Morgunblaðið - 20.01.1981, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1981
37
FI^Xo yia«a-24.t;51ublað,49.vilca-198o.
1980:
0kt linefiske etter laks ved FærOyene
Av fagkonsulent Oyvind Bjerk
Flske i intemasjonalt
farvann
Knntorsief Vasshaug kom_ deæger
s=a ^Uifs.CTówýateiiNs^a-
n=rtni5fd^W,t,>ren unntatt -
n^rk har qodkient. Hva som er for-_
uroliqende imidiertid gr at danskg^
TæTovske báter "driver et utstrakt_
takspfiskft med line rundl Færovarifc_
Fólgende tall ble oppgitt:
1978 - 23 báter - 175 tong
1979 - 16 bAter - 236 tonn_
TSSrT ot KAtar - 690 tonn fca. tallj.
—[Tólai~~de inlormas|oner Fiske:
lorskninqen pá As satt mne meo.
InrelA det planer lor 1981 for >n opp-
trappmo «v dette (isket ofl nAr vi mal
etnr sikkerttel kan si al c«. 30% ay
rtonnp lakson som tanges htf ttf AX
nórslT avstammina, representerer
detle an alvorliq trussel lor den_
norske laksebestanden-
MuraMirt |
-indenaa
N
NUiXCivJUA
eða Páll? 0({ ef fiskiræktarleKur
ránsfenKur er við hafður, skiptir
það þá máli hvort landið og
þjóðin, sem fyrir þeim verknaði
verður, heitir Island, Noregur,
Svíþjóð eða írland? — eða jafnvel
Rússland, því að Grímur Gutt-
ormsson lýsir á skemmtilegan
hátt í grein sinni, að Rússar hafi
„fangað einn færeyskt merktan
lax“. Þannig finnst mér Færey-
ingar sjálfir hafi sannað og dæmt
þann verknað, sem greinar mínar
fjölluðu um, og er það vel.
í grein sinni í Morgunblaðinu
17. þ.m. birtir Grímur töflu yfir
laxaseiðafjölda, sem sleppt hefur
verið í ár í Færeyjum á 25 ára
tímabili, eða nánar tiltekið frá
1947 til 1972, og samkvæmt töfl-
unni eru þetta alls 280.400 laxa-
seiði af öllum stærðum. Langmest
er hér um að ræða kviðpokaseiði,
ef ég skil Grím rétt, en seiði þessi
kallar hann „nýklökt seiði“, en þau
gefa langminnsta endurheimtu til
ánna, síðan eru tilgreind 5000
sumaralin seiði og 500 smolts, þ.e.
sjógönguseiði. Þrátt fyrir þessa
töflu er tilgreint í formálanum að
henni eða fyrirskrift, að „seiði
þessi eru af stærðinni 15—20 cm,
— sjá töflu“. (Tilvitnun mín.)
Ég fæ ekki betur séð en að í
þessum veigamiklu efnum hafi
eitthvað ruglast meira en lítið í
meðferð og samanburði upplýs-
inga hjá greinarhöfundi og þeirra
raka, er hann vill setja fram, máli
sínu til stuðnings. Því miður
verður málflutningur hans af
þessum ástæðum ekki sannfær-
andi eða trúverðugur. En þetta
eru hans eigin upplýsingar en
ekki minar. sem dæma sig sjálf-
ar.
Hitt get ég með góðri samvizku
og eigin reynslu fullvissað Grím
Guttormsson um, í sambandi við
upplýsingar hans um framan-
greint 25 ára fiskiræktarstarf á
laxi í Færeyjum: Færeyingar geta
ekki gert sér neinar vonir um
verulegar endurheimtur á laxi i
færeyskar ár úr þessu umrædda
laxaseiðamagni útsettu á 25 ára
timabili. Þetta er ekki nema litið
brot af þvi, sem íslendingar
framleiða árlega af tilsvarandi
laxaseiðastærðum og geta þvi
talað bæði af reynslu og þekk-
ingu. Og þó að Færeyingar hefðu
margfaldað þetta fiskiræktar-
starf á útsetningu laxaseiða á
árunum 1972 til 1980, þá væru
samt sem áður vonir þeirra born-
ar i þessum efnum, meðan þeir
veiða, ásamt „herraþjóðinni“
Dönum, allt að 700 tonnum af
laxi i hafinu umhverfis Færeyjar
og norður fyrir Jan Mayen á ári
hverju og sennilega meira á
árinu 1981. Og hvað skyldi þurfa
mikla fiskirækt til að mæta slíkri
úthafsveiði?
