Morgunblaðið - 08.05.1980, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 1980
39
Atvinnuástandið:
Skráð atvinnuleysi
plús landflótti
— 9000 brottfluttir á fjórum árum
Birgir ísleifur Gunnarsson (S)
sagði í umræðu um lánsfjár-
áætlun að skráð atvinnuleysi,
eins og það kæmi fram í gögn-
um með þessu þingmáli, gæfi
ekki rétta mynd af vinnumark-
aðinum, eins og hann hefði
þróazt á liðnum fáum árum. Til
staðar væri dulið atvinnuleysi,
sem rangt væri að loka augum
fyrir. Kaflinn um atvinnu-
ástand á bls. 5 í skýrslu forstæt-
isráðherra segði aðeins hálfa
söguna. Þar vantaði inn í mynd-
ina þann landflótta, sem hefði
átt sér stað, samkvæmt upplýs-
ingum Hagstofunnar. Sam-
kvæmt þeim upplýsingum hefðu
flutzt brott af landinu íbúar
sem hér segir:
1976
1977
1978
1979
Samtals
2.104 manns.
2.367 manns.
2.233 manns.
2.373 manns.
9.077 manns.
Þessi brottflutningur á fjórum
árum samsvar hvorki meira né
minna en öllum íbúum eftirtal-
inna staða: Njarðvíkur, Grinda-
víkur, Neskaupstaðar, Borgar-
ness, Hafnar í Hornafirði og
Dalvíkur. Tölurnar um atvinnu-
leysið eru því ekki réttar. Fólkið
flyzt hreinlega burt. Ljóst er að
breyta þarf um stefnu í efna-
hagsmálum, auka á fjölbreytni
atvinnulífsins — og ekki síður
verðmætasköpun þess, til að
raunhæfar lífskjarabætur geti
átt sér stað. Lamandi hönd
ríkisafskipta þarf að hverfa en
efla hvata framtaks, framleiðni-
aukningar og áræðis. Lánsfjár-
áætlunin gengur þvert á þessi
markmið. Hún stefnir að því að
draga fé frá atvinnuvegunum,
atvinnulífinu — í ríkishítina,
samanber skattastefnu stjórn-
valda og boðaða lögþvingun á
ráðstöfunarfé lífeyrissjóða.
Birgir ísleifur Gunnarsson:
Vörugjald af hljóm-
plötum falli niður
BIRGIR ísleifur Gunnarsson (S)
flytur breytingartillögu við stjórn-
arfrumvarp um „timabundið vöru-
gjald“ þess efnis, að hijómpiötur
falli undan vörugjaldi, sem nú er
30%, auk söluskatts, sem nú er
23'/2% eftir siðustu hækkunina.
Birgir ísleifur sagði hljómplötuna
menningarmiðil, sem fólk almennt
nýtti sér til ánægju og skemmtunar.
Sala’ innanlands hefði þó dregizt
verulega saman, það er verzlun með
hljómplötur hefði færst úr landi,
enda verð á þeim verulega lægra
erlendis. Hljómplötur væru eitt af
því sem ferðamenn héðan legðu kapp
á að kaupa ytra og hafa með sér
heim. Þann veg missti ríkissjóður
einnig spón úr aski sínum m.a. vegna
óhófs í verðþyngjandi sköttum eins
og vörugjaldi. Ef færa mætti verzlun
með hljómplötur inn í landið á ný
með hófsamari sköttun, gæti samt
farið svo að ríkissjóður héldi 'sínum
hlut, og máske vel það, í breiðari
gjaldstofni.
Fjölmörg mál óafgreidd:
Þinglausnir 20.
maí næstkomandi?
