Morgunblaðið - 31.05.1980, Blaðsíða 22
2 2 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. MAÍ1980
Þorsteinn Gíslason, forstjóri Coldwater:
Tregasta sala á Banda-
ríkjamarkaði í áratugi
Nú reynir meir á vöruvöndun en nokkru sinni fyrr
„MARKAÐSÁSTANDIÐ á fisk-
mörkuðum okkar í Bandaríkjun-
um er það versta í mörg ár og
salan hefur ekki verið tregari í
áratugi," sagði Þorsteinn Gísla-
son, forstjori Coldwater Seafood
Corporation, sölufyrirtækis
Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna, en Þorsteinn er nú staddur
hérlendis vegna aðalfundar SH.
Af þessum ástæðum hefur orðið
samdráttur í sölu, en ástæður
sölutregðunnar eru alvarlegri en
oft áður, efnahagsástandið í
Bandaríkjunum, þar sem ráð-
stöfunartekjur hins almenna
borgara hafa nú rýrnað um
7,9%.
Morgunblaðið spurði Þorstein
Gíslason, hver væri ástæða
þessa alvarlega markaðsástands.
Hann svaraði:
• Fiskneyzla
hefur minnkað
„Ástæðan er fyrst og fremst
slæmt efnhagsástand. Álmenn-
ingur hefur lítið fé handa í milli
og það veldur því að umsetning
veitingastaða með flýtiaf-
greiðslu hefur fallið niður í tvo
þriðju, að því er talið er. Fisk-
neyzla hefur minnkað stórum
bæði í veitingahúsum og eins í
heimahúsum. Fiskur í verzlun-
um er tiltölulega dýr miðað við
annan mat. Oft áður hefur borið
á sölutregðu, en hún hefur aldrei
verið af þessum ástæðum fyrr.
Erfiðleikar, sem áður hafa
komið fram í sölu, hafa verið
vegna tímabundins ójafnvægis
milli framleiðslu og neyzlu. Nú
hins vegar skortir fólkið fé og
ástæður þess eru verðbólgan í
Bandaríkjunum og óvenju háir
vextir, sem einnig hafa áhrif á
sölumöguleikana til hins verra.
Þeir aðilar, sem dreifa fiski
draga mjög úr birgðum sínum og
almenningur verður einnig hart
úti vegna hárra vaxta, þar sem
hann tréystir mjög á lánakerfi
landsins."
Hvernig snúizt þið hjá Cold-
water við þessum vanda?
• Sölustarf-
semi stóraukin
„Við verðum að snúast við
þessum vanda með stóraukinni
áherzlu á sölustarfsemi. Við
sölustarfsemina notum við fleira
fólk og unnið er að því að
hagnýta öll tækifæri, sem hugs-
anlegt er að finna. Útlit fyrir að
úr rætist, veltur mjög á því, hve
fljótt efnahagsástandið batnar.
Eru þess þegar merki, að eitt-
hvað slíkt geti verið í vændum,
því að vextir hafa lækkað á
nýjan leik.
Að sjálfsögðu reynir nú meir
en nokkru sinni fyrr á að
vörugæði séu mikil, en á því
hefur verið mikill misbrestur.
Því miður er hugarfar of margra
sem stunda framleiðsluna hér
heima þannig, að vöruvöndun er
nú lakari en hún hefur verið í
mörg ár.“
• Dýrustu
tegundirnar
seljast verst
Hvaða tegundir verða harðast
úti í þessari sölutregðu?
„Vegna sölutregðunnar, og það
er raunar mjög óheppilegt, verða
dýrustu tegundirnar fyrir mest-
um samdrætti. Þess vegna er
hætt við að verðmætið, sem fæst
fyrir fiskinn verði mun lakara
miðað við magn en áður hefur
verið. Nú er allt útlit fyrir, að
draga verði verulega úr fram-
leiðslu á dýrum flakapakkning-
um, en auka hins vegar fram-
leiðslu á ódýrari fiskblokkum.
Það er ljóst að þetta ástand mun
valda miklum erfiðleikum hjá
frystihúsunum hér heima.
Ástæður þessa eru, að Banda-
ríkjamarkaður getur ekki tekið
við nema vissu magni af dýrari
pakkningum, eins og nú standa
sakir. Auk þess hefur komið
fram ný samkeppni frá Kanada-
mönnum, sem bjóða fram mjög
verulegt magn þorskflaka á stór-
um lægra verði en við seljum
þorskflök á.“
• Ekki verð-
lækkun á
þorskflökum
Er fyrirsjáanleg verðlækkun á
þorski?
