Morgunblaðið - 23.11.1984, Blaðsíða 31

30
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1984
Texti: Ingibjörg Elín Sigurbjörnsdóttir
Margir hafa þörf fyrir aö láta bera á
sér. Ekki aðeins leikarar, stjórn-
málamenn, íþróttamenn og tónlist-
armenn eða söngvarar heldur bára
líka mikiö af venjulegu fólki sem
gengur í skóla eöa stundar daglega vinnu sína.
Innra meö mörgum blundar þessi ólýsanlega sýn-
ingarþörf — aö láta Ijós sitt skína. Þetta er ósköp
eðlilegur hlutur og ekkert við hann aö athuga sem
slíkan. Samt sem áöur eru fáir eöa fæstir sem
nokkurn tíma láta veröa af því aö vekja upp þessa
duldu þrá. Kannski sem betur fer því ef allt þatta
fólk myndi vakna af þessum þyrnirósarblundi sín-
um væri e.t.v. ekki þverfótandi fyrir alls konar „exi-
bisjónistum“ sem þyrftu að troða upp hér og þar
og á æ fleiri sviðum, svo ekki sé talað um á annarra
tám. Tám allra hinna sem eru algjörlega lausir viö
þessa sýningarþörf og kæra sig ekkert um aö láta
einhverja sprelligosa trufla vinnufriöinn eöa raska
svefnró sinni. Hver veit? E.t.v. yröi bókstaflega allt
samfélagiö miklu skemmtilegra og fjölbreyttara?
En hvers vegna veröa sumir stjörnur á einni nóttu á
meöan aörir rembast eins og rjúpan viö staurinn
árum saman án þess aö svo mikið sem vekja á sér
athygli — hvaö þá verða frægir? Þessari spurn-
ingu hafa eflaust milljónir manna um heim allan velt
fyrir sér, ja um ómuna tíö. Hæfileikinn til aö
ver(ö)a stjarna. Stjörnugæöi. — Nei, þaö er ekki til
neitt almennilegt íslenzkt orð yfir enska (ameríska)
hugtakið „Star Quality" — en gera má ráö fyrir aö
allir skilji þessa slettu samt sem áöur. Þaö er alveg
synd aö viö skulum ekki eiga neitt almennilegt orö
yfir þetta hugtak því þetta er einmitt líklegasta
skýringin á *stjörnuferli* Bubba Morthens. Hann
hefur afdráttarlaust til aö bera þetta sjaldgæfa og
eftirsóknarverða „Star Quality" — sem er þaö eina
sem blífur [ henni Ameríku. Aörir meö þessum
gæöastimpli eru t.d. Steve McQueen; Paul New-
man; Mick Jagger; Michael Jackson; ómar Ragn-
arsson; Rod Stewart; Halli & Laddi (eöa þeir til
samans); Boy George; Barbra Streisand; David
Bowie o.fl. Ómar, Halli og Laddi hafa fengið að
fljóta meö vegna þess aö allir landsmenn kannast
viö þá. Bubbi er enginn háöfugl né brandarakarl.
Samt vekur hann kátínu, hrifningu, undrun og er
skemmtikraftur; en hann sjokkerar líka; hann fer
stundum yfir velsæmismörkin sem skýrir hvers
vegna rangt væri aö setja hann á sama stall og
ómar og þá. Allir hafa heyrt Bubba getiö. Hvers
vegna? Þá erum viö aftur komin að byrjuninni.
