Morgunblaðið - 08.07.1980, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚLÍ1980
Náttúruverndarmenn vorift 79.
Búast má við átökum
1. júní 1980
Náttúrufegurð er víða mikil í
Noregi, einkum í Vestur-Noregi
og norðan Þrændalaga. Þeir
ferðamenn, sem aðeins koma við
í Bergen eða á Fornebuflugvelli,
fara því mikils á mis og fá enga
heildarmynd af landinu.
Mikill meiri hluti Norðmanna
ann náttúrufegurð, og fagrir
staðir eru nú friðaðir fyrir
vegalagningu, virkjunum eða
annarri mannvirkjagerð. Þjóð-
görðum landsins hefir fjölgað og
þeir verið stækkaðir.
Síðustu árin hefur komið til
harðra deilna varðandi ýmsar
virkjunarframkvæmdir, og
áframhald mun á þeim. Vegna
skorts á raforku einkum í
Norður-Noregi, er nauðsyn að
virkja fleiri fallvötn, en um leið
fara gróðursæl fjalllendi undir
vatn. Ennfremur mun fiskigengd
minnka og í sumum tilvikum
breytist veðurlag í heilum hér-
uðum.
Vorið 1979 var ætlunin að
hefja virkjunarframkvæmdir við
Altaána norður á Finnmörku.
Þarna er náttúrufegurð mikil, en
á hinn bóginn er Finnmörk það
fylki Noregs sem hefir tiltölu-
lega minnsta raforku. Ekki varð
þó af öðrum framkvæmdum
þarna en vegarlagningu, þar eð
náttúruverndarmenn fjöl-
menntu á staðinn og hindruðu
framkvæmdir.
Málið hefir nú, í þriðja sinn,
komið fyrir norska þingið, og er
meirihluti þingmanna samþykk-
ur því að Altaáin verði virkjuð.
Má nú búast við hörðum átökum,
þar eð náttúruverndarmenn
hafa lýst yfir að þeir muni
fjölmenna á staðinn, fjölmenn-
ari og betur útbúnir en í fyrra.
Hafa þeir á að skipa 400 manna
liði, sem mun hlekkja sig saman,
með stálkeðjum. Ennfremur
telja þeir sig hafa nokkur þús-
und stuðningsmenn, sem koma
muni til staðarins, meðal annars
í þirilvængjum. Af vélknúnum
tækjum hafa þeir einnig jeppa
og sérsmíðað furðutæki, sem
nokkur leynd hvílir yfir. Tæki
þetta mun notað til að hindra
framkvæmdir, og er talið að hér
sé um að ræða einhverskonar
beltavél, sem þó geti gengið á
fjórum „fótum".
Af farartækjum, sem tilheyra
gamla tímanum, má nefna hesta
og hreindýr, auk smábáta.
Cappelen, dómsmálaráðherra,
er lítið hrifinn af yfirlýsingum
náttúruverndarmanna. Hann
hefir tekið fram að hvorki stjórn
landsins né þing muni láta
beygja sig fyrir aðgerðum, sem
miða að því að hindra samþykkt
lög. Þótt náttúrufegurð sé þarna
mikil, þá er ekki hægt að láta
undan mótmælaaðgerðum, því
slíkt gæti orðið hvatning til
fleiri minnihlutahópa, um að
hefja svipaðar aðgerðir siðar
meir.
Hvort lögregla eða herlið
verður látið fjarlægja náttúru-
verndarmenn, liggur ekki ljóst
fyrir, en búast má við átökum,
einkum þegar líður fram í júlí-
mánuð og sumarfrí hefjast.
Cappelen er af mörgum talinn
harður í horn að taka, og er
fullvíst að hann hefir harðari
afstöðu til þessara mála en Inger
Luise Valle, sem var dómsmála-
ráðherra í fyrra. EG
Dagrún Kristjánsdóttir:
Sagan um dúnf jaðrirnar
Fáir munu opinberlega vilja
kannast við skyldleika sinn við
Gróu á Leiti, þó sögufræg sé hún í
orðsins fyllstu og dýpstu merk-
ingu.
