Morgunblaðið - 08.05.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. MAÍ1980
Karl Kvaran í
Asmundarsal
Sýning
Tryggva
Ólafssonar
Fyrir tæpu ári var Karl Kvar-
an með mikla sýningu á Kjar-
valsstöðum. Það voru eingöngu
olíumálverk, er hann sýndi þá,
en nú hefur hann tekið sig til og
sýnir í Ásmundarsal við Freyju-
götu, aðeins eitt olíumálverk en
að auki tæpar þrjátíu myndir,
unnar í svart/hvítu, þ.e.a.s. í
kínversku bleki eingöngu. Þann-
ig hefur Karl Kvaran löngum
unnið, mjög þröngt og einatt
einbeitt sér að vissu verkefni
með öllum þeim þunga og mætti,
er hann ræður yfir sem mynd-
listarmaður. Fyrir marga, sem
ekki eru nægilega málunum
kunnir, hefur þessi vinnuaðferð
Karls oft á tíðum virst nokkuð
einhæf og því komið fyrir, að
hann hefur verið misskilinn á
þann hátt, að fólk hefur haldið
hann einstrengingslegan og lítt
aðgengilegan í list sinni. Þeir,
sem á annað borð hafa fylgt ferli
Karls og þekkja, hvernig hann
vinnur, eru yfirleitt á annarri
skoðun. Þeim finnst Karl Kvar-
an hafa sýnt eindæma elju og
krufið vissa hluti innan mynd-
listar mörgum betur. Eitt er
öruggt: Karl Kvaran er engin
dægurfluga í listgrein sinni, og
mætti margur hrósa happi að
hafa að baki það starf, er Karl
Kvaran hefur sýnt með þeim 12
einkasýningum, er hann hefur
haldið, fyrir utan alla þá þátt-
töku, er hann hefur átt í fjölda-
sýningum á undangengnum ár-
um.
Það er ætíð viðburður, er
menn á við Karl Kvaran koma
fram með ný verk. Hann er sá
meinlætamaður í íslands mynd-
list, sem einna eftirtektarverð-
astur er. Hann hefur helgað
óhlutkenndri list krafta sína um
langt árabil og þróað þá grein
myndlistar í það veldi, sem
aðeins örfáir ráða við. Hann
heldur sínu striki í því umróti,
sem samtíð hans hefur svo
rækilega ruglað menn í ríminu
með. Hann segir sjálfur, að hann
hafi hjá sér enga þörf fyrir
breytingar. Það sé mál hvers og
eins að skipta um stíl og svo
framleiðis. Eg tilfæri þessi um-
mæli hér (eftir minni), því að
ekki fæ ég betur sagt hug
listamannsins eins og stendur.
Myndbygging Karls Kvarans
er svo hnitmiðuð í flestum verk-
um hans, að vart verður fundinn
snöggur blettur þar á. Á síðustu
árum hafa ekki átt sér miklar
breytingar stað á því sviði, en nú
hafa komið fram ný viðhorf
innan hins fastmótaða ramma.
Það gefur auga leið, að eðli
myndverks verður allt annað, er
notaður eru aðeins hvítur og
svartur litur. Þá reynir enn meir
á hreyfingu og uppbyggingu
formsins. Þá verður myndflötur-
inn enn meira vandamál en ella.
Litahljómarnir hverfa og eftir
standa aðeins tvö hljóðfæri, eða
þrjú: Formið, hvítt og svart sem
litur. Það þarf víst ekki að
útskýra það fyrir fólki, að eftir
því sem hlutirnir eru einfaldaðir
vex vandinn og áhrifin eftir því,
er fyrirtækið tekst. En svo að
allt komi heim og saman, þarf
mikla leikni og mikið þrek. Sem
dæmi um þetta mætti benda á
nokkur verk á þessari sýningu
Karls Kvarans í Ásmundarsal.
Má ég nefna aðeins fáein: No. 6
Innhverfa, No. 9 Form og No. 18
Sveifluform. Éins og lesa má úr
þessum línum, er ég mjög
ánægður með þessa sýningu
Karls Kvaran. Hann hefur aukið
hróður sinn með því að sýna
þessar myndir.