„Nei, að minnsta kosti ekki á
þorskflökum, en það er uppi-
staðan í söluverðmætinu.
Þorskflök okkar eru svo miklu
dýrari en önnur á markaðinum,
að tilgangslaust yrði að reyna að
Þorsteinn Gislason
auka söluna með verðlækkun.
Þess vegna verðum við að
treysta á að geta náð nægilegum
sölum, sem verða byggðar á
styrkleika sölukerfisins. Þá er
algjört skilyrði, að vörugæði
standist ítrustu kröfur."
En hvað um aðrar tegundir en
þorsk?
„Auðvitað nær sölutregðan til
annarra fisktegunda en þorsk-
flaka og í ýmsum tilfellum, þar
sem það getur aukið söluna,
kann að verða nauðsynlegt að
beita verðlækkun í samkeppni
við aðra.“
• 340 g af fiskmeti
Nú hefur það heyrzt, að hið
mikla eldgos í Washingtonríki
kunni að hafa jákvæð áhrif á
fiskmarkaðinn. Bæði lami það
útgerð í norð-vesturríkjunum og
eins kunni framleiðsluminnkun
landbúnaðarvara þar að hafa
áhrif á neyzlu fólks, sem hugsan-
lega neytti þá meiri fisks en ella.
Hvað vilt þú segja um þessar
bollaleggingar?
„Eg hef ekki trú á að það hafi
áhrif á okkar fisksölur, þar sem
við erum ekki í samkeppni við
aðila, sem byggja á fiskiðnaðin-
um á þessum slóðum. Ennfrem-
ur tel ég að fiskneyzla í Banda-
ríkjunum fylgi ekki svo einföld-
um lögmálum, að unnt sé að
draga slíkar ályktanir. Þótt
Coldwater sé stærsti seljandi
frystra fiskaflaka í Bandaríkj-
unum, þá jafngildir öll sala
okkar þar í landi aðeins 340
grömmum af fiskmeti á hvern
mann á ári. Það segir sig sjálft,
að svo lítið neyzluhlutfall getur
ekki verið þýðingarmikill liður í
mataræði fólks."
• Framtíðarmöguleikar
beztir á Bandaríkja-
markaði
Sú gagnrýni hefur komið fram
á rekstur Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna, að of mikil
áherzla hafi verið lögð á Banda-
ríkjamarkað, en mun minni á
Evrópumarkað. Hefði ekki verið
skynsamlegra að leggja meiri
áherzlu á markaðina í Evrópu,
þannig að þessi markaðsbrestur
vestra hefði ekki haft jafn
gífurleg efnahagsleg áhrif hér
heima. Hvað vilt þú segja um
þetta?
„Sala Coldwater á Bandaríkja-
markaði síðastliðin 6 ár, eða frá
árinu 1974 hefur verið aukin úr
78 milljónum dollara í 224 millj-
ónir dollara. Slíkri aukningu
hefði hvergi verið hægt að ná,
nema í Bandaríkjunum, sem auk
þess gefur ávallt betra verð fyrir
fiskinn en aðrir markaðir. Það
er nægjanlegt samband milli
sölumöguleika á Bandaríkja-
markaði og Evrópumarkaði til
þess að sölutregða, sem myndazt
á einum stað, hafi einnig áhrif á
verð á öðrum mörkuðum. Eg tel
því að það sé mjög hæpin
ályktun, að unnt sé að umflýja
söluerfiðleika, sem koma endr-
um og eins upp með því að leita
þá alltaf til annarra sölusvæða.
Eftir sem áður stendur það
óhaggað að Bandaríkja-
markaður gefur betri framtíðar-
möguleika í sölu á fiski og
fiskafurðum og með viðeigandi
ráðstöfunum þá má hagnýta þá
mjög vel.“
• 13% minni
sala í magni
Hver varð samdráttur í sölu
Coldwater það sem af er þessu
ári miðað við sama tíma í fyrra?
„Salan fyrstu 4 mánuði þessa
árs er 13% minni í magni og 7%
minni að verðmæti miðað við
sömu mánuði í fyrra. Því miður
hefur sölutregðan mjög aukizt á
þessum fjórum mánuðum og er
nú með allra versta móti.“
Nú hefur Coldwater næstum
eingöngu selt vöru sína til mötu-
neyta, veitingahúsa og ýmissa
stofnana. Ætlið þið í þessari
sölutregðu að færa út kvíarnar í
þessum efnum og selja til fleiri
aðila?
