Morgunblaðið - 06.02.1979, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1979
39
Runólfur Runólfs-
son — Minningarorð
skömmu áður en húsbóndinn varð
að leggja upp í hina síðustu för.
Ég sendi Sigríði Hallgrímsdótt-
ur og fjölskyldu hennar samúðar-
kveðjur.
Kristján Eldjárn.
(flutt við minningarathöfn
um hann í Menntaskólanum
við Hamrahlið mánudaginn
29. janúar).
Við komum saman hér í dag í
skugga dapurlegrar fregnar. Einn
af kennurum skólans kemur eigi
framar til kennslu í þessari stofn-
un. Það er kennari sem kennt
hefur hér frá því er skólinn tók til
starfa, Ingvar G. Brynjólfsson, en
hann andaðist á Landakotsspítala
í gærmorgun.
Þessi fregn kemur ekki að öllu
leyti á óvænt. Ingvar hafði kennt
sér meins um langt skeið og bar
þess raunar glögg merki, en hann
stundaði störf sín af óbreyttri
alúð, lét sig aldrei vanta, kom til
kennslu hvernig sem viðraði og
hvernig sem færð var, þótt hann
ætti afar erfitt um gang. En fyrir
hálfum mánuði herti sjúkdómur-
inn tökin, Ingvar var fluttur á
sjúkrahús, beint á gjörgæsludeild
og þaðan átti hann ekki aftur-
kvæmt.
Ingvar Brynjólfsson hefði orðið
65 ára hinn 8. apríl í vor, hefði
honum enst aldur til. Hann var
fæddur í Goðdölum í Skagafirði.
Foreldrar hans voru Brynjólfur
Eiríksson bóndi og kennari og
kona hans Guðrún Guðnadóttir.
Ingvar ólst upp við kröpp kjör eins
og títt var á þeim tímum, en hann
braust áfram til mennta af eigin
rammleik, enda afburða náms-
maður. Stúdentsprófi lauk hann
frá Menntaskólanum á Akureyri
vorið 1936. Sá hópur sem þá
brautskráðist frá Akureyri var
ekki stór, aðeins 19 manns, en í
honum var margt ágætra náms-
manna, meðal annars Kristján
Eldjárn forseti íslands og Bjarni
Vilhjálmsson þjóðskjalavörður.
Ingvar lauk prófinu með ágætis-
einkunn og hafði enginn náð hærri
einkunn á stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri frá
því er skólinn tók til starfa. Þessu
meti var ekki hnekkt fyrr en tíu
árum síðar.
Frá Akureyri lá leiðin til Þýska-
lands en þar lagði Ingvar stund á
þýska tungu og bókmenntir. Þá
var alltítt að menn sem stunduðu
nám í Þýskalandi skiptu um há-
skóla til þess að kynnast kennslu-
háttum og umhverfi. Ingvar
stundaði nám sitt í Hamborg,
Múnchen, Bonn og Greifswald.
Greifswald er lítil borg í Pommern
og er einkum kunn fyrir háskóla
sem þar er og hefur gott orð á sér.
Þar var Ingvar ráðinn lektor í
íslensku samhliða námi sínu árið
1938-39.
Árið 1939 skall heimsstyrjöldin
á og batt enda á nám Ingvars um
sinn. Hann réðst þá stundakennari
að Menntaskólanum í Reykjavík
og Verslunarskóla Islands. Árið
eftir var hann fastráðinn að
Menntaskólanum og kenndi þar
samfleytt fram til ársins 1966 að
einu ári undanskildu er hann fór
utan til frekara náms og dvaldist
eitt ár í Sviss við nám og rann-
sóknir. Árið 1940 var hann einnig
ráðinn þýskukennari við Háskóla
íslands og þar gegndi hann lekt-
orsstarfi um það bil áratug. Þegar
Menntaskólinn við Hamrahlíð tók
til starfa árið 1966 flutti Ingvar
sig þangað og kenndi þar til
dauðadags.
