Morgunblaðið - 21.10.1978, Blaðsíða 30

Jón L. Arnason:

Árið 1962 Var í fyrsta sinn tefld
útvarpsskák milli íslands og Noregs.
Þá tefldu saman Ingi R. Jóhannsson
og Svein Johannessen og varð skákin
þess valdandi að ekki var lagt út í
aðra útvarpsskák fyrr en 11 árum
seinna. Kapparnir hermdu nefnilega
eftir skák sem Fischer og Kortsnoj
höfðu teflt, fram í 35. leik! Samt sem
áður sigraði Ingi og sannaði þannig,
að Fischer hafði byggt stöðu sína
betur upp en Kortsnoj.
Norðmenn höfðu að sjálfsögðu
harma að hefna og 1973 fór norska
ríkisútvarpið þess á leit við hið
íslenska að reynt skyldi aftur. Að
Utvarpsskákin:
Noregur—Island
Svart: Jón L. Arnason
Hvítt: Leif Ögaard
þessu sinni tefldi Gunnar Gunnars-
son við Terje Wibe og úr varð
allsnörp viðureign. Þó skákin hafi
ekki staðið nema í 22 leiki var fórnað
grimmt á báða bóga og þegar rofaði
til var Gunnar fastur í þrákskákneti.
I hyrjun þessa árs var síðan
ákveðið að tefla þriðju útvarpsskák-
ina og var ofanritaður valinn til
keppninnar fyrir íslands hönd, en
Leif Ögaard fyrir hönd Noregs. í
febrúarmánuði bar einkar vel í veiði,
því Ögaard var einmitt staddur hér á
landi, sem keppandi á Reykjavíkur-
skákmótinu. Áður en hann hélt af
landi brott lékum við 5 fyrstu
leikina, en síðan var leikinn einn
leikur á dag, sem lesinn var upp í
útvarpi beggja landanna.
Þó skömm sé frá að segja vakti
skákin mun meiri athygli í Noregi,
en þar voru birtar stöðumyndir
daglega í öllum helstu blöðunum,
með skýringum þekktra skák-
meistara. Hér á landi var þessu þó
öðru vísi farið. Rétt einstöku sinnum
birtust stöðumyndir í blöðum, en
annars var svo að sjá, sem blaða-
menn hefðu ekki hugmynd um að
keppnin ætti sér stað. Það er því
kominn tími til að skákin komi fyrir
augu landsmanna, því þó ég segi
sjálfur frá var hún mjög athyglis-
verö og sviptingasöm á köflum.
Skákin birtist hér á eftir með
lauslegum athugasemdum.
Útvarps.skákin, Noregur-ísland.
Ilvítti Leif Ögaard
Svarti Jón L. Árnason
Benoni-viirn
1. di - RI6, 2. c l - c5, 3. d5 - efi,
1. Rc3 - exd5. 5. cxd5 - dfi, 6. Rf3
— gfi. 7. C'l — a6!?
Þessi leikur er hugarfóstur
sovéska stórmeistarans D. Bron-
steins, sem beitti honuiri gegn
Wexler í Mar del Plata 1960. Eftir 7.
— Bg7 hefur 8. Bg5!? verið mjög í
tísku hin síðari ár. Eftir 8. — h6, 9.
Bh4 - g5, 10. Bg3 - Rh5,11. Bb5+ -
Kf8, kom 12. e5! nýlega fram á
sjónarsviöið. Reynslan hefur sýnt að
hann færir svörtum ýmis erfið
vandamál, sem auðvelt er að sneiða
hjá með leik eins og 7. — a6.
8. al - Bg4, 9. Be2 - Bxf3, 10.
Bxf3 - Rdb7. 11. Bf4 - Db8
Ögaard telur þennan leik vafasam-
an. Eftir 11. — Dc7 hræddist ég hins
vegar eitthvað í líkingu við 12. 0-0 —
Bg7, 13. e5!? — dxe5, 14. d6 o.s.frv.
með mjög óljósum flækjum. Frekar
en að hætta á þetta, ákvað ég að tapa
tempói. En hvort það var réttmæt
ákvörðun...