Vissulega varö Bubbi skyndilega frægur. Á einni
nóttu eins og sagt er eöa meö einni plötu; en fyrir
Bubba eöa í hans augum var sá atburður sennilega
engin tilviljun, aöeins tilviljun aö því er virðist. ÞaÖ
er ekki allt sem sýnist sem sagt. Aðdragandinn
getur vel hafa verið langur. Hann var e.t.v. lengi á
leiöinni. Eitt gott dæmi um stjörnu meö gæöa-
stimpilinn „Star Quality" er Cindy Lauper. Hún
sem varö svo skyndilega fræg fyrir lagiö Girls Just
Want to Have Fun, enda vel aö orði komizt og orö
í tíma töluð, eða því datt engum þaö í hug fyrr aö
gera lýðnum Ijóst aö stelpur vilji bara hafa þaö
skemmtilegt! Cindy var þó ein 11 ár „á leiðinni"
þrátt fyrir þá staöreynd aö hún hafi allan tímann
haft til aö bera einstaklega mikla og góöa rödd. Öll
þessi ár! Aftur er manni næst aö halda aö hún hafi
ekkert orðið sérlega hissa aö fenginni viöurkenn-
ingu. Loksins! hefur kannski Bubbi hugsað þegar
honum tókst aö slá í gegn. Cindy og Bubbi hafa
örugglega alltaf vitað aö þetta myndi gerast og um
eigið ágæti. Hversu lengi þau eða segjum bara
Bubbi var „raunverulega" á leiðinni fáum viö aldrei
aö vita enda ekki meiningin aö kryfja hann algjör-
lega til mergjar. Ekki enn. En þaö er aldrei að vita
að hvaða niðurstöðu þið, lesendur góöir, komizt að
loknum lestri þess viðtals sem hér fer á eftir, „í
stríði“, við Bubba Morthens.

í strlöi — bardaga viö óvinina. imynd
þeirra er ævinlega á næstu grösum. T.d. efri-
blokkingarnir eöa brennuVargarnir úr Heim-
unum eða stóru strákarnir úti I skurðum þar-
sem núna er iönaðarhverfi og vigvöllurinn
orðinn Hagkaup og annaö hversdagslegt.
Hvert fóru allir hermennirnir?
— Hermennirnir?! Suma hef ég haldið
sambandi viö alveg frá þvi aö viö lögöum
tréskiltin og spýtusveröin til hliöar. Fyrir mitt
leyti hafa vopnin bara breyst I gltar, rödd og
texta!
Einn peirra, norrænn vikingur, var viö-
bragðsfljótari en stóru strákarnir sem yfirleitt
voru eldri og það var hann sem geröi þeim
viðvart þegar hætta var á feröum og óvinirnir
söfnuöu liði og nálguöust óöfluga. Blokkirnar
hinum megin við Suöurlandsbrautina voru
eiginlega byrgi — eöa kastalar. Hann hljóp I
hendingskasti upp allar tröppurnar I slnu
byrgi og kallaöi út varnarliö sem hlýddi kalli
foringjans og klæddist I skyndi — lærdóms-
bækurnar gátu beðiö til friöartlmannna —
enda var Bubba mikið niörifyrir.
Voru þetta alvörubardagar?
— Ég er ennþá meö ör á augabrúninni
eftir grjótkast og ég var rotaður I Heimunum
af honum Steina eineygða sem henti jólatrés-
lurk I hnakkann á mér og Diddi og Bjarni
drógu mig upp götuna. — Jú, jú, þetta voru
miklir bardagar, en paö voru óskrifuð lög
meö það aö ef einhver einn slasaöist pannig
aö það blæddi og þurfti læknisaðstoð þá var
eiginlega það liö búiö aö tapa. Þaó var aldr-
ei tariö alveg yfir markió og aldrei avo aö
menn lægju í kippum — fyrr drógu menn
sig í hU; en menn fóru akrámaöir og meö
kúlur o.a.frv. Viö vorum meö heila vopna-
geymslu I hjólageymslunni, en þar voru auk
þess settar á sviö heilu heimsstyrjaldirnar —
með tindátum, sem allir I blokkinni söfnuðu I.
Viö söfnuðum alveg grimmt. Ef uteneðkom-
andi menn fóru yfir lendemærín okker þá
þurftu þeir eö aýne peaæ — ennera voru
þeirbera baröir. Landamærin spönnuöu yfir
svæöið frá Dynjanda og JP-innréttingum út
aö gróörarstöðinni og Skautahðllinni, þar
serri núna er Hagkaup — þetta var okkar
svæöi. Viö förum reglulega, ég og Þorleifur
(Lilli), vinur minn, og upplifum gamla hugar-
farið þarna; keyrum upp aö Teitssjoppu;
parkerum fyrir utan blokkina og rifjum upp
kofana, njólareykingar og hitt og petta. Þá
voru engin vldeó. Annars er Breiðholtið I dag
paö hverfi sem láglaunastéttin er flutt I; þar er
krakkaskarinn og pau hafa náttúruna, Elliöa-
árnar og nýbyggingarnar sem svara peirra
kröfum eins og Vogahverfiö gerði á slnum
tlma — nefnilega aö frjóvga hugmyndaflugið.