Ingvar Brynjólfsson kenndi
þýsku við menntaskóla nærri fjóra
áratugi og við háskólann rúman
áratug. í þessu langa kennara-
starfi mótaði hann þýskukennslu
hér á landi á ýmsan hátt, bæði
með kennslu sinni og kennslubók-
um er hann samdi. Leskaflar hans
í þýsku eru mestir að vöxtum
þessara rita og voru notaðir um
langt skeið við þýskukennslu í
öllum menntaskólum. Þeir eru
vönduð bók eins og allt sem hann
lét frá sér fara og ágæt sýnisbók
þýskra bókmennta enda bar Ingv-
ar gott skyn á skáldskap og fagrar
bókmenntir.
Fyrir tveimur áratugum hóf
Ingvar starf við mikið verkefni:
íslensk-þýska orðabók og hefur
fórnað því starfi flestum tóm-
stundum sínum síðan. Hann vann
að orðabókinni með sömu alúð og
nákvæmni og hann lagði í allt sem
hann tók sér fyrir hendur. Það
kom á daginn að slíkt verk var
ekki á eins manns færi og Ingvar
réð sér samstarfsmenn er unnu að
bókinni með honum, þá Kjartan R.
Gíslason lektor við Háskóla Is-
lands og Teit Benediktsson kenn-
ara hér við skólann. Ingvar lifði
það ekki að sjá þessa bók á prenti,
en hún er nú fullunnin og bíður
útgáfu. Verður þess vonandi ekki
langt að bíða að þetta rit verði
prentað, en það er mikið að vöxt-
um, verður tvö stór bindi og er á
margan hátt brautryðjandaverk,
mjög vandað og í því er ýmis
vitneskja sem ekki hefur fyrr verið
veitt í orðabókum hérlendis. Ekki
er ólíklegt að þessi bók sem von-
andi þarf ekki lengi að bíða prent-
unar haldi nafni Ingvars lengi á
lofti.
Ingvar Brynjólfsson var kvænt-
ur Sigríði Hallgrímsdóttur er lifir
mann sinn ásamt fjórum börnum
þeirra hjóna, öllum uppkomnum.
Elsti sonurinn Hallgrímur er bú-
settur í Svíþjóð, hin búa öll á
Akureyri eða þar í grennd. Bryn-
jólfur læknir starfar við fjórð-
ungssjúkrahúsið á Akureyri og er
eini geðlæknirinn á Islandi sem
hefur aðsetur utan Reykjavíkur.
Páll er bóndi í Reykhúsum í
Eyjafirði og Sigríður María gift á
Akureyri.
Góðir nemendur — skólinn okk-
ar er stór stofnun og því lítið um
persónuleg kynni. Fyrir mörgum
okkar er Ingvar Brynjólfsson að-
eins nafn sem þið tengið engar
persónulegar minningar við. En
þau ykkar sem hafið kynnst Ingv-
ari í kennslustundum munið hann
sem ljúfan og elskulegan mann
sem var svo hart leikinn af sjúk-
dómi að hann átti afar erfitt um
gang, staulaðist hér um stofur eins
og gamalmenni, en lét sig þó aldrei
vanta og var jafnan hress og hýr
þegar hann var sestur í kennara-
sætið — og fullur áhuga á að miðla
ykkur af fróðleik sínum og færni.
Hugleiðið það að hann var eitt
sinn ungur eins ög þið eruð nú,
ungur og stæltur maður með
bjartar vonir eins og þið, vel búinn
að líkamlegu og andlegu atgervi,
afburða námsmaður, ágætur
íþróttamaður, fimur og stæltur,
skíðamaður og göngugarpur. Og
hann lét ekki hugfallast þótt
heilsulánið brygðist, heldur hélt
hress og ótrauður áfram meðan
hann gat staðið uppi.
Hugleiðið það að fyrir ykkur
liggur einnig að eldast, mæta
vonbrigðum ekki síður en gleði,
heilsubresti ekki síður en hreysti.