„Já, en að vísu leysir það ekki
vanda okkar, að snúa okkur
meira að sölu til verzlana, þar
sem þar er enn meiri samdráttur
en í sölu til veitingahúsa. Vegna
sölutregðunnar erum við þó að
reyna ýmsar nýjar leiðir, því að í
þessu ástandi má ekkert tæki-
færi glatast. Þetta er meðal
annars fólgið í því að hraða
útfærslu á nýjungum í verk-
smiðjuframleiðslu okkar, sem
hafa verið í undirbúningi lengi
og þær opna nýja sölumögu-
leika."
• Birgðir með
meira móti
Hvernig er birgðastaða ykkar
nú og eins hjá SH af framleiðslu
fyrir Bandaríkjamarkað?
„Birgðir hjá okkur hafa verið
með meira móti, eins og alltaf
vill verða, þegar sala er erfið, en
það er reynt að halda þeim niðri
vegna hinnar gífurlegu vaxta-
byrði, sem þeim hefur fylgt.
Birgðir SH á frystum fiski fyrir
Bandaríkjamarkað hafa verið
miklar vegna þess, að fram-
leiðslan hefur verið óvenju mikil
síðan um áramót, sérstaklega
miðað við það, að sölumöguleik-
ar eru nú verri en áður.“
Hvernig verður svo ástandið í
framtíðinni. Áttu von á því að
þessi sölutregða verði langvinn?
„Það er útilokað að spá um það
með neinni vissu, en það er von
mín, að þegar líður fram á árið,
þá muni sölumöguleikar okkar
komnir í eðlilegt horf hvað magn
snertir — en vafalaust tekur það
lengri tíma að ná aftur sölum,
sem skila sambærilegum verð-
mætum og verið hefur á undan-
förnum árum,“ sagði Þorsteinn
Gíslason, forstjóri Coldwater
Seafood Corporation að lokum.
— mf.
Snjór — tvær forsýn-
ingar á nýju verki
Kjartans Ragnarssonar
MIÐVIKUDAGINN 4. júní og
fimmtudaginn 5. júní verða tvær
forsýningar í Þjóðleikhúsinu á nýju
leikriti Kjartans Ragnarssonar, sem
ber heitið Snjór. Forsýningar þessar
eru í tilefni listahátíðar, en leikritið
verður formlega frumsýnt í upphafi
næsta letkárs.
Þetta verk er nýr og forvitnilegur
flötur á leikritunarferli Kjartans
Ragnarssonar sem hingað til hefur
samið mest gamanleiki með samfé-
Iagsbætandi boðskap. I Snjó kveður
við annan tón. Hér er fjallað um
alverlega hluti og spurningar sem
hver dauðlegur maður hlýtur að
verða að velta fyrir sér einhvern-
tíma á ævinni.
Leikurinn gerist um vetur í þorpi
á Austfjörðum þar sem allt er á kafi
í snjó og snjóflóðahættan þrúgar
mannfólkið. Héraðslæknirinn hefur
fengið hjartaáfall, óþyrmilega
áminningu um dauðann, og gerist
leikurinn á heimili hans. Ástandið í
verkinu og ýmsir atburðir hnýta
saman fólk með gerólíka afstöðu til
þeirra hluta sem upp koma. Rúrik
Haraldsson leikur héraðslækninn,
Erlingur Gíslason leikur hjartasér-
fræðing sem er nýkominn heim frá
útlöndum og sem er jafnframt gam-
all nemandi héraðslæknisins. Konu
sérfæðingsins leikur Bríet Héðins-
dóttir; Pétur Einarsson leikur vin
læknisins, hversdagslegan mann úr
plássinu, en Guðrún Lilja Þorvalds-
dóttir leikur húshjálp læknisins,
unga ekkju og þriggja barna móður.
Leikstjóri er Sveinn Einarsson,
leikmynd er eftir Magnús Tómasson,
búningar eru eftir Dóru Einarsdótt-
ur, en lýsingu sér Páll Ragnarsson
um.
(Fréttatilkynning.)
Pétur Einarsson, Rúrik Haraldsson og Erlingur Gíslason í hlutverkum sínum í
Snjó. Myndin var tekin á æfingu á dögunum.