Ég held aö það sé nauösynlegt fyrir krakka
aö búa sér til sin éigin leikföng. Hugmynda-
flug mitt átti sér engin takmörk; kústur gat
orðið aö fll pess vegna og ég lifði I stórum
ævintýraheimi.
Á friðartlmum voru það bækurnar —
skólabækurnar fyrir liðiö auövitaö. Fyrir
Bubba nægöu þær skammt og bætti hann úr
þvl meö þvl aö þeysast alla leiö upp á bóka-
safn eftir 10 ævintýrabókum, eöa svo. Þær
voru spennandi og fullar af herbrögöum enda
fór hann hratt yfir sögu, eöa hvaö?
— Þaö þróaöist meö már óeölilega
mikill leatrarhraöi, kannski af þvl aö ég er
skrifblindur sem er handikapp á slna vlsu, en
ég hef abnormalt sjónminni og ég var fluglæs
fimm ára gamall. Atta ára gamall var ég aö
lesa Jack London og mömmu þótti þetta
eitthvað dularfullt og opnaði bókina á einum
staö og spuröi mig út úr söguþræöinum. Ég
held aö mér hafi aðeins skeikaö tvisvar á
stórum kafla, ég kunni þetta næstum utan
aö.
Hvers konar bækur voru þetta?
— Þær bækur sem mér eru minnisstæö-
astar voru m.a.: Vesalingarnir (Victor Hugo),
Þrúgur reiöinnar (Steinbeck) Kósakkarnir
(Tolstoy), Perlan, 1984, Maöurinn sem hlær
og fleiri. Þetta var svoddan brjálæöisleg
bókamanía heima, þaö var bara lesiö. Þaö er
mömmu að þakka hversu vel lesinn ég er.
„Prófaðu aö taka þessa bók,“ og „hvernig
fannst þér þessi“ og svo framvegis — og
eins I sambandi við Ijóölist þá otaöi mamma
aö okkur alls konar bókum. Eftirá voru haldn-
ar diskúsjónir um innihald bókanna; hvernig
okkur fyndist þessi persónusköpun og þessi
persónulýsing. Þetta var mjög jákvætt og
geröi aö maður haföi aðeins annaö hugarsviö
en hinir krakkarnir I hverfinu. — Nei, nei, þú
hefur ekkert lesiö þeasa bók, aögöu
kennararnir í skólanum þegar ág aegöiat
hafa lesiö „Þrúgur reiöinnar", sem er bókin
sem Steinbeck fékk Nóbelsverðlaun fyrir og
er talin eitt af stærri bókmenntaverkum.
Kennararnir trúöu mér hreinlega ekki og af-
greiddu mig bara sem vandræðastrák og þeir
voru ekki vissir um þaö hvort ég væri greind-
ur eöa heimskur og ég var rekinn á milli
skólasálfræöinga og hitt og þetta — og út I
horn. Ég var bara afgreiddur. Þegar þaö kom
upp úr kafinu aö ég var I yfir meöallagi
greindur þá afgreiddu þeir þetta sem dekur,
eða állka — eöa svona ofboöslega frekan.
Hvenær og hvernig kom þetta I Ijós?
— Þaö var I Danmörku. Þegar ég haföi
veriö 3 vikur I skóla I Danmörku, kemur þaö I
Ijós aö ég er skrifblindur. Skólastjórinn fór
meö mig til sérfræðings og þá kom þetta I
Ijós. Þeir tóku strax eftir þvl aö þaö var eitt-
hvaö athugavert viö skriftina og létu tékka á
mér. Ég skrifa ennþá mina skrift sem aöeins
örfáir skilja — eiginlega er ég óskrifandi. Ég
sem bara I hausnum eöa tala inn á band.