Hugleiðið það að öll erum við
undir örlög seld og að allt á sér
enda. Fyrir okkur öllum liggur að
hrörna og deyja og enginn veit
hvenær að þeim lokum kemur. Og
þegar horfast skal í augu við eigin
hrörnun og endalok stoðar hvorki
auður né völd, heldur aðeins sá
andans þróttur sem maður ávinn-
ur sér sjálfur með því að leggja
rækt við hug sinn og hjarta.
Hugleiðið þetta vel.
Skólinn kveður Ingvar Bryn-
jólfsson með þökk fyrir langt og
farsælt starf, við samkennarar
hans þökkum honum liðnar sam-
verustundir og góða samfylgd,
nemendur hans þakka honum
kennslu og samveru og við öll
vottum fjölskyldu hans innilega
samúð okkar.
Guðmundur Arnlaugsson.
Fæddur 29. maí 1892.
Dáinn 16. janúar 1979.
Að kvöldi 16. jan. s.l. lést ástkær
föðurafi okkar í Sjúkrahúsi Vest-
mannaeyja. Um jólin fékk hann að
koma heim til sona sinna og
fjölskyldna og var það í hinsta
sinn sem þau voru öll samankomin
á heimili. En mikið var af honum
dregið þessa síðustu daga og sadd-
ur lífdaga fékk hann það sem hann
hafði lengi þráð, að fá að sofna
svefninum langa. Eftir andlát
ömmu 30. des. 1976 minnkaði
lífslöngun hans mikið, enda erfitt
að sætta sig við að sjá hana ekki
lengur eftir 46 ára hjónaband. Afi
var fæddur að Hörglandskoti á
Síðu, margt hafði hann að segja
okkur um sín uppvaxtarár og
alltaf hefir verið sveitamaður í
honum og mikill dýravinur var
hann alla tíð. Vinnulúinn og
þreyttur var hann orðinn þó að
hann hafi hætt almennri vinnu
fyrir næstum 10 árum.
En mörg erfiðisverkin hefur
hann unnið um ævina. Hann hafði
alltaf nóg að gera. Nú þegar afi
okkar er allur, viljum við þakka
honum allt sem hann gerði fyrir
okkur, af mörgu er að taka en það
mundi fylla bækur. Amma og afi
voru mjög samhent hjón, það bar
heimili þeirra, garður, umhverfið,
jafnvel skúrinn vott um, alltaf var
allt hreint og fínt, bletturinn
sleginn, enginn arfi.
Aldrei heyrðum við þau hall-
mæla fólki né dæma, þó það gerði
eitthvað rangt. Bæði voru þau
trúrækin og báðu alltaf Guð að
blessa okkur og eflaust fleiri, og
minntu okkur á bænirnar okkar.
Þau voru yndisleg heim að sækja,
það var sama hver var, öllum var
gjört jafnhátt undir höfði. Aldrei
fórum við þaðan og trúlega enginn
annar öðruvísi en að fá eitthvað í
munninn. Við krakkarnir fengum
alltaf maltöl, hnífjafnt skipt því
ekki mátti gera upp á milli. Alltaf
átti afi pappa inní stígvélin okkar
er við komum við á leið heim úr
vinnu, þá fór afi alltaf að athuga
hvort þau væru rök að innan og
amma átti alltaf sokka í skúffunni
ef við höfðum ekki klætt okkur
nógu vel til fótanna. Og aldrei
spöruðu þau að minna okkur á að
gæta heilsunnar, hún væri það
besta sem við ættum.
Margar ferðir fórum við með afa
í kartöflugarðinn, vestur í hrauni,
ýmist í hjólbörum eða akandi í bíl.
Og ófáar voru þær ferðir er hann
leiddi okkur systurnar í mjólkur-
búðina og þá vorum við með
pínulitla brúsa úr bæjarleiknum,
að kaupa mjólk í þá fyrir 5 aura.
