Morgunblaðið - 17.05.1980, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR OG LESBÓK
110. tbl. 67. árg.
LAUGARDAGUR 17. MAÍ 1980
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Okkur greindi
á um öll mál
- segir Gromyko eftir Afganistan-
viðræður við Muskie
Vinarborg. lfi. maí. AP.
„VIÐ VORUM báðir mjög hreinskilnir í þessu samtali ok afdráttarlaus
ummæli féllu á báða bótía," sagði Edmund Muskie, hinn nýi
utanrikisráðhcrra Bandarikjanna, að loknum þrigKja klukkustunda
fundi þeirra Andrei Gromykos utanríkisráðherra Sovétríkjanna í
Vínarborg í dag. „Okkur greindi á um öll þau mál sem á «óma bar."
sagði Gromyko, „en þar á meðal voru mikilvæK alþjóðamál."
Sovétríkin. Ummæli Muskies á
NATO-fundi í Briissel, þar sem hann
setti ofan í við evrópska starfsbraeð-
ur sína vegna afstöðu stjórna þeirra
til Afganistans-málsins, Irans-deil-
unnar og stefnu Bandaríkjamanna í
Miðausturlöndum, hafa ekki fallið í
góðan jarðveg. Þykir Muskie hafa
verið full kokhraustur, og eru sumir
þeirrar skoðunar að ástæðan fyrir
því að hann hafi hagað ummælum
sínum óheppilega sé reynsluleysi.
Utanrikisráðherrar risaveldanna, Gromyko og Muskie,
í Vín í gær. (AP-símam.vnd).
Verður samsteypu-
stjórn í Japan?
Muskie kvaðst ekki vilja skýra
nánar frá skoðanaskiptum þeirra
Gromykos fyrr en hann hefði gefið
Carter forseta skýrslu en vitað er að
samtalið snerist að miklu leyti um
innrás Sovétríkjanna í Afganistan.
Stundu áður en fundur utanríkisráð-
herranna hófst réðst Muskie harka-
lega á Sovétríkin vegna innrásarinn-
ar. Var hinn bandaríski ráðherra svo
harður í horn að taka, að talið var
undrum sæta, og er haft á orði að
langt sé um liðið síðan gagnrýni
stórvelda hafi verið svo beinskeytt og
afdráttarlaus. Muskie nefndi hvorki
Sovétríkin né Afganistan á nafn, en
ekki fór á milli mála hvað við var átt
er hann sagði m.a.:
„Nú stöndum við enn á ný frammi
fyrir þeirri sígildu lexíu, að árás,
hvar sem er, stofnar í hættu öryggi,
hvar sem er. Þetta á ekki síður við nú
en áður. Þessa dagana er það hlut-
leysi, sjálfstæði og sjálfsforræði, sem
svo mjög hefur verið haldið í heiðri
hér í Austurríki, fótum troðið. Þjóð
mín, svo og aðrar þjóðir, munu
standa gegn slíkum aðgerðum af
festu, með öflugum vörnum og öfl-
ugri samstöðu." Muskie sagði þetta í
ræðu við athöfn þar sem minnzt var
aldarfjórðungs sjálfstæðis Austur-
ríkis. Auðséð var að Gromyko var
brugðið við þessi ummæli, en sjálfur
viðhafði hann alvöruþrungin um-
mæli um þá hættu sem slökunar-
stefnunni í samskiptum austurs og
vesturs væri búin nú um stundir.
í þessari fyrstu Evrópu-ferð sinni í
utanríkisráðherraembætti, sem um
leið er frumraun hans á alþjóða-
vettvangi, hefur það vakið athygli
hversu afdráttarlaust Muskie kveður
að orði, ekki sízt í gagnrýni á
Tókýó, 16. maí. AP.
EFTIR illvígar deilur í
neðri málstofu japanska
þingsins, Diet, í dag, var
vantrauststillaga óvænt
borin fram og var hún
samþykkt, að fjörutíu
þingmönnum stjórnar-
flokks frjálslyndra demó-
krata fjarstöddum. Ohira
forsætisráðherra hefur
ákveðið að rjúfa þing og
efna til nýrra kosninga 29.
júní, en vaxandi óánægju
hefur gætt innan flokksins
eftir að Ohira ákvað að
sitja áfram eftir þingkosn-
ingarnar í október sl. Sú
stjórn, sem hann þá mynd-
aði, hefur stuðzt við naum-
an þingmeirihluta.
Vantrauststillaga stjórnar-
andstöðuflokkanna kom í kjölfar
ásakana stjórnarandstöðunnar á
hendur Ohira og stjórn hans um
að gjörsamlega hefði mistekizt að
stemma stigum við verðbólgu og
kveða niður pólitíska spillingu. Er
nú fastlega búizt við því að
stjórnarandstöðuflokkarnir stefni
að myndun samsteypustjórnar
eftir kosningar, hugsanlega með
stuðningi frjálslyndra afla í flokki
Ohira, sem hefur verið við völd í
Japan allt frá lokum síðari heims-
styrjaldarinnar. Undanfarin sex
ár hefur sundurþykkja farið
sívaxandi innan flokksins. Ásak-
anir um óheiðarleika og mútu-
þægni hafa dunið á ýmsum for-
ystumönnum, og hafa slíkar árás-
ir harðnað mjög að undanförnu.