Útvarpsumræður 19. maí
Fyrirspurnir á Alþingi:
Símamál í Reykjavík
- stjórnarskrárnefnd
BIRGIR tsleifur Gunnarsson (S)
hefur lagt fram eftirfarandi fyrir-
spurnir á Alþingi til simamálaráð-
herra, varðandi simamál á höfuð-
borgarsvæðinu:
1. Vitað er að Póstur og sími vinnur
nú að því að setja upp tækjabúnað til
að mæla lengd símtala á höfuðborg-
arsvæði og að innheimta afnotagjöld
í samræmi við lengd símtala. Af því
tilefni er spurt:
a. Hver er kostnaðurinn við þennan
búnað í uppsetningu og rekstri?
b. Hvenær verður þessi búnaður
tekinn í notkun?
c. Hver er megintilgangurinn með
þessum búnaði?
d. Er fyrirhugað að slíkur búnaður
verði settur upp víðar á landinu
og ef svo er þá hvenær?
e. Hvaða meginsjónarmið koma til
með að ráða í þeirri endurskoðun
á gjaldskrá, sem þessi búnaður
mun hafa í för með sér, t.d. hver á
að verða lengd hvers skrefs sem
mælt verður, hvert mun skref-
gjaldið verða o.s.frv.?
f. Hver er meðallengd símtala á
höfuðborgarsvæðinu nú?
g. Hvað má ætla að tekjur Pósts og
síma muni aukast af höfuðborg-
arsvæðinu þegar þessi búnaður
verður kominn í gang á svæðinu?
h. Er mögulegt að haga notkun
þessa tækjabúnaðar og gjaldtöku
þannig, að ekki verði þungbært
fyrir fólk sem þarf að nota síma
af félagslegum ástæðum, eins og
t.d. ellilífeyrisþega? Er t.d. mögu-
legt að tímamæla símtöl aðeins
yfir aðalannatíma dagsins, en
sleppa tímamælingum á kvöldin
og um helgar?
2. í 11. gr. laga um Póst- og
símamál, nr. 36/1977, segir svo:
„Ráðherra er heimilt að ákveða, að
sama gjald skuli krafið fyrir símtal
við helstu stjórnsýslustofnanir ríkis-
ins í Reykjavík, hvaðan sem talað er
af landinu." Hyggst ráðherra nota
þessa heimild?
Störí stjórnar-
skrárnefndar
Friðrik Sóphusson (S) hefur lagt
fram fyrirspurnir til forsætisráð-
herra varðandi störf stjórnarskrár-
nefndar, svohljóðandi:
1. Hvenær er rágert að störfum
nefndarinnar ljúki?
2. Er von á áfangaskýrslu frá nefnd-
inni á næstunni?
3. Hve margir fundir hafa verið
haldnir í nefndinni?
4. Hve margir starfsmenn starfa á
vegum nefndarinnar og hve mikið
þiggja þeir í laun?
5. Hver eru mánaðarlaun nefndar-
STEFNT mun að því að þinglausnir
fari fram þriðjudaginn 20. maí nk.
Er þá gert ráð fyrir því að almenn-
ar stjórnmálaumræður, útvarps-
umræður, fari fram daginn áður,
19. mai.
Meðal mála, sem lögð mun rík
áherzla á að nái fram, eru:
• 1) Vegaáætlun
• 2) Framkvæmda- og lánsfjár-
áætlun.
• 3) Lánsfjárlög.
• 4) Jöfnun hitunarkostnaðar
(hækkun söluskatts).
• 5) Sjómannalög.
• 6) Lögskráning sjómanna.
• 7) Öryggismál á vinnustöðum.
• 8) Frumvarp um húsnæðismál.
Öll þessi mál eru stjórnarfrum-
vörp utan frumvarp um lögskrán-
ingu sjómanna, sem Pétur Sigurðs-
son (S) flytur, en það fjallar um
skyldu ríkissjóðs til greiðslu trygg-
ingabóta, ef lögskráning fer fram án
tilskilinna trygginga — og bótarétt-
ur skapast.
Flest eru þessi mál tímafrek í
afgreiðslu og ekki fulltryggt að öll
nái fram fyrir þinglausnir.
Skýrsla um Kröfluvirkjun:
Þingmenn krefjast
upplýsinga og
afstöðu ráðherra
„Innbrot" ríkissjóðs á lánsf jármarkaðinn:
Frá atviramvegum
til ríkissjóðs
Níu þingmenn Alþýðu- og
Sjálfstæðisflokks hafa beðið iðn-
aðarráðherra um skýrslu til Al-
þingis vegna Kröfluvirkjunar,
með tilvísun til 31. greinar þing-
skapa. Skal skýrslan gefin fyrir
þinglok. I henni komi m.a. fram:
• 1. „Sundurliðaður heildar-
kostnaður við framkvæmdir
vegna Kröfluvirkjunar á
núgildandi verðlagi. Þar á
meðal verði sundurliðaður
launakostnaður við Kröflu
og viðskipti Kröflunefndar
við Bílaleigu Akureyrar svo
og önnur einstök fyrirtæki.
