Morgunblaðið - 13.02.1985, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRpAR 1985
Þróun bóta almannatrygginga:
Hækkun umfram
fyrri reglur
Viðtal við Matthías Bjarnason tryggingaráðherra
„I marzmánuði sl. setti ríkisstjórnin lög sem
hækkuöu tekjutryggingu og heimilisuppbót veru-
lega umfram þær lögboðnu hækkanir sem al-
mannatryggingalögin frá 1971 gera ráö fyrir. Frá
júní 1983 til nóvember 1984 hækkuöu launataxtar
samtals um 33,3 %. Einstakir bótaflokkar, sem
snerta aldraöa, hafa hinsvegar hækkaö um allt að
52,5%,“ sagöi Matthías Bjarnason, ráðherra heil-
brigöis- og tryggingamála, þegar MorgunblaÖiÖ
spuröi hann um þessi mál á dögunum.
Bætur trygginga-
kerfisins til aldraðra
Bætur, sem almannatryggingar
greiða öldruðum, þ.e. 67 ára og
eldri, eru ellilífeyrir, tekjutrygg-
ing og heimilisuppbót, sagði ráð-
herrann. Einstaklingar og hjón
sem hér hafa búið í 40 ár hið
minnsta, eiga rétt á ellilífeyri.
Tekjutryggingar njóta elli- og
örorkulifeyrisþegar, sem litlar
tekjur hafa. Nú er miðað við kr.
41.670 á ári fyrir einhleypinga og
kr. 58.330 fyrir hjón. Þeir einstakl-
ingar, sem meiri tekjur hafa, fá að
visu tekjutryggingu, en hún skerð-
izt ef tekjur þeirra fara umfram
þetta svokallaða frítekjumark.
Tekjutrygging fellur alveg niður
fari tekjur yfir kr. 193.000 á ári
fyrir einhleyping og kr. 314.000
fyrir hjón.
Heimilisuppbót fá þeir ein-
hleypingar sem njóta óskertrar
tekjutryggingar og eru einir um
heimilisrekstur.
í lögum um almannatryggingar
er kveðið á um grunnupphæðir
bóta sem og að þær skuli hækka í
samræmi við breytingar á viku-
kaupi I almennri verkamanna-
vinnu. Þar er og heimild til að
fresta hækkun bóta í allt að sex
mánuði. Frá því núverandi ríkis-
stjórn var mynduð hefur þess
hinsvegar verið gætt að hækka
ellilífeyri og aðrar bætur jafn-
skjótt og launataxtar hafa hækk-
að.
í marzmánuði setti ríkisstjórnin
lög sem hækkuðu tekjutryggingu
og heimilisuppbót verulega um-
fram lögboðnar hækkanir, sam-
kvæmt almannatryggingalögum
frá 1971. Launataxtar hækkuðu
um 33,3% frá júní 1983 til nóv-
ember 1984. Einstakir bótaflokkar
aldraðra hækkuðu hinsvegar um
allt að 52,5%.
Skeröingarhlutfall
lækkar — bótaþegum
fjölgar
Það sem skiptir e.t.v meira máli,
sagði Matthías Bjarnason, er að
skerðingarhlutfall tekjutrygg-
ingar var lækkað úr 55% í 45% og
svokallað frítekjumark hækkað úr
kr. 26.440 í kr. 41.670, eða um
58%. Áhrif þessa eru m.a.:
Matthías Bjarnason, heilbrigðis- og
tryggingaráðherra.
• Mun fleiri ellilífeyrisþegar fá
nú tekjutryggingu en áður
• Heildarbætur eru mun hærri
en verið hefði að óbreyttum lögum
• Bótaþegum fjölgaði, m.a. af
þessum sökum, um 400 frá febrúar
til nóvember 1984.
Fyrir tilstilli núverandi ríkis-
stjórnar njóta verulega fleiri aldr-
aðir tekjutryggingar en verið
hefði að óbreyttu, auk þess sem
bætur til þeirra verst settu hækka
umfram það sem fyrri lög stóðu
til.
DÆMI:
Ellilífeyrisþegi
Ráðherrann tók dæmi af ellilíf-
eyrisþega, sem fékk ellilífeyri í
MÁNAÐARGREtÐSLUR
frá 1. juni 1983 I
frá l.nóv. 1984
Þus.kr.