Tveir fyrrverandi forsætisráð-
herrar, Takeo Miki og Takeo
Fukuda, sem báðir eru í hinum
frjálslynda armi flokksins, ásamt
Nakasone, sem er mjög hægri
sinnaður, hafa verið í fararbroddi
andstöðunnar gegn Ohira innan
flokksins.
Hryðju-
verk aukast
á Spáni
Madríd, 16. maí. AP.
HRYÐJUVERK aðskilnaðar-
sinna í Baskalandi hafa færzt
mjög í aukana að undanförnu, og
í dag skutu tveir grímuklæddir
menn tvo þjóðarvarðliða til bana
í veitingahúsi í bænum Goizueta.
Þar með eru fórnarlömb hryðju-
verkamannanna orðin sex á
tveimur dögum, en lögreglan
segir að yfirgnæfandi likur bendi
til að ETA-samtökin beri ábyrgð
á öllum þessum ódæðum.
Á þessu ári hafa 53 látið lífið í
pólitískum ofbeldisaðgerðum á
Spáni, en þar af er rúmur helm-
ingur úr röðum hermanna eða
lögreglu.
Jöhann Hafstein látinn
EINN af helstu leiðtogum íslenskra stjórnmála Jóhann Hafstein,
fyrrum forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, andað-
ist aðfaranótt uppstigningardags 15. maí, en undanfarin misseri
hefur hann dvalist á Grensásdeild Borgarspítalans vegna van-
heilsu. Með Jóhanni Hafstein hverfur af sjónarsviðinu stjórnmála-
maður, sem var stór i sniðum og þekktur að drengskap sínum.
Jóhann Hafstein fæddist á Ak- Innan . Sjálfstæðisflokksins
ureyri 19. september 1915 og var gegndi Jóhann Hafstein fjöl-
því sextíu og fjögurra ára, þegar
hann lést. Foreldrar hans voru
Júlíus Havsteen sýslumaður og
kona hans Þórunn Jónsdóttir
Havsteen. Jóhann varð stúdent
frá Menntaskólanum á Akureyri
1934 og cand. juris frá Háskóla
íslands 1938. Hann var formaður
Stúdentaráðs 1936—37 og fyrsti
formaður Vöku félags lýðræðis-
sinnaðra stúdenta. Að loknu lög-
fræðiprófi fór Jóhann til náms í
þjóðarétti við Lundúnaháskóla en
1939 varð hann erindreki Sjálf-
stæðisflokksins og síðan fram-
kvæmdastjóri hans frá 1942 til
1952, þegar hann var kjörinn
bankastjóri í Útvegsbanka
íslands en því starfi gegndi hann
til 1963, þegar hann varð dóms-,
kirkju-, heilbrigðis- og iðnaðar-
ráðherra, en hann gegndi emb-
ætti dóms- og kirkjumálaráð-
herra í nokkra mánuði árið 1961.
Jóhann Hafstein varð forsætis-
ráðherra eftir lát Bjarna Bene-
diktssonar 10. júlí 1970 en mynd-
aði nýja ríkisstjórn 10. október
1970. Ráðuneyti hans var veitt
lausn 14. júlí 1971.
Jóhann var kjörinn á Alþingi
sem þingmaður Reykvíkinga 1946
og sat á þingi til 1978. Hann var
forseti neðri deildar Alþingis
1959—61 og aftur í okt.-nóv. 1963.
Jóhann var kjörinn til setu í
borgarstjórn Reykjavíkur 1946 og
sat þar til 1958, hann var í
borgarráði frá 1946—58.
mörgum trúnaðarstörfum auk
framkvæmdastjórastarfsins.
Hann var formaður Heimdallar
1939—42, formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna 1943—49
og sat þá jafnframt í miðstjórn
flokksins og síðan. Hann átti sæti
í stjórn fulltrúaráðs sjálfstæðis-
félaganna í Reykjavík 1939—72,
þar af formaður 1943—55, í
stjórn landsmálafélagsins Varðar
1945—51. Jóhann var kjörinn
varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins 1965 og 1970 varð hann
formaður flokksins en sagði
formennskunni lausri 1973 sökum
heilsubrests. Hann var frum-
kvöðull þess, að ráðist var í smíði
hins nýja sjálfstæðishúss og var
formaður hússtjórnar.
Jóhann kenndi þjóðarétt og
almenna lögfræði við viðskipta-
háskólann 1939—41. Hann sat í
fjölmörgum stjórnum og nefnd-
um á starfsferli sínum meðal
annars í stjórn Almenna bókafé-
lagsins frá stofnun þess 1955.
Árið 1938 kvæntist Jóhann
Hafstein eftirlifandi konu sinni
frú Ragnheiði Hafstein. Þau
eignuðust þrjá syni.
Morgunblaðið sendir frú
Ragnheiði, sonum þeirra hjóna og
vandamönnum öllum innilegar
samúðarkveðjur og þakkar langt
og gifturíkt samstarf, sem aldrei
bar skugga á.