Morgunblaðið - 22.03.1979, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. MARZ 1979
33
Séra Stefán Snævarr
prófastur — 65 ára
í dag er séra Stefán Erlendur
Snævarr prófastur á Dalvík 65
ára gamall. Hann fæddist á
Húsavík 2. mars 1914. Þar var
faðir hans skólastjóri frá 1903.
Foreldrar séra Stefáns voru
hjónin Valdimar Snævarr
Valvesson Finnbogasonar skip-
stjóra á Þórisstöðum á
Svalbarðsströnd og Stefanía
Erlendsdóttir Arnasonar bónda
og útgerðarmanns á Orms-
stöðum í Norðfirði.
Séra Stefán fór nýfæddur um
haustið 1914 með foreldrum sín-
um til Norðfjarðar. Þar gerðist
Valdimar faðir hans skólastjóri
og símstöðvarstjóri. Séra Stefán
gekk í Menntaskólann á
Akureyri og útskrifaðist þaðan
vorið 1936. Að loknu stúdents-
prófi settist hann í guðfræði-
deild Háskóla íslands og varð
kandidat í guðfræði 29. maí 1940.
Daginn eftir þrítugasta maí var
séra Stefán settur prestur í
Vallaprestakalli og vígður
þangað 15. júní 1940. Veitingu
fyrir prestakallinu fékk hann
1942. Þann 1. nóv. 1968 varð
hann prófastur Eyjafjarðar-
prófastsdæmis.
Eiginkona séra Stefáns er
Jóna Magnea Gunnlagusdóttir
bónda á Sökku í Svarfaðardal
Gíslasonar. Börn séra Stefáns og
frú Jónu eru: Stefanía Rósa gift
Ingimar Einarssyni þjóðfélags-
fræðing. Þau dvelja nú í Upp-
sölum í Svíþjóð, þar sem Ingi-
mar er við framhaldsnám.
Gunnlaugur Valdimar kennari,
Ingibjörg Arnfríður fóstra. Þau
eru bæði í Reykjavík.
Vellir í Svarfaðardal urðu
prestssetur í 12. öld. Fyrsti
prestur þar er sagður
Guðmundur Arason góði síðar
biskup. Séra Stefán Snævarr er
25. presturinn, sem setið hefur á
Völlum samkvæmt prestatali og
prófasta á Islandi.—
Arið 1945 fluttu foreldrar séra
Stefáns, Valdimar Snævarr og
frú Stefanía í Velli til sonar síns
og tengdadóttur og bjuggu á efri
hæð prestssetursins. Valdimar
lézt um mitt sumar 1961 en
Stefanía í des. 1970. Þeirra er
minnzt með hlýhug og virðingu.
Valdimar var mikill og góður
liðsmaður kirkjunnar og sálma-
skáld. Hann lét sér mjög annt
um æskulýðshreyfingu
kirkjunnar og annaðist leik-
mannsstarf í prestakallinu.
Stefanía var góð húsmóðir.
Hennar verkahringur var innan
stokks. Þar vann hún verk sín
hljóðlát, umhyggjusöm og kær-
leiksrík. — Þau áttu gott athvarf
hjá syni sínum og tengdadóttur í
ellinni og heimilið á Völlum bar
vott um hin friðsælu og ljúfu
fjölskyldubönd. Búið var á
báðum hæðum. Þar var ekkert
kynslóðabil. Eining og
samheldni einkenndi heimilis-
lífið.
Sá er þetta ritar, kom oft að
Völlum ásamt fjölskyldu sinni í
heimsókn til prófastshjónanna.
Þangað var gott að koma. Séra
Stefán og frú Jóna eru mjög
gestrisin og samhent í að taka á
móti þeim sem að garði ber.
Margt sóknarbarnið hefur þegið
kaffisopann á Völlum t.d. að
lokinni messu í Vallakirkju.
Kaffið á kirkjustaðnum eftir
messugjörðina er safnaðarfólki
mikils virði, þegar safnast er
saman á prestsheimilinu og
enginn má fara af staðnum án
þess að þiggja góðgerðir. —
Þegar byggðin á Dalvík
stækkaði, var ljóst að Velli
hentuðu ekki lengur sem prests-
setur. Þann 6. desember 1968 var
brotið blað í sögu Valla sem
þingisbækur og tíðindi, smálestir
af bréfum og skrám á söfnum.