12. 0-0 - Bg7. 13. Be2 - 0-0, 14.
Dc2 - Dc7.15. Bg3?!
Þannig tefldi Wexler einnig gegn
Bronstein í áðurnefndri skák. En
sterkara er 15. b3! sem hindrar 15. —
c4 og heldur því mótspili svarts á
drottn. væng nokkuð niðri. Svartur
ætti þó að halda í horfinu með 15. —
Hfe8, ásamt — He7 og — Hea8.
15. - c4, 16. Khl - Hfe8. 17.14 -
IIah8!
Bronstein lék 17. — Hac8 í
títtnefndri skák gegn Wexler. Hann
svaraði með 18. a5? sem virðist
ónauðsynlegt. Betra er 18. Bf3, eða
framhald er: 37. Bb4 — Rh3+, 38.
Khl - Kh6, 39. Hd2 - Hc4, 40. Kg2!
(40. Ba5 - Kh5, 41. Kg2 - Kg4, 42..
Bb6 — Hcl og hvíta staðan er
óþægileg. Svartur leikur — h6, g5
o.s.frv. þó ekki sé vist að það nægi til
vinnings). Rxf4, 41. gxf4 — Hxb4, 42.
Kg3 - Kh5 (42. - Hb3+, 43. Kh4 -
Hf3, 44. Hd4) 43. Hd3 - h6, 44. h3!
— g5, 45. fxg5 — hxg5, 46. Hd8! —
f4+ (hvað annað?) 47. Kg2 og nú er
komin upp þekkt jafnteflisstaða úr
skákinni Keres-Smyslov, 17. skák-
þing Sovétríkjanna 1949!! Fyrir
áhugasama skákmenn skal bent á
það, að í bók Keresar „Hagnýt
endatöfl“ er skákin á bls. 178, en í
bók Smyrslovs, „Rook Endings" er
hún á bls. 101...
Ég hafði að sjálfsögðu engan
áhuga á því að fara að endurtaka
endatöfl, sem búið er að margsýna
fram á að séu jafntefli og því varð ég
að leita á önnur mið. En fyrst varð
ég aö vinna tíma, svo ég bætti
örlítilli skrautnótu inn í sinfóníuna:
34. - Rd2. 35. IId3 - Re4. 36. Hd l
- Rf2+. 37. Kgl - Kxg7, 38. f5!
Eini leikurinn. Hvítur hindrar í
eitt skipti fyrir öll, að svarti
kóngurinn fari á flakk á kóngs-
vængnum og tryggir sér því í
rauninni jafnteflið. Samt sem áður á
hann eftir að yfirstíga ýmis tæknileg
vandamál.
38. - Rh3+, 39. Khl - Rg5, 40.
IId3 - Rel. 41. IId4 - Rg5, 42.
Hd3 - IIf2
Eftir langa umhugsun komst ég að
því að þetta væri eini leikurinn, sem
viðhéldi einhverjum vinningsmögu-
leikum. Þeir voru þó ekki miklir
þegar allt kom til alls.
43. Ba7! - IIxf5, 44. Hxd6 - Re6.
45. Kg2
Hvítur hefur nú komist yfir mestu
erfiðleikana og jafntefli er ekki svo
ýkja fjarlægur draumur. Nú ein-
blíndi ég á hinn eðlilega leik 45. —
g5, ásamt — h5 o.s.frv., en komst að
því að hvítur héldi auðveldlega
jafntefli. Það var þá sem mér datt í
hug að leika-hinu peðinu á undan ...
45. - h5?! 46. h4!
Þetta sá ég ekki! Svartur kemst nú
ekkert áleiðis og staðan er steindautt
jafntefli.
46. — Kf6 og bauð jafntefli um leið,
sem að sjálfsögðu var þegið.
20. - b4!
Hugmyndin með 17. — leik svarts.