Það bæri líka vitni um
fegurra og betra mannlíf, ef hægt
væri að staðhæfa að hún ætti enga
„nákomna ættingja" lengur á Is-
landi — og að enginn vildi taka
hana sér til fyrirmyndar. En hver
er svo bláeygður, að hann sjái
aðeins himinblámann í augum
allra annarra? Sá er vandfundinn
því miður, það mundi breyta miklu
í samskiptum manna á milli, ef
þeir leituðust við að sjá og heyra
það bezta í fari fólks, en reyndu
ekki alltof oft að finna það sem
síður skyldi — og það sem enn
verra er; — sé það ekki nógu
slæmt sem hægt er að segja satt
um náungann, þá eru umsvifa-
laust fundin upp ósannindi og þau
borin dyggilega á borð fyrir hvern
sem heyra vill og þeir eru líka
alltof margir sem teygja eyrun
eftir því sem „Gróa á Leiti" lepur
manna á milli. Sagt er að ekki sé
betri sú músin sem læðist, en hin
sem stekkur. Satt er það og á
undirritaður, tiltölulega „ferska"
minningu um eina „Mús“ úr þeim
— að mínum dómi, viðsjála flokki
músa, sem læðast, en geta verið
hin verstu skaðræðiskvikindi, ef of
nærri þeim er komið. Þetta mús-
artetur sýndist vera mesta mein-
leysisgrey álengdar, en þegar nær
kom, þá bæði beit hún og klóraði,
en reyndi samt áfram að líta út
eins og heimsins mesti sakleysingi
sem verið væri að krossfesta.
Já, þetta var sagan um litlu
fallegu, saklausu músina, sem
læðist og heldur að hún sé fyrir-
mynd að öllu góðu og fullkomnu
og hægri hönd almættisins hér á
jörð. Það hlýtur að vera dásamleg-
ur eiginleiki að geta leikið svo
tveim skjöldum, að þeir „útvöldu"
sjái aldrei annað en „engilinn", en
þeir óvöldu fái aðeins að kenna á
klónum. Rík virðast ættartengslin
milli Gróu á Leiti og þeirra sem
setja upp einhverja grímu, gæða
og ^akleysis, en glefsa svo eins og
vargar, þegar þeir telja sér það
óhætt án þess að upp um þá
komist, og skjóta sér svo snarlega
undir sauðargæruna aftur og dilla
svo áfram sínum dindli með heið-
ríkju í svip, þó að þeim ætti að
vera það vel ljóst að það er
alvarlegt mál að sverta náungann
að ósekju og að illmælgi og rógur
er bezt til þess fallinn að eyði-
leggja líf annara, og hver vill bera
ábyrgð á því? Er ekki nægilegt
það sem hver og einn á?
Vilja þeir, er binda öðrum
drápsklyfjar af rógi og illgirni,
eyðileggja lífsafkomumöguleika
þeirra og eitra líf þeirra á allan
hátt — vilja þeir er þetta hafa á
samvizkunni — taka við byrðinni
og bera hana árum saman? Nei,
það mun engum detta í hug, sem
er svo illa innrættur að samvizkan
er lögnu farin, sannleiksástin,
réttlætið, samkenndin með öðrum,
— ailt er þetta fokið og hvað er þá
eftir? Smátt mun það vera, sem
setjandi er á vogarskálina á móti
öllu þessu — en þyrfti að vera
heilt fjall af góðverkum og góðum
hugsunum og orðum — ef ætti að
vera hægt að hnika upp skálinni
agnarögn — sem á eru öll ósann-
indi, rógurinn og slúðrið sem
eyðilagt hafa líf mannveru sem
sennilega er hvorki betri né verri
en allur fjöldinn.
Hatur er skelfilegt og illt fyrir
þá sem fyrir því verða, en þó
margfallt verra fyrir þann sem
hatar. Hann bindur það illa við sig
svo að það nær langt út fyrir gröf
og dauða. Sá sem hatar aðra
losnar aldrei fyrr en hann hefur
lært að elska og fyrirgefa. Dauð-
inn breytir engu þar um. Sá sem
ber illan hug til annarra, er
bundinn jörðini þangað til hann
breytir viðhorfi sínu. Það hlýtur
að búa annaðhvort, meðvitað eða
ómeðvitað hatur í brjósti þess
manns, sem getur framið þann
glæp, að stuðla að ófarnaði ann-
arra og ef einhver er brjóstum-
kennanlegur, þá er það sá sem
skapar sér þau hræðilegu örlög að
verða að ganga í gegnum sömu
þrautirnar og hann hefur áskapað
öðrum, ,af illvilja sínum. Einnig
verður það ekki létt verk að bæta
fyrir allt það illa sem hlýzt af
söguburði og ósannindum, um
aðra og langar mig að rifja upp
lauslega, ágæta dæmisögu, því til
stuðnings:
Kona nokkur hafði yndi af því
að tala illa um náunga sína og
breiða út óhróðurssögur um þá,
flestar ósannar. Tókst henni svo
vel upp (eins og reyndar flestum
sem þessa iðju stunda,) að flestir
trúðu henni og upp spratt sund-
urlyndi sem varð orsök vinslita,
hjónaskilnaðar og margskonar ill-
inda. Loks þegar svo hafði gengið
langa hríð, þá fór konan að iðrast
gjörða sinna og fór að skrifta fyrir
presti sínum og leita ráða um
hvernig hún gæti bætt fyrir þess-
ar illu gjörðir. Prestur bað konuna
að fara og sækja dúnsæng sína og
gerði hún það. Þá bað prestur
hana að fylgja sér upp í kirkju-
turninn, — þegar þangað kom, tók
prestur hníf og skar stórt gat á
sængina og bað konuna að dusta
allt úr sængini út um gluggann.