Skólinn hérna heima meðhöndlaði mig mjög
illa og minn flótti frá raunveruleikanum voru
eiginlega bækurnar, enda brenglaöist ég þaö
illa tilfinningalega út frá skólagöngunni aö ég
bjó mér bara til minn eigin heim. Þegar már
leiö illa þá svisaaöi ág bara yfir; þá ver ág
hafskutlarí, skipstjóri, Ljónahjerte, Prins
Valíant, Atli Húnakonungur, Ghengio
Kahn — ég bjó már til nýja veröld, en í
leiöinni reddeöi þeö menni elgjörlegel
Ert þú ef dönskum eöelaættum?
— Mamma kemur frá einni þekktuetu
ætt Danmerkur. Ég var þar oft á sumrin
og ág var meö þjónuatustúlku aem sá um
mig. Hún hát Elaa, hún sem kom meö met
henda mór á morgnana. Ég mátti ekki
leika mér meö leiguliöunum (Leiguliöun-
um?l) — Já, þette ver herregaröurí Móö-
urfjölskylda mín er „arietókrat“ — þeö
eru einhverjir titler þerne inn í. Memme
ver trúlofuö etrák aem ver í dönsku end-
spyrnuhreyfingunni, en þegar henn ver
drepinn þá þurfti memma eö flýja til /*-
lands yfir sumariö — og þeö ver leiteö eö
gömlu — en hún tór eö vinne á Sólheim-
um sem hjúkrunarkone og kynntist fööur
mínum. Svo vsrö hún bomm og aftur
bomm og aftur bomm og attur bommllll
(Bubbi kom úr fjóröe bomminu). Memme
iter mjög byltingarsinnuö, herská og
mjög pólitísk — en hún ver líke príme-
donna, á sína vísu ver hún þaö.
Upp úr miöjum 7. áretugnum skall fríö-
arbyigjan á, meö tilheyrendi hippum og
friöarmerkjum. Fyrrum hermenn tóku þessu
meö jafnaðargeöi, trölluöu með Bltlunum og
Rolling Stones. E.t.v. biöu þeir betri tíme
— verri tíma, þegar hægt yröi að berjast
tyrir einhverju. A meðan æföu þeir ieikni
slna af kappni, á nýja vopnið — músíkina.
Bubbi söng allt í einu eins og Bob Dylan.
ötrúlegt! Fyrir hverju ætlaði hann eiginlega
aö berjast? — Ég meina, þegar verri tlmar
kæmu?
— Þetta, — ég man vel eftir fyrstu Rolling
Stones-plötunni, fyrstu Bltlaplötunni, fyrstu
Dylan-plötunni og Dave Clark Five og Anim-
als og Herman Hermets. Ég fákk aö hlusta
á plöturnar hjá eldri bræörum mínum, á
meöen ág bursteöi skóne fyrir þá. Peter
Paul & Mary, Kingston-trlóið, Elvis Prestley,
Tommy Steel. Þetta næ ég allt saman I, I
gegnum elsta bróöur minn. Ég man enn þann
dag I dag, þegar ég heyrði I Bob Dylan fyrst
og þegar ég labbaöi til mömmu og sagöi aö
ég vildi eignast munnhörpu, munnhörpu-
statlv, gítar, gallabuxur og gallajakka og
húfu, eins og hann og Donavan! Slöan var
góö kona á neðri hæðinni, sem spilaöi á
hljóðfæri og ég var sendur niður aö læra á
gltar hjá henni og slöan byrjaði þetta. Þá fóru
hermannaleikirnir og bækurnar aöeins aö
dala og ég uppgötva aö þarna, var
þaö komiö sem mig langaði aö veröa og
veröld opnaðist fyrir mér sem ég get ekki
skýrt enn þann dag I dag. Ég uppgötva að ég
gat spilað og sungiö og að fólk tók eftir þvl
og talaði um þaö. Ég spilaði út I Teitssjoppu
og labbaði út um allt hverfiö, 13—14 ára