Engu er líkara en að Ögaard hafi
yfirsést þessi leikur, því í „Norsk
Sjakkblad" gefur hann upp heilmikla
langlokuvaríanta, sem fjalla um
skiptamunsfórnina eftir 20. dxe5 21.
fxe5 — Hxe5, 22. Bg3. Það þarf
kannski ekki að taka það fram, að
hvítur fær betri stöðu I öllum
tilvikum!
21. exf6?
Hvítum fatast flugið í flækjunum.
Best er 21. Bxf6! — Rxf6, 22. exf6 —
bxc3, 23. bxc3! - Bxf6, 24. Ha4 -
Dc5, 25. Hxc4 — Dxd5, 26. Hc7! og
staðan er jöfn.
21. - bxc3. 22. fxg7 - Hxb2, 23.
Dxc3 — Hbxe2!
24. Bf2!
Ögaard hefur haft þessa stöðu bak
við eyrað er hann lék 21. exf6. Næsti
leikur svarts gerir vonir hans hins
vegar að engu.
24. - Db7! 25. Dxc4 - Rf6, 26. Bd4
Ymsir aðrir möguleikar stóðu
hvítum til boða, en flestir eiga þeir
það sameiginlegt, að vera slæmir. 26.
Hadl, 26. Ha5 eða 26. Dd4 er t.d.
svarað með 26. — Rxd5!
26. - Dxd5, 27. Dxd5 - Rcd5, 28.
g3!
Einn af þeim leikjum, sem enginn
leikur með glöðu geði. 2. reitaröðin
verður nú hættulega veik og h2
upplagður árásarpunktur fyrir
svörtu hrókana. Samt sem áður er
hann sennilega bestur. Eftir 28. f5
fær svartur t.d. betri stöðu eftir 28.
— gxf5, 29. Hxf5 — Re3.
28. - Rc7, 29. Hfdl - Hc2, 30.
Hahl!
Sterkur leikur. Hvítur fær nú
aðgang að 8. reitaröðinni sem er
mjög þýðingarmikið.
30. - Re6. 31. Ba7! - Rc5. 32. IIb8
- IIxb8. 33. Bxb8 - Re4. 34. Ildl
Þvingað, eins og síðustu leikir
hvíts. Staðan sem nú er komin upp
olli mér miklum heilabrotum. Þó
d-peð svarts sé nú dæmt til að falla,
standa svörtu mennirnir sérstaklega
vel, auk þess sem riddarinn er mun
betri en biskupinn. Ég leitaði því
lengi að vinningsleiðum, en gjörsam-
lega án árangurs! Fyrst hélt ég að 34.
— f5! 35. Bxd6 — Kxg7 væri
afgerandi. Svartur hótar — Kh6 —
h5 — g4 og hvítur virðist ekkert geta
að gert. En hann á vörn! 36. Kgl! og
ef nú 36. - Kh6, þá 37. g4! - Rxd6,
38. Hxd6 — fxg4, 39. f5 og nær
auðveldlega jafntefli. Svartur yrði
því að reyna 36. — Rf2 og líklegt
Jón L. Arnason.
18. Hael. Nú hótar svartur aftur á
móti — b5.
18. Bh4!?
Eftir 18. a5 — b5, 19. axb6 — Hxb6
hefur svartur mjög gott mótspil. T.d.
20. Bf2 - Hb4, 21. Hxa6 - Rxe4!
Nú er ekki annað að sjá, en hvítur
hóti óþyrmilega 19. e5! — dxe5, því
eftir 20. — Rxe5 þá tapast maður á
f6 og 20. — D eða Hxe5 er svarað
með 21. Bg3 sem vinnur skiptamun.
Samt lætur svartur sem ekkert hafi í
skonst
18. - b5!, 19. axb5 - axb5, 20. e5
Vill tefla bréfskák
við frímerkjasafnara
Skáksambandi íslands hefur borist bréf frá
Austur-Þjóðverja, sem vill tefla bréfskák við
meistaraflokks eða enn öflugri skákmann, sem hefur
áhuga á að skiptast á frímerkjum einnig.
Sá, sem vildi sinni þessu sendi svar (má vera á
ensku) beint til:
Otto Kase
DDR
409 Ilalle
Neustadt 399/2132.