8 ár sem framkvæmda-
stjóri Loftleiða á Keflavíkur-
flugvelli.
„Já, það hafa undanfarið birzt
ýmis ummæli, m.a. frá alþingis-
mönnum, í blöðunum um flug-
stöðina, þar sem það hefur t.d.
komið fram, að bygging flug-
stöðvar sé ekkert forgangsverk-
efni. fcg hef nú sannast sagna
talið, að þetta mál væri þegar
komið í höfn, en nú virðast sem
sagt ýmsar blikur á lofti og það
veldur mér áhyggjum af ýmsum
Þctta er næsta umhverfi flugstöðvarinnar
Aðskilnaður millilandaflugsins
og hersvæðis algjör nauðsyn
ástæðum. Það má kannski
benda á það að að nánast einu
samgöngur íslendinga við um-
heiminn, þ.e.a.s. íslenzkra far-
þega, eru um Keflavíkurflugvöll
og flugstöðina þar. Það eru
engin farþegaskip núorðið sem
flytja farþega til landsins, ef
Smyrill er undanskilinn. Fyrsta
kynning erlendra ferðamanna
er því í flestum tilfellum flug-
stöðin á Keflavíkurflugvelli, en
hvorki útlit hennar né innviðir
eru til nokkurs sóma. Það er
fremur að byggingin sé til
skammar," sagði Grétar.
Að því er Grétar sagði er
núverandi flugstöðvarbygging
frá 1948. „Hún var upphaflega
byggð samkvæmt bandarískum
byggingastöðlum og átti að
endast í 10—15 ár. Islendingar
tóku við rekstri þessarar bygg-
ingar á árinu 1964. Byggingin er
í eigu og umsjá íslenzka ríkisins,
en Flugleiðir annast afgreiðslu
farþega, áhafna og flugvéla.
Með aukinni umferð hefur þurft
að bæta við þessa byggingu til
að koma í veg fyrir neyðar-
ástand æ ofan í æ og hafa
Flugleiðir iðulega þurft að
fjármagna það í formi fyrir-
framgreiddrar leigu. Afleiðingin
hefur orðið sú, að flugstöðin er
orðin með ljótustu byggingum
sem sjást, og mér er minnis-
stætt að eitt sinn þegar bæta
þurfti við bygginguna einum
kassanum enn, áritaði húsa-
meistari ríkisins, Hörður
Bjarnason, teikninguna með
þessum orðum: „Samþykkt en
lengi getur vont versnað." Og
enn hefur fyrsta ásýnd þessa
lands versnað. Fyrir utan að
b.vggingin er óhentug og alltof
lítil, þá er hún ísköld á vetrum
en sjóðheit á sumrum. Það er
alveg ljóst, að til að ekki skapist
ófremdarástand þá verður þegar
næsta sumar að leggja út í
frekark stækkun á stöðinni,“
sagði Grétar Kristjánsson enn-
fremur.
Hann sagði, að það væri fleira
en byggingin sjálf er ylli erfið-
leikum. „Það má nefna flughlöð-
in, en þau voru byggð þegar
DC-4 og Constellation flugvélar
voru algengustu flugvélarnar.
Eldsneytistankar eru grafnk í
jörðu og áfylling flugvéla Ter
þannig fram, að dælt er frá
þessum tönkum upp í vængi
vélanna. Vegna þess að vélar
hafa stækkað verulega, verður
að leggja þeim mjög þétt saman,
og ég tel að það sé eingöngu
aðgæzlu flugmanna og starfs-
fólks á jörðu að þakka að ekki
hafa hlotizt af óhöpp, þegar
flugvélar koma og fara.“
Það kom fram hjá Grétari að
á árinu 1977 fóru í kringum 138
þúsund farþegar frá landinu og
álíka margir komu. Viðdvalar-
farþegar voru 255 þúsund og
samtals fóru um bygginguna 530
þúsund farþegar. Farþegar
þessir komu og fóru með 3557
flugvélum. Þá er fyrirsjáanleg
aukning á þessu ári og næstu
árum, og það er erfitt að sjá
hvernig standa á að þeirri
afgreiðslu sem þarf svo boðlegt
sé, að því er Grétar sagði. „Mér
hefur fundizt það furðulegt á
liðnum árum, að það er eins og
Keflavíkurflugvöllur sé nokkurs
konar einskis manns land, sem
fæstir vilja hafa nokkur afskipti
af. Eins og öllum er ljóst, er þó
starfræksla flugvallarins í ís-
lenzkum höndum og völlurinn er
íslenzk eign. Þótt geysilegar
tekjur hafi fengizt vegna starf-
semi Islendinga á Keflavíkur-
flugvelli, t.d. tekjur vegna
lendingargjalda, brottfarar-
skatts, fríhafnarsölu o.fl., þá
hafa þessar tekjur allar runnið
beint í ríkissjóð en síðan hefur
flugmálastjórn Keflavíkurflug-
vallar þurft að sækja um
fjárveitingar til allra fram-
kvæmda og þurft að greiða vexti
af því fjármagni. Skilningur
ráðamanna á liðnum árum
hefur þannig verið lítill á
þörfum farþega í flugstöðinni."
