Morgunblaðið - 13.02.1985, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRÚAR 1985
33
Ólafur Oddsson
„Eg man vel þá tíð er
það þótti gott embætti
að vera menntaskóla-
kennari. Ef launa átti
afreksmenn á ýmsum
sviðum var þeim boðið
upp á laun mennta-
skólakennara og þótti
það vel boðið. Mér er
tjáð að um tíma hafi
þingfararkaup verið
miðað við þessa virðu-
legu stöðu.“
náttúrunnar jafnframt með viti og
þekkingu?"
Þessi orð skáldsins mættum við
kennarar hafa í huga þegar fá-
fróðir menn reyna að gera lítið úr
störfum okkar í miður áreiðanleg-
um skrifum. Við skulum ekki ansa
slíkri dellu, enda er svona rugl
ekki svaravert.
Við vildum líklega flest heldur
vera kennarar við góðan skóla en
allt annað og við höfum hingað til
iana
lenskra króna. Auk þessarar fjár-
hæðar eru flutningabifreiðirnar 5,
80 tonna hver, og 80 tonn af fræi.
Við erum þakklát fyrir þessa hjálp
og hvet ég alla til að halda áfram
að hjálpa.
Mikilvægasta og raun-
hæfasta hjálpin
Besta hjálpin við þessar þjóðir
er, að kenna þeim að vera sjálfum
sér nógar. Því gleður það mig að
sjá í framangreindri skýrslu að
ráðstafanir eru gerðar til að bora
eftir vatni, kenna jarðrækt og land-
búnað. Með vatninu skapast mögu-
leikinn til að rækta hvað sem er,
því hitinn er nægur allt árið um
kring og gróðurmagnið takmarka-
laust. Hér tala ég af persónulegri
reynslu, því einmitt þetta bjargaði
okkur á erfiðum tímum í Ghana.
Frá því að þessi skýrsla barst
hefur starfinu stöðugt verið haldið
áfram og verður haldið áfram eins
og fjármagn, mannafli og þrek
endist framast til.
Jón Hjörleifur Jónsson er fyrrver-
andi skólastjóri Hlíðardalsskóla,
rar rið kennslu- og kristniboðs-
störf í Ghana frí 1976—80 en
starfar nú á regum aðventista á
íslandi að heilsu- og hindindismál-
um, preststörfum og söngmálum.
talið það sóma vorn og heiður að
kenna ungum íslendingum. En því
miður er nú alvarlegar blikur á
lofti. Framtíð skólahalds á fram-
haldsskólastigi er í hættu. Þetta
er mál sem einkum snertir ung-
menni hér á landi, foreldra þeirra
og aðra vandamenn. Það er þjóðar-
nauðsyn að þessari hættu verði bægt
frá. Ráðamenn þjóðarinnar verða
að hafa afskipti af þessu máli.
E.t.v. væri skynsamlegast að
halda óformlega fundi með stjórn
Hins ísl. kennarafélags. Þar yrðu
aðilar að finna lausn á þessu máli
er væri sæmilega viðunandi. Nú-
verandi aðferð, að meta kennslu
manna, er hafa margra ára rán-
dýrt undirbúningsnám að baki, á
við störf ungmenna í tískubúðum,
er úr sögu. Ungir og tápmiklir há-
skólamenn láta ekki bjóða sér
slíkt til lengdar, þegar tvöfalt eða
þrefalt er í boði annars staðar.
Það samræmist hvorki heilbrigðri
skynsemi né lögmálum samkeppn-
innar.
Ég vil vara menn við því, að
reyna að beita hér hótunum um
sektir, lögþvingun, málsókn o.fl.
þ.h. Það gerði aðeins illt verra.
Það er ekki hægt að þvinga kenn-
ara með látum til að leggja sig
fram í kennslunni. Og ef menn
leggja sig ekki alla fram og kenna
af hugsjón, þá er það í raun engin
kennsla, en hugsjónir skapast ekki
með lögþvingun eða látum. Hér
þarf að laða menn með lipurð, og
ég hygg að kennarar séu 'flestir
hæglátir menn og sanngjarnir, sé
vel að þeim farið.
Þetta mál verður að leysa með
viturlegum hætti, þar sem sann-
girni er æðsta boðorðið. Ég veit að
margir framhaldsskólakennarar
vildu helst enn um sinn halda
áfram að annast ungmenni ís-
lands, reyna að sýna þeim fegurð-
ina og náttúruna og reyna að efla
með þeim vit og þekkingu. En til
þess að það megi takast verður að
stöðva flóttann úr kennarastétt-
inni. Að öðrum kosti verða fáir
eða engir