• 2. Framkvæmdaáform varð-
andi Kröfluvirkjun á næstu
tólf mánuðum.
• 3. Rekstrarkostnaður við
Kröfluvirkjun nú — og
rekstrartekjur.
• 4. Fjárhagslegur ávinningur af
frekari fjárfestingu við
Kröflu, þar á meðal við
boranir, og fjárhagsleg
áhætta tengd þeim fjárfest-
ingum.
• 5. Lýsing á ástandi þeirra
borhola, sem þegar hafa
verið boraðar.
• 6. Afstaða til þeirra hugmynda
að flytja annan hverfilinn
við Kröflu á Reykjanessvæð-
ið.
• 7. Fjármagnskostnaður við
Kröflu."
Undir þessa beiðni rita:
Vilmundur Gylfason, Jóhanna
Sigurðardóttir, Magnús H. Magn-
ússon, Kjartan Jóhannsson, Eiður
Guðnason, Pétur Sigurðsson, Árni
Gunnarson, Karl Steinar Guðna-
son, Friðrik Sophusson.
Lárus Jónsson (S) fjallaði m.a.
um fjáröflun til opinberra fram-
kvæmda, samkvæmt nýrri áætlun
þar um, er lánsfjáráætlun var til
umræðu á Alþingi sl. þriðjudag.
Hann gerði samanburð í þessu
efni á liðnu og líðandi ári, á
verðlagi þess siðari:
• Innlend fjáröflun var 11.500
milljarðar 1979; verður 23.638
1980; mismunur 12.138 millj-
arðar.
• Erlend fjáröflun 7.865 1979;
11.742 1980; mismunur 3.882.
• Samtals mismunur 16.020
milljarðar króna.
Ástæðan til þessara hækkunar
er sú, að Lárus, að þátt fyrir
gífurlegar skattahækkanir er séð
fyrir verulega minna fé af sam-
tíma tekjum ríkissjóðs til fram-
kvæmda í ár en áður.
Til að afla þessara auknu inn-
lendu lána er farið út á nýjar
brautir:
• — 1) Skylda á lífeyrissjóði
með lögum til að lána ríkissjóði
beint 6 milljarða króna, auk
skuldabréfakaupa af byggingar-
sjóði og framkvæmdasjóði.
• — 2) Ætlast er til að bank-
ar og sparisjóðir kaupi verðbréf af
ríkissjóði að fjárhæð 3900 m. kr.
Afleiðing af þessu „innbroti"
ríkissjóðs á lánsfjármarkaðinn,
lífeyrissjóði og bankakerfi, fyrir
atvinnulífið og lánsfjármöguleika
atvinnuveganna eru augljósar.
Lánsveitingar atvinnuvegasjóða
eru áætlaðar 34,1 milljarðar
króna, eða 59,3% og hafa því
lækkað hlutfallslega síðan 1978 en
þá var hlutfallið 67%.
Erlendar lántökur hækka og úr
hófi eða um 85,5 milljarða brúttó
og 39,2 milljarða nettó, greiðslu-
byrði erlendra lána hækkar í
16-17% 1980 og í yfir 18% 1981
af útflutningstekjum, þrátt fyrir
15% ákvæðið í stjórnarsáttmálan-
um.
Þessi lánsfjáráætlun er í rök-
réttu samhengi við gildandi
eyðslufjárlög, sagði Lárus. Þau
skerða ráðstöfunarfé heimilanna
og atvinnuveganna, með gífur-
legum skattahækkunum, bæði
tekjuskatta og verðþyngjandi
skatta, en auka umsvif ríkisins.
Hér er stefnt leynt og ljóst í þá átt
að hefta aðgang atvinnuvega og
atvinnufyrirtækja að innlendu
fjármagni. Þetta er því ómenguð
vinstri stefna í ríkisfjármálum og
peningamálum. Þenslan í ríkis-
geiranum er og síður en svo til
þess fallin að hamla gegn verð-
bólgu í landinu.