Hér að framan hefi ég látið
Alþjóða-hafrannsóknaráðið, veiði-
málastjóra Þór Guðjónsson og
Færeyinga sjálfa svara „send-
ingu“ Gríms til mín í Morgunblað-
inu. Ég vil svo að lokum láta
Norðmenn svara Grími og í því
sambandi benda á þá mynd, sem
grein þessari fylgir, og er af
fyrirsögn í norska blaðinu Fiskets
gang, nr. 24—49 vika 1980,
ásamt aðeins einni tilvitnun úr
lesmáli blaðsins um efnið, en þar
segir:
Veiði á alþjóðlegu hafsvæði:
„Skrifstofustjóri Vasshaug vék
síðan að yfirliti yfir laxveiðina á
norðanverðu Atlantshafi, sem i
raun er að mestu framkvæmd
eftir að samkomulagið var um það
gert árið 1976 og öll lönd að
Norður-Atlantshafinu sam-
þykktu nema Danir (sic). Og það,
sem mestum áhyggjum veldur í
þessu sambandi, er að danskir og
færeyskir bátar stunda af mikl-
um áhuga laxveiðar á linu við
Færeyjar. Eftirfarandi tölur hafa
verið gefnar upp:
Árið 1978 - 23 bátar - 175
tonn af laxi.
Árið 1979 - 16 bátar - 236
tonn af laxi.
Árið 1980 - 23 bátar - 690
tonn af laxi (ca.).
I sambandi við þær upplýsingar,
er Fiskirannsóknastofnunin í Ás
hafði fengið, lágu fyrir áætlanir
fyrir árið 1981 um stórauknar
laxveiðar á þessu hafsvæði. Og
þar sem við vitum með vissu að
30% af laxinum, sem þannig
veiðist í hafinu umhverfis Fær-
eyjar, er af norska laxastofnin-
um, þá er hér um að ra'ða
alvarlega ógnun gagnvart
norska laxinum." (Tilvitnun lýk-
ur.)
Allt þetta sannar — því miður
— að Færeyingar ætla sér að
halda áfram „fiskiræktarlegum
ránsfeng“ með laxveiðum sínum á
línu og í net. Þessu hafa aðrir
svarað en ég, hér að framan. Og ég
mun ekki ónáða Grím með frekari
tilskrifum í fjölmiðlum. En ég vil
ekki láta hjá líða að óska honum
og Færeyingum til hamingju með
það, að þeir „sluppu fyrir horn“ í
síðustu samningum við okkur Is-
lendinga. Bersýnilega þurfa fleiri
að koma til, ef stöðva á þessar
veiðar þeirra eða takmarka þær.
Jólasnjór-
inn hefði
mátt vera
minni
Hnausum I Mrðallandl, 17. jan. 1981.
ÓTÍÐ hefur verið hér frá byrj-
un desember, oft snjókoma og
hvassviðri. Mikill snjór er tii
fjalla. mjög kostnaðarsamt hef-
ur verið að halda opnum
hringveginum á Mýrdalssandi,
Skaftártungu og Síðu.
Hér í Meðallandi snjóaði
minna. Kom bloti í snjóinn eftir
áramót og má nú aka litlum
bílum á hjarni. Mikil hláka er á
veginum hér, en lítið um snjó-
traðir neðan við bæinn.