37
Bókasafn Kópavogs:
Engar van-
skilasektir
i juli
„í des. 1978 var gerð tilraun með
sektaaflausn í Bókasafni Kópa-
vogs í tilefni af 25 ára afmæli
safnsins, og gafst hún vel.
Nú, í tilefni af aldarfjórðungs-
afmæli Kópavogskaupstaðar um
þessar mundir, verður gerð*önnur
slík tilraun: verða engar vanskila-
sektir í júlímánuði, og er fólk
hvatt til að nota þetta tækifæri til
að skila öllum bókum, sem
gleymst hefur að skila.
Nokkur brögð eru að því, að fólk
skili ekki bókum safnsins á til-
skildum tíma, og veldur það
starfsfólki og öðrum safnnotend-
um ómældum óþægindum. Með
því að veita sektaaflausn í einn
mánuð vonast starfsfólk safnsins
til að endurheimta allar þær
bækur, sem fólk hefur gleymt að
skila og e.t.v. ekki þorað að skila
af ótta við háar sektir.
Vanskilasektir í bókasöfnum
eru ætlaðar sem hvatning til að
skila á réttum tíma, en ekki sem
tekjulind.
I Bókasafni Kópavogs nemur
sektargjaldið 5 kr. á hverja bók
fyrir hvern dag umfram 30 daga
lánsfrestinn, en að sjálfsögðu er
hámark sett, svo enginn þarf að
óttast að verða rúinn inn að
skinni.
Kópavogsbúar yngri en 16 ára
og eldri en 67 ára fá bækur að láni
í Bókasafni Kópavogs endur-
gjaldslaust. aðrir greiða kr. 500
fyrir ársskírteini.
Aðeins þrjár einfaldar megin-
reglur gilda um notkun safnsins:
1. Farið vel með bækur.
2. Hver lánþegi fær fjórar bækur
í senn.
3. Skilið innan 30 daga.
Þjónusta safnsins er öllum opin.
Með því að nota safnið og hlýta
reglum þess sýnir fólk í verki að
það kann að meta þessa þjónustu."
(Fréttatilk.)
Hún gerði það og flugu fjaðrirnar
víða vegu, því hvasst var. Þá
mælti prestur: „Dóttir mín, farðu
nú og safnaðu saman öllum fjöðr-
unum, í þessa sæng á ný og þegar
þú hefur lokið því, þá hefur þú
bætt fyrir misgjörðir þínar.“
„En herra, það er með öllu
ógerlegt" kveinaði konan.
„Það er álíka ógjörningur að
taka til baka öll þau illu orð, og
ósönnu, sem þú hefur talað á bak
náunga þinna í annara eyru“,
mælti presturinn dapur.
Er hægt að skýra athæfi „Gróu“
öllu betur, svo að skiljanlegt sé,
hve óendanlega illur verknaður
hennar er og hve óbætanlegur
hann er, bæði þeim er fyrir verður
og þeim sem fremur hann? Fjaðr-
irnar fuku víða vegu og ógerlegt
að safna þeim öllum aftur í eina
sæng, eins er með rógburð og illt
umtal, enginn möguleiki er á því
að taka til baka neitt af því og
nógu margir eru fúsir til að bera
áfram og skila til næsta manns,
illu umtali um náungann, og áður
en varir er æra og framtíð þessa
einstaklings eyðilögð. Hver ber
ábyrgðina á því? Vitanlega sá, er
kom sögurbuðinum af stað, en
hinir eiga líka stóran hluta, sem
tilbúnir eru að trúa og að bera
illmælgina til næsta manns. Það
er góð regla að trúa aldrei illu um
náungann, fyrr en eigin reynsla
hefur sannfært mann. Það virðist
yfirleitt ekki vera neinn skortur á
erfiðleikum hjá fólki og því
ástæðulaust að bæta við þá með
því sem tilbúið er og á ekki við rök
að styðjast.
Mennirnir hrósa sér af gáfum
sínum og þykjast öllum skepnum
æðri, vegna þess, en hvers virði
eru gáfurnar ef kærleikann og
samúðina vantar með öllu sem
lifir?