Ekki getum við nú iátið hjá líða að
minnast hér á „bolludaginn“. Eftir
að við fluttum frá Búðarfelli,
tókum við upp á því sem börn, að
vakna eldsnemma um morguninn
og fara í myrkrinu um sexleytið til
afa og ömmu, þá var afi búinn að
taka lásinn af og klæða sig, hann
leyfði okkur þá að skríða í heitt
rúmið og „bolla" ömmu, svo sofn-
uðum við hjá ömmu og afi labbaði
í bakaríið og keypti bollur áður en
við vöknuðum. Þetta lýsir vel hans
barnagæsku og hjartahlýju. Þeir
eru eflaust margir sem muna eftir
hlýju eldhúsinu, heita sopanum og
allri viðmótshlýju og gestrisni
þeirra Petru og Runólfs á Búðar-
felli.
En eftir að amma dó, seldi afi
Búðarfellið og var ýmist hjá for-
eldrum okkar eða Helgu og Stefáni
og vel hefur farið um hann á
báðum þessum stöðum.
Við þökkum afa okkar allar þær
stundir er við áttum með honum
og indælu minningarnar um hann,
er lengi munu lifa. Alltaf leið
okkur vel í návist hans og ömmu,
og þau spöruðu aldrei góð ráð
okkur til handa.
Við systurnar þökkum honum
einnig fyrir alla góðvild og hlýju
er hann veitti börnum okkar og
eiginmönnum.
Það fer best að að enda þessa
grein á sömu orðum og til ömmu
fyrir u.þ.b. 2 árum:
Blessun Guðs fylgi afa okkar á
þeim ókunnu leiðum er hann nú
hefur lagt út á.
Hafi afi okkar þökk fyrir allt.
Guðrún Petra, Ester og
Birgir Runólfur Ólafsbörn.
Guðrún Pálsdóttir
—Minningarorð
Fædd 11. október 1910.
Dáin 29. janúar 1979.
Þegar ég heyrði um andlát
frænku minnar, Guðrúnar Páls-
dóttur, um miðjan dag hinn 29.
janúar síðastliðinn brá mér í brún,
líkt og verður þegar menn á bezta
aldri falla frá, löngu fyrir tímann.
Þó gat það ekki komið mér með
öllu á óvart, því að allt frá því að
hún kenndi sér fyrst meins þess í
nóvember-mánuði sl., er nú hefur
dregið hana til dauða, var óttast
að það gæti orðið henni að aldur-
tila. En svo ung var hún ætíð í
anda og létt í lund, að mér fannst
-hún ekkert eldast, í útliti og fasi
virtist hún miklu yngri en hún í
rauninni var.
í minningum mínum á hún sér
vísan stað, allt frá því að foreldrar
mínir og við systkinin tókum að
heimsækja fjölskyldu hennar síð-
degis á sunnudögum og fyrir-
stríðs- og styrjaldarárunum á
heimili þeirra að Bakkastíg hér í
borg. Þá voru margar sólir á lofti
samtímis þótt mörg blikan
steðjaði þá sem fyrr að alþýðu-
heimilunum í borginni. Allt um-
hverfið var ævintýraheimur strák-
um á stuttbuxnaaldri, í slippnum
fyrir neðan voru skip af öllum
stærðum og gerðum, þau lágu við
bryggjurnar og allt um kring voru
hin margvíslegustu atvinnutæki í
sunnudagsdvala. En þótt við
frændsystkinin þyrftum að þeyt-
ast um allt úti við áttum við líka
langdvalir inni við á heimili þeirra
Páls Jónssonar og Steinunnar
Gísladóttur, foreldra Dúnu
frænku minnar, sem nú er kvödd,
og systkina hennar og fjölskyldna
þeirra. Víst voru húsakynnin rúm,
að þeirrar tíðar hætti. En út yfir
tók þó, þegar maður hugsar til
baka, hve glaðværðin var mikil og
gestrisnin. Fjölskyldan var söngv-
in svo af bar, enda finnst mér nú
sem ég hafi aldrei komið þangað á
þeim árum svo ekki væri tekið
lagið af öllum viðstöddum, hálfu
og heilu tímana. Rjúkandi kakó og
margar tegundir af kökum beið
alltaf okkar frændsystkinanna
þegar við vorum þar í okkar
sunnudagsheimsóknum sem og
endranær. Þar voru margir hrókar
fagnaðar, meðal þeirra Dúna
frænka okkar, sem báru okkur á
höndum sér.