Þetta framtak hans er bæði
gleðilegt og fróðlegt, og munu
fáir hafa vitað, að Karl Kvaran
stundaði þá iðju að teikna með
pensli í kínversku bleki á hvítan
pappír. Er til vill mætti flokka
þessa myndgerð Karls undir
grafík hans. Auðvitað væri það
öfugmæli, en þarna kemur samt
fram hjá Karli hrynjandi forms
og styrkur svarts og hvíts. Þætt-
ir, sem eiga heima í teikningum
sem þessum og einnig grafík að
sumu leyti.
Það mætti mikið og margt
fleira segja um þessa sýningu, en
látum þetta nægja í þetta málið.
Fólk, sem unun hefur af mynd-
list, ætti ekki að láta þessa
sýningu fram hjá sér fara. Þarns
er á ferð Karl Kvaran eins og
hann kemur sterkastur í ljós
Óvenjulegur viðburður, serr
margmenni ætti að fylgjast með
Tryggvi Ólafsson er einn af
yngri málurum okkar, sem veru-
lega hefur sannað, hvað í honum
býr. Hann hefur undanfarin ár
haldið sýningar hér á landi og
oftast, ef ég veit rétt, í Gallerí
SÚM, meðan það hét og var, nú
hefur hann fengið sér samastað í
Listmunahúsinu við Lækjargötu.
En sá staður er með þeim
þokkalegustu, sem notaðir eru til
sýningar á myndlist hér í borg.
Maður verður meir og meir
hrifinn af þessu húsnæði, og ég
tala nú ekki um, þegar góð
myndlist er þar á boðstólum.
Það er ánægjulegt að kynnast
þeim verkum, er Tryggvi Ólafs-
son hefur haft heim með sér að
sinni. Þar er um 45 listaverk að
ræða, og flest eru þau unnin á
striga með Akryl. Einnig eru
þarna nokkrar klippmyndir og
teikningar.
Myndllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
Ég held, að fæstar þeirra
sýninga, sem Tryggvi hefur
haldið hérlendis, hafi farið
framhjá mér, um sumar þeirra
hef ég skrifað og stundum verið
dús við produktið og svo á
stundum verri viðureignar. En
hvað með það, það sem liðið er
kemur ekki í leitirnar aftur og
Brian Pilkington heitir ungur
Breti, sem sýnir málverk í
MYNDHÚSINU í DJÚPINU í
Hafnarstræti um þessar mundir.
Þetta er önnur sýning, sem ég sé
þarna í Djúpinu, og líkar mér
þessi mun betur en hin, er ég sá
þar. Það var Þjóðverji með
grafík, en nú er eins og fyrr segir
Breti þarna á ferð og sýnir
málverk.
Það munu vera 19 myndir á
þessari sýningu, og þar af er eitt
verkið í fjórum útgáfum, No. 15
Gömul kona. Þetta verk er
dæmigert fyrir þá myndlist er
Brian Pilkington stundar. Þar er
ofið saman expressionisma og
dálitlu af poppi, og óneitanlega
kemur manni í hug, að hér sé á
ferð sérstök kynslóð breskra
málara, sem ætti þá að vera
kennd við hinn fræga David
Hockney. Það eru fleiri verk
þarna, sem minna mjög á fyrr-
nefndan málara, en ég held, að
Brian Pilkington sé snjallari í
litameðferð en sá er ég áður
nefndi til sögunnar.
Margt geðjaðist mér ágætlega
á þessari látlausu sýningu. Að
mínum dómi er þarna mjög
þokkalegur listamaður á ferð.
En engin veit ég deili á þessum
Breta, nema hvað verk hans eru
þarna í Djúpinu til sýnis og sölu.
Er það ágætt, því að oft hefur á
fjörur okkar rekið verri send-
ingu. Með því besta af þessum 19
verkum, sem til sýnis eru, má
benda á sérlega aðlaðandi litlar
myndir, sem eru No. 6, 7 og 8.
Það er mannlífið, sem vekur
Brian Pilkington til dáða, og því
hæfir sá myndstíll, er hann
hefur valið sér, ágætlega fyrir
listamanninn. Hann er hógvær í
verkum sínum, og eins og ég hef
áður minnst á, er hann ef til vill
miklu betri listamaður en marg-
ir þeir, sem meira hafa haft um
sig. Því var það skemmtilegt að
koma í Djúpið og uppgötva, að
þar var á ferð frambærilegur
málari með verk sín.
Það eru nokkrar sýningar á
ferð hér í borg þessa dagana.
Þær eru furðu góðar í heild, en
allar eru þær mjög fjarlægar í
hugmyndafræði og útfærslu. Ég