Morgunblaðið - 10.08.1982, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1982 3 5
Hörð samkeppni Spánverja V .
og Saudi-Araba um virkjun l
vind- og sólarorku wm
Vind- og sólarorkustöðin í Mazanares.
Krá H«*4»u JónsdóUur, rrétUrítara MbL í Burjjon.
Fyrsta vind- og sólorkufram-
leiðslustöð i heiminum, staðsett í
Manzanares í Ciudad Real-sveit á
Suðurmið-Spáni, starfar nú við
full afköst. Framleiðir stöðin allt
að 150 kílóvött, sem er svipað og
neysla lítils kauptúns með 400
íbúa. Hér er um að ræða tilrauna-
stöð, sem er fjármögnuð af Rann-
sóknar- og tæknimálaráðuneyti
V-Þýskalands í samvinnu við
spænska fyrirtækið Unión Eléctr-
ica.
Hugmyndin að nýta heitt loft til
þess að hreyfa vængjahjól varð
fyrir 40 árum einkaleyfi fransks
vísindamanns, en tilraunir voru
ekki gerðar fyrr en 1979, þegar
þýski prófessorinn Schlaich nær
athyglisverðum árangri. Verkefn-
ið fær stuðning frá ríkisstjórn
landsins og hafin er leit að heppi-
legum stað fyrir orkustöð á Italíu,
Saudi-Arabíu, Brasilíu og á Spáni.
Loks verður Manzanares fyrir val-
inu þar sem auðvelt er að koma
orkuverinu fyrir vegna góðs jarð-
vegs og nægileg sólarorka til stað-
ar.
Framkvæmdir hefjast í febrú-
armánuði 1980. Notaðar eru
þýskar tækniaðferðir og um stjórn
verksins sér spænska fyrirtækið
Euroconsult. Unión Eléctrica hef-
ur frá upphafi samstarf með
framkvæmdaaðilum og kaupir síð-
ar landsvæðið og orkuverið og
nemur fjárfesting fyrirtækisins 60
milljónum peseta.
Áætlun vind- og sólorkustöðvar-
innar, sem nær til eins árs og
kostnaður áætlaður 3.000.000
marka, hefur kostað þau 2 ár með-
an á byggingu hefur staðið 7 millj-
ónir marka (300 milljónir peseta).
I apríl voru fyrstu prófanir
gerðar og fyrstu sólarkílóvöttin
mæld. Stöðin krefst aðeins eins
eftirlitsmanns. Starf stöðvarinnar
er í raun afar einfalt: geislar sól-
arinnar hita upp loftið, sem er
fyrir neðan viðkomandi svæði
(flatarmál þess er 225 díametrar
— 40.000 fermetrar og er allt
svæðið hulið plasti) og þannig
sækir loftið upp um stromp stöðv-
arinnar (200 m á hæð) og hreyfir
þannig vængjahjólið, sem knýr á
rafmagnsframleiðanda, gerðan úr
40 og 150 kílóvatta hópum.
Hitastigið fyrir neðan getur náð
allt að 60° og hitar á þann hátt
lofiö sem kemur frá hliðunum.
Hluti hitans safnast saman niðri í
jörðinni og leyfir þess vegna að
stöðin geti einnig starfað á næt-
urnar.
Gerðar hafa verið tilraunir með
mismunandi plasttegundir með
það í huga að ná uppp eins mikilli
sólarorku og mörgulegt er, á sama
tíma og reynt hefur verið að safna
eins miklum hita í jarðveginum og
hægt er.
I sumar verða gerðar aðrar til-
raunir í Manzanares með það í
huga, að ljúka 10 megavatta
orkuframleiðslustöð fyrir sept-
embermánuð næstkomandi. Mikill
áhugi á þessu máli er hjá þýskum
stjórnvöldum. Þessi stöð þyrfti
svæði er samsvaraði fjórum kíló-
metrum af díametra og 400 m há-
an stromp. Staðurinn fyrir þessa
risa vind- og sólarorkustöð er enn
óákveðinn. Saudi-Arabía, mesta
olíuframleiðsluland í heimi, hefur
hvað mestan áhuga á verkefninu.
Enn sem komið er hefur ríkis-
stjórn Spánar ekki gert tilboð í
þessar mikilvægu framkvæmdir
enda þótt fyrirtækið Unión El-
éctrica kæmi mjög svo til greina
hvar sem orkuverið yrði staðsett í
heiminum.
Núna er verið að kanna ýmis
vandamál tæknilegs eðlis (heppi-
legt landsvæði, plasttegundir,
strompa) og lítur út fyrir að 10
MW stöðin muni ekki hefja fram-
leiðslu innan fjögurra ára.
Náttúruleg orka
Af sjö sólarorkuframleiðslu-
stöðvum í heiminum, sem eru
starfandi eða langt á veg komnar í
byggingu, eru tvær á Spáni.
I september 1981 tók SSPS-stöð-
in í Almería á S-Spáni til starfa á
framleiðslu sólarorku (geta 500
kílóvött). Stöðin er háð alþjóða-
samtökum þar sem 9 þjóðir eru
meðlimir.
í byrjun árs 1983 mun önnur
sólarorkuframleiðslustöð taka til
starfa, einnig í Almería, nánar til-
tekið í Tabernas, með getu til að
framleiða allt að 1000 kílóvött.