Þá er það ekki rétt að ekki sé
fjallað um þessi efni í Sögu íslands
I — III (Þjóðhatíðarútgáfu), því
þar eru einstökum þáttum þessara
mála gerð góð skil. Hinsvegar er
það rit svo uppbyggt og mikið
ógert, að það verður ritað um
atvinnusögu alla þegar efni standa
til, en annað hefur eðlilega setið í
fyrirrúmi í fyrstu bindunum, og
þáttur atvinnuvega því takmark-
aður enn sem komið er.
Það er alveg ljóst að til er nóg
efni í heildarsögu um allt, er
varðar skipti Islendinga við hafið.
Hitt er annað mál, og það rak ég
mig á þegar ég tók saman hinn
stutta þátt um siglingar, að þótt
megi finna einstakar og góðar
ritsmíðar um siglingatækni og
sjómannafræðslu, um skip og sigl-
ingar og um fiskveiðar, þá er ekki
áhlaupaverk að semja heildarsögu
um efnið. Hér verður líka að hafa í
huga að taka verður mikið tillit til
stjórnmálasögu, verslunarsögu,
hagsögu, menningarsögu, þjóð-
hátta o.fl.
Forvitnileg þótti mér skilgrein-
ing J.E. á orðinu „skip“, þ.e.
„fljótandi farkostur“. Þetta er svo
rúmt að það gæti náð yfir plast-
bala, sem strákar reru yfir poll. Eg
leitaði eitt sinn að skilgreiningu á
orðinu, og lenti í ógöngum. í þrem
íslenskum lögum merkir „... skip
hvern þann farkost, er á sjó
flýtur...“ og væntanlega gildir það
um vötn líka, þótt ekki sé tekið
fram.
í erlendu riti hefi ég lesið
vangaveltur um það, hvort storkn-
uð kúadella fljótandi með músum,
geii talist skip. Ég tók þetta ekki
alvarlega, enda veit ég að almennt
mun ætlað að þá fyrst sé hugsan-
legt að tala um „skip“, þegar menn
tóku að njörfa saman trjágreinar
eða sef til þess að fleyta sér á, þótt
þeir í fyrstu hafi notað hendur
sínar fyrir árar.
Eg var eitt sinn í hópi fullorðins
fólks, karla og kvenna, og ég ætla
að það hafi verið hyggið og vel
iesið. Margt bar á góma, og mér
kom í hug hálfgerður hrekkur. Ég
fékk öllum auðan bréfmiða, og
kvaðst ætla að nefna eitt orð. Bað
ég hvern einn að skrifa það, sem í
hug kæmi, þegar ég nefndi orðið,
og skila mér sneplinum. Þetta var
samþykkt. Orðið, sem ég nefndi
var „skip.“ Það efni hafði ekki
verið rætt. Ég skoðaði svörin og
varð hissa. Af 15 manns hafði
aðeins tveim dottið hið sama í hug,
og það var Gullfoss yngri. Mikill
munur þótti mér vera á pramma á
Elliðavatni og bryndrekanum
Bismarek.
í erindi úr fornsögu, sem oft er
sungið, er þetta: „Týndi átján
önglum, og fertugu færi.“ Hvers-
konar veiðarfæri var Ingjaldur í
skinnfeldi með þarna á miðum út
af Snæfellsjökli? Margs hefur
verið til getið, en ekki eru menn
sammála.
Ég hefi nánast til gamans nefnt
þessi dæmi, sem sýna þó úr-
lausnarefni, að ekki sé rakið allt,
sem segja má um siglingar, sem
upp geta komið, hvort heldur
fjallað er um skip, sæfarir eða
veiðiskap.