10--------------------------------------------------------------53.5V
f marzmánuði sl. setti ríkisstjórnin lög sem hækkuðu tekjutryggingu og
heimilisuppbót verulega umfram lögboðnar hækkanir, skv. almannatrygg-
ingalögum. Meðfylgjandi súlurit sýnir þessar hækkanir.
fyrsta sinn í nóvembermánuði sl.
og hefur engan annan lífeyri en
frá almannatryggingum. Mánað-
argreiðsla til hans í grunnlífeyri
var kr. 4.045 og í tekjutryggingu
kr. 5.662, eða samtals kr. 9.707.
Ársgreiðsla er því kr. 116.484.
Þessi lífeyrisþegi bjó einn og fékk
því að auki mánaðarlega heimilis-
uppbót kr. 1.703 Lífeyrisþegar,
sem hafa óskerta tekjutryggingu,
eiga og í vissum tilfellum rétt á
niðurfellingu á fastagjaldi af
síma, útvarpi og sjónvarpi.
Að óbreyttum reglum, þ.e. án
aðgerða ríkisstjórnarinnar, hefðu
framangreindar greiðslur til
hjóna numið kr. 105.322 á ári í
stað kr. 116.484.
Bæturnar í nóvembermánuði sl.
vóru því 11% hærri en þær hefðu
orðið að óbreyttum reglum.
Sömu reglur og úrbætur gild.a
um örorkubætur og bætur ellilíf-
eyrisþega.
DÆMI:
Einstætt foreldri
Bætur sem einstæðir foreldrar
njóta eru mæðralaun og barnalíf-
eyrir. Að auki koma siðan meðlög,
sem almannatryggingar greiða og
innheimta hjá foreldri, sem barn
dvelur ekki hjá. Allir þessir bóta-
flokkar hafa hækkað verulega i tið
núverandi ríkisstjórnar.
Mæðralaun eru greidd ekkjum,
ógiftum mæðrum og fráskildum
konum, sem hafa börn undir 16
ára aldri á framfæri. Greiðslur
þessar vóru í nóvember sl.: með
einu barni kr. 1.553, með tveimur
börnum kr. 4.067 og með þremur
börnum kr. 7.214.
Barnalifeyrir er greiddur með
börnum yngri en 18 ára, ef annað
hvort foreldri er látið eða er ör-
orkulífeyrisþegi. Ef báðir foreldr-
ar eru látnir eða eru örorkulífeyr-
isþegar greiðist tvöfaldur bama-
lífeyrir. Barnalífeyrir er nú kr.
2.477 með hverju barni. Meðlag
sem almannatryggingar greiða,
eins og áður sagði, nemur sömu
fjárhæð og barnalífeyrir.
Fráskilin kona með þrjú börn,
svo dæmi sé tekið, fær þannig
meðlög og mæðralaun kr. 14.645 á
mánuði.
Fráskilin kona, sem er örorku-
lífeyrisþegi og hefur tvö bðrn á
framfæri, fær útlagt meðlag, ör-
orkulífeyri, tekjutryggingu,
barnalífeyri og mæðralaun sam-
tals kr. 23.683 á mánuði. Ef eldri
reglum hefði ekki verið breytt af
núverandi rikisstjórn og giltu i
dag næmu þessar greiðslur kr.
19.594.
Þannig hefur tekjutrygging
hækkað um 14% umfram það sem
almannatryggingalögin gerðu ráð
fyrir; mæðralaun með einu barni
um 134%, með tveimur börnum
Tekjur einstaedrar módur, sem er öryrki
med 2 börn á framfœri. Núverandi reglur
bornar saman vid reglur er giltu i júni
1983
Bostur
pus kr a man
25-
10-
Reglur i
júni 1983
Mædralaun
Barnalífeyrir
Súluritið sýnir annars vegar viðkomandi bætur til einstæðr-
ar móður eins og þær vóru samkvæmt eldri reglum og
breytingu samkvæmt nýjum reglum.
Þessi skýringarmynd sýnir bætur (lífeyri og tekjutryggingu) samkvæmt cldri reglum (skorna línan) og samkvæmt reglum settum í
nóvembermánuði sl. (heila línan).