Þau Páll og Steinunn, afasystir
mín, áttu saman 8 börn. Elzt
þeirra var Elísabet, sem þau
misstu kornunga. Næst fæddist
Dúna hinn 11. 10. 1910, þá Hróðný,
síðan Jón, þá kom Gísli, næst
fæddist Anna, síðan Sigríður og
loks Unnur. Áður en þau hjón
giftust fæddist Páli sonur. Var það
Sigurður Líndal Pálsson, sem um
áratugaskeið var kennari við
Menntaskólann á Akureyri. En
ekki fengu þau Páll og Steinunn
notið barnanna allra til æfiloka
sinna. Áður en þau sjálf létust
höfðu þau misst 3 börn auk Elísa-
betar. Voru það þau Gísli, Anna og
Unnur, sem öll létust í blóma lífs
síns. En þau hjónin, börn þeirra og
tengdabörn, þjöppuðu sér því fast-
ar saman sem sorgin dundi oftar
yfir. Systkini Dúnu stofnuðu hvert
á fætur öðru eigin heimili annars
staðar í borginni og grennd, hún
bjó hins vegar með foreldrum
sínum meðan líf þeirra entist og
var þeim stoð og stytta í hvívetna.
Sannarlega var systkinahópurinn
samrýndur og samhentur um að-
búnað foreldra sinna, er aldurinn
tók að færast yfir þau.
Allmörg ár eru nú um liðin frá
því að Páli heitnum, Steinunni og
Dúnu gafst kostur á kaupum á
íbúð í verkamannabústað að Nóa-
túni 26 hér í borg. Þangað fluttu
þau og bjuggu þar áfram sínu
glaðværa rausnarheimili sem ætíð
.var unun að sækja heim. Þar kom
að Dúna var orðin ein eftir en það
virtist henni ekki til baga. Hún
hafði góðan kunningsskap við
sambýlisfólk sitt að Nóatúni 26 og
var stöðugt í nánu sambandi við
heimili systkina sinna, barna
þeirra og tengdabarna. Starf það,
sem hún hafði haft allt frá 1936 í
miðasölu Nýja bíós, rækti hún
daglega allt þar til fyrir skemmstu
að hún varð að taka sér veikinda-
frí. Hún var manna ljúfust í
daglegri umgengni, félagslynd og
hjálpsöm. Ættræknin var henni í
blóð borin og hún átti sinn ríka
þátt í að halda saman þeirri stóru
fjölskyldu, sem er bundin svo
nánum fjölskylduböndum. Hún
giftist aldrei og á sér enga afkom-
endur en samt var hún aldrei ein,
svo náin voru þau fjölskyldutengsl,
sem hún lifði og hrærðist í. Líf
hennar var fagurt og innihalds-
ríkt, þar er enginn blettur á þegar
hún skilar því aftur í hendur þess,
sem færði henni það að gjöf
forðum daga. Slíkt hlýtur að vera
keppikefli sérhvers heilbrigðs
manns og er honum hamingjuefni
að leiðarlokum.
Þegar leiðir Dúnu og okkar
hinna skiljast um sinn kveðjum
við hana með þökk fyrir allt það
yndi, sem hún var okkur um ótalda
daga. Hugir okkar dvelja með
henni og við biðjum henni blessun-
ar á þeim ómælisvegum, sem sál
hennar fetar nú.
Sigurður E. Guðmundsson.