Stærsta sólarorkustöð heims er
Solar One í Barstow í Bandaríkj-
unum. Hún getur framleitt 10 MW
(10.000 kílóvött). Hinar stöðvarn-
ar eru á Krímskaga í Sovét-
ríkjunum (5.000 kílóvött), Them-
is-stöðin í Targasonne, Frakklandi
(2.000 kílóvött), í Nío, Japan (1.000
kílóvött) og í Eurolis á Sikiley,
sem einnig getur framleitt 1.000
kílóvött.
Fyrir liggur spænsk-þýsk áætl-
un um byggingu sólarorkufram-
leiðslustöðvar í Don Benito, Bad-
ajoz, á SV-Spáni. Stöðin verður sú
langstærsta í heiminum, mun
framleiða 20 megavött. Reynslu-
tíma mun ljúka á árinu 1985 og er
kostnaður áætlaður 3.960 milljón-
ir peseta. Spánn greiðir Vz hluta
fjárins.
III hefti Vatna og veiði:
Tekur yfir svæðið frá
Héðinsfirði til Lagarfljóts
ÚT KK komið þriðja ritið í ritflokknum
„Vötn og veiði", sem l,andssamband
veiðifélaga gefur út. Getið er vatna á
Norðurlandi og Austurlandi, og má
segja að landinu sé „lokað“ með þessu
riti, þar sem áður hefur verið gerð
grein fyrir ám og vötnum í öðrum
landshlutum.
Svæði það sem III bindið tekur til
er frá Héðinsfirði til Lagarfljóts.
Getið er legu vatna og vatnsfalla,
stærðar, hæðar yfir sjávarmáli,
mesta dýpis, fisktegunda, sölustaða
veiðileyfa, vega og vegasambanda,
tjaldstæða og fleiri atriða.
Vötnin sem um getur í ritinu eru
þessi: Héðinsfjarðarvatn, Ólafs-
fjarðarvatn, Hörgá, Ljósavatn, ís-
hólsvatn, Laxá og Kráká, Laxá ofan
brúar, Másvatn, Kringluvatn, Vest-
mannsvatn, Langavatn, Suðurvatn,
Sigurðarstaðavatn, Blikalón,
Hraunhafnarvatn, Deildarvatn,
Þernuvatn, Hvilftarvatn og Deildar-
vatn, Kollavíkurvatn, Stóra-Viðar-
vatn, Þuríðarvatn, Nykurvatn, Þrí-
hyrningsvatn, Sænautavatn, Ána-
vatn, Ekkjuvatn, Langavatn, Urriða-
vatn, Þórisvatn og Gljúfravatn. Kort
eru af hverju vatni og yfirlitskort af
því svæði landsins þar sem vötnin
eru.
Þá eru í ritinu greinar um varnir
gegn bátaslysum og um nýtingu sil-
ungsveiðinnar. Ritið tók saman
Hinrik A. Þórðarson.
Stykkishólmur:
Erfiðleikar í rekstri
flóabátsins Baldurs
Stykkúihólmi, 5. ágúst.
AÐALFUNDUR flóahátsins Baldurs
hf., Ntykkishólmi, var haldinn hér
fyrir skömmu. Baldur annast áætl-
unarferðir um Breiðafjörð. Erfiðleik-
ar hafa verið í rekstri bátsins sem að
mestu er byggður á greiðslum úr rík-
issjóði. Rætt hefir verið undanfarið
um að fá hentugri bát i þessa þjón-
ustu, enda sá bátur, sem nú annast
þessar ferðir, orðinn að mörgu leyti
úreltur við kröfur nútímans.
Nefnd vinnur nú að þessu máli,
en niðurstöður eru ekki enn fyrir
hendi og ákvörðun bíður síns tíma.
Helstu tekjur ársins 1981 voru
ríkissjóðsstyrkur 2,2 milljónir,
farmgjöld 400 þúsund og fargjöld
300 þúsund. Gjöld: Laun og launa-
tengd gjöld 1397 þúsund kr., olía
344 þúsund og tryggingar og önn-
ur rekstrargjöld um 250 þúsund.
Stjórn félagsins skipa nú: Finn-
ur Jónsson, Stykkishólmi, Jóhann-
es Árnason, Patreksfirði, Bjarni
Hákonarson, Haga, Einar Guð-
mundsson, Seftjörn og Hafsteinn
Guðmundsson, Flatey. Fram-
kvæmdastjóri er Guðmundur Lár-
usson.
Fréttaritari.
SMITWELD
seturgædín áoddínn
Rafsuðuvír
Rafsuðumenn um allan heim
þekkja SMITWELD merkið. í yfir
hálfa öld hefur SMITWELD
þjónað iðnaði og handverks-
mönnum um allan heim.
SMITWELD rafsuðurvírinn er
einn sá mest seldi í Evrópu.
Yfir 70% af rafsuðuvír fyrir ryð-
varið efni, sem selt er í Vestur-
Evrópu er frá SMITWELD.
SINDRA
Sannar það eitt gæði hans. Við
höfum fyrirliggjandi í birgðastöð
okkar allar algengustu gerðir
SMITWELDS rafsuðuvírs og
pöntum vír fyrir sérstök verkefni.
SMITWELD:
FYRSTA FLOKKS VÖRUR Á
MJÖG HAGSTÆÐU VERÐI
STALHF
PÓSTHÓLF 881, BORGARTÚNI 31, 105 REYKJAVÍK, SÍMAR: 27222 & 21684
—