Sem dæmi um tíðarfarið má
nefna að jólatrésskemmtun var
hér í samkomuhúsinu 10. janúar
og 11. janúar á Kirkjubæjar-
klaustri. Þótti ekki fært að hafa
þessar skemmtanir fyrr, því
örugglega verður að vera unnt
að komast heim af þeim án
mikilla erfiðleika. Hefði jóla-
snjórinn hér því mátt vera
minni.
— Vilhjálmur
spörum
RAFORKU
eftir Þór Whitehead.
Austurstræti 18, slmi 25544,
SkemmuvfKÍ 36, Kóp.. simi 73055.
Almenna
bókafélagið
ófriður í aðsigi er fyrsta bindi ritverksins ísland í siðari heimsstyrjöld eftir
Þór Whitehead. Meginefni þess er samskipti íslands við stórveldin á tímabilinu
frá því Hitler komst til valda í Þýskalandi (1933) og þangað til styrjöld braust
út (1939). Þjóðverjar gáfu okkur því nánari gaum sem nær dró ófriðnum, og
valdsmenn þar sendu hingað einn af gæðingum sínum, SS-foringjann dr.
Gerlach, til að styrkja hér þýsk áhrif. í Reykjavík starfaði deild úr þýska
nasistaflokknum, og var henni stjórnað frá Berlín.
Islenskum stjórnvöldum var ljóst, hvað var á seyði, en gátu lítið aðhafst, enda
stóðu þau andspænis kreppu og markaðshruni, sem Þjóðverjar reyndu að
notfæra sér. Þau leituðu á náðir stórvelda, sem voru þeim skapfelldari en
Hitlers-Þýskaland, en róðurinn var þungur.
Bókin, sem og ritverkið I heild, er byggð á tíu ára rannsóknum höfundar á
heimildum, er varða ísland, í mörgum löndum, bréfum, leyniskýrslum og
viðtölum við erlent og íslenskt fólk, sem þátt tók í atburðunum eða stóð nærri
þeim. Mun margt af því sem bókin upplýsir sannarlega koma lesendum á óvart.
Umsagnir um bókina
Árni Bargmann tagir f
Þjóóviljanum 19/12 '80.
.Sértróöir menn um tim-
ann milli styrjalda þurfa
vitaskuld aö fjalla um
einstök atriöi í slíku verki.
Hlnu mé slá föstu, aö
sæmilega forvltlnn les-
andi, hvorki beinlínis
fróöur né heldur fávís,
mun sækja margan fróö-
leik i verk Þórs White-
heads, fylla upp i margar
gloppur. Þór hefur viöaö
aö miklu efni og merki-
legu og reiöir þaö fram f
mjög læsilegri frásögn,
sem krydduö er ýmsum
þeim smámunum sem
styrkja tengsli lesandans
viö tíöarandann."
Jón Baldvin Hannibals-
aon segir f Alþýðublaó-
inu 30/12 '80.
.Rit dr. Þórs Whiteheads.
.Ófriöur i aösigi", um
efnahagsvandamál og
utanríkispólitík islendinga
á mlllistríösárunum. ætti
að vera skyldulesning öll-
um þelm er við stjórnmél
fást á islandi. Sérstak-
lega væri bókin holl lesn-
ing öllum þeim íslendlng-
um, sem enn híma í heimi
goösagna og óskhyggju
varöandi stööu íslands í
heiminum og samsklpti
þjóöarinnar við erlenda
aöila."
Halgi Skúli Kjartanaaon
segir i Halgarpóstinum
19/12 '80.
.Ég sé ekki aö hann
fremji hlutdrægnisbrot af
því tagi aö rangfæra efni
eöa leióa lesendur á villi-
götur, heldur túlki hann
eigin viðhorf á þann
opinskáa hátt aö lesend-
um sé vorkunnarlaust aó
meta hverju þeir eru
ósammála og taka álykt-
unum Þórs með fyrirvara
samkvæmt því.
Ef seinni bindin veröa
þessu fyrsta ekki tll
skammar, er hér aö birt-
ast næsta einstætt stór-
virki ( íslenskri sagn-
frseöi."