Að lokum er skylt að geta þess,
að ég er Jóni Eiríkssyni þakklátur
fyrir bók hans „Skipverjar og
skip“, og e.t.v. ekki síður fyrir
bókina „Rabbað við Lagga," að
vísu með öðrum hætti heldur en
um hina fyrrnefndu. Þótt ég sé
ekki sammála J.E. um ýmislegt í
grein hans, þá get ég heilshugar
tekið undir það, og hafði þegar
gert, að heildarsögu siglinga
Islendinga og fiskveiða þarf og á
að rita. „...annað er okkur ekki
sæmandi“, svo ég noti orð Jóns
skipstjóra Eiríkssonar.
kópavogi. 17. marz 1979
prestseturs. Þann dag fluttu
prófastshjónin frá Völlum til
Dalvíkur. Þar hafði þá verið
byggður nýr prestsbústaður að
Hólavegi 17. Þessi breyting var
eðlileg og réttmæt eins og gerst
hafði á fleiri stöðum á Norður-
landi við svipaðar aðstæður.
Kynni mín af séra Stefáni eru
löng og góð. Samstarf okkar að
kirkjunnar málum er nú komið á
fjórða áratug. Ávallt hefur verið
gott að leita til háns. Séra
Stefán er tryggur vinum sínum,
og það kemur best í ljós, þegar á
reynir. Sá er vinur, sem í raun
reynist. Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi talar um „hjartayl" í
kvæði sínu. Þá innri glóð á
afmælisbarnið í ríkum mæli.
Hún slær birtu á persónuleg
kynni og mótar prestsstarfið
hans. Séra Stefán er skrumlaus
og góðhjartaður. Honum lætur
best að koma til dyranna eins og
hann er klæddur, — því að allt
tildur er honum fjarri skapi. —
Hann er í senn alvörumaður og
gamansamur. Jafnan á hann
eitthvað í pokahorninu, sem
getur komið manni til að brosa.
Einhversstaðar stendur skrifað,
að bros og glatt geð lengi lífið og
auki vellíðan. Störf sín rækir
séra Stefán af alúð og kostgæfni.
Þegar höfð eru í huga upp-
eldisáhrif, er séra Stefán fékk
við móðurkné og í föðurgarði,
má ætla að þau hafi haft sitt að
segja er hann valdi starfið í
kirkju Krists. Þá sömu sögu
hefur margur kirkjunnar þjónn
að segja í afstöðu sinni til
þeirrar köllunar, sem frá Kristi
kemur í orðinu: „Fylg þú mér.“
Trúarleg áhrif í æsku og hand-
leiðslan, sem skín þar í gegn er
stefnumótandi. Kenn þeim unga
þann veg segir Heilög ritning.
Þannig vinnur kirkjan — (hin
kristna móðir) — með einni
kynslóð af annarri.
Víður er verkahringur prests-
ins. Reyndar er honum ekkert
óviðkomandi. Postulinn orðar
það svo: Fagnið með fagnendum
og grátið með grátendum. Þann-
ig vinnur presturinn og oft er
bilið stutt milli gleði og harms.
— Sóknarbörnin minnast sólu-
sorgara síns frá slíkum stundum
á liðnum árum. Presturinn kom í
sorgarann til þess að hugga. Og
hann átti líka erindi til þess að
taka þátt í söng og fagnaði. Það
er trúin sem helgar gleðina — og
leggur lífgrös sín á hjartasárin.
Grímur Thomen orti um það,
að hér á landi fyndust menn,
sem væru:
Þéttir á velli og þéttir í lund
þrautgóðir á raunastund.
Þannig er séra Stefán að
vallarsýn og í viðmóti. Hann
vekur traust og öryggi með
persónuleik sínum, gefur eitt-
hvað, sem bifast ekki þó á móti
blási. I því trausti er hin fölskva-
lausa trú hans, bjargið alda.
Við hjónin og börn okkar
þökkum séra StefánÁog frú Jónu
Snævarr margar ánægjustundir
á Völlum og Dalvík. Með 22.
mars fær ljósið í veröld okkar
meiri völd, og megi hækkandi sól
vorsins verma og blessa séra
Stefán, fjölskyldu hans, sóknar-
börn og Svarfaðardal. Til
hamingju með daginn!
Pétur Sigurgeirsson.
MYNDAMÓT HF.
PRENTMYNDAGERÐ
ADALSTRÆTI 6 SlMAR: 17152-17355
Opiö laugardag kl. 9—12.
Veriö velkomin.
LSIœiRin.
m SMIÐJUVEGI 6 SlA
SIMI44544
Vorum aö taka heim þessar
gullfallegu sænsku veggsam-
stæöur lengd 150 cm.
Verö kr. 258.000.-
IVIINOR