Grétar ítrekaði, að hann teldi
útlit flugstöðvarbyggingarinnar
nú til skammar en kvaðst auk
þess vilja benda á, að tafir á
ákvörðunum um byggingu og
staðsetningu flugstöðvar hafi
komið í veg fyrir ýmsar nauð-
synjaframkvæmdir, sem jafnan
fylgdu flugstöðvum. „Það hefur
ekki verið unnt að taka neinar
ákvarðanir um nýjar byggingar
vegna óvissu um framtíðina. Til
dæmis er ljóst að í tengslum við
nýja flugstöð verður að reisa
margháttaðar byggingar, sem
munu veita miklar tekjur og
atvinnu. Ég get nefnt sem dæmi
að byggja þarf nýtt framleiðslu-
flugeldhús — um 3 þúsund
fermetra að stærð, en ekinig
viðgerðarverkstæði, skrifstofu-
húsnæði, flugskýli qg fragt-
geymslur eftir því sem fjármagn
leyfir og ýmislegt fleira aé auki.
Ég á dálítið erfitt ineð að skilja,
að sumir þingmenn virðaBt ekki
skilja mikilvægi þessa méls, og
ég undrast að þingmenn Reykja-
neskjördæmis skuli ekki þegar
hafa komið málinu í fram-
kvæmd.“
Grétar var spurður álits á
nauðsyn þess að aðskilja al-
menna umferð til og frá flug-
stöðinni og starfsemi hersins.
Þannig er aðstaðan ef eitthvað fer úrskeiðis.
Grétar Kristjánsson.
„Enda þótt ég sé fylgjandi aðild
okkar að NATO,“ svaraði hann,
„og telji nauðsynlegt að varnar-
liðið sé hér, þá tel ég algjöra
nauðsyn á að aðskilja milli-
landaflugið hersvæðunum. Mér
er til efs, að það þekkist nokkúrs
staðar í víðri veröld, að farþegar
og áhafnir, sem koma til lands-
ins og hafa farið í gegnum
útlendingaeftirlit og lögboðna
tollskoðun, skuli jafnvel þurfa
að hlíta því að bílar þeirra séu
stöðvaðir og þeir þurfi að gera
grein fyrir erindum sínum,
jafnvel þó þetta sé gert af
íslenzkri lögreglu. Aðstandend-
ur farþega eða aðrir, sem eru að
taka á móti farþegum, eða vilja
einungis fá sér kaffisopa og
fylgjast með flugumferðinni,
eru stöðvaðir í hliðunum og
verða sömuleiðis að gera grein
fyrir erindi sínu. Iðulega er
þeim, er ekki hafa þeim mun
brýnna erindi, vísað frá.
Það er búið að tala mikið um
landsölumál og landráð á
óábyrgan hátt. Ég vil minna á
lengingu þverbrautar á Kefla-
víkurflugvelli fyrir nokkrum
árum, sem var deilumál mikið
en bætti stórlega öryggi ís-
lenzkra og erlendra flugfarþega
og var einungis til hagsbóta
fyrir Islendinga. Enda er ég viss
um að þeir, sem þá notuðu stóru
orðin, eru í hjarta sínu og huga
ánægðir er þeir koma til
lendingar á Keflavíkurflugvelli
að flugbrautir eru þar langar og
aðflugstæki og búnaður góður.
Ég tel, að Einar Ágústsson,
fyrrverandi utanríkisráðherra,
hafi tekið endanlega ákvörðun í
þessu flugstöðvarmáli og á hann
heiður skilið fyrir það.“
Grétar kvaðst eiga erfitt með
að skilja orð sumra þingmanna
um að flugstöðin á Keflavíkur-
flugvelli yrði ekki reist.
„Samningurinn um byggingu
flugstöðvarinnar lá fyrir þegar
gengið var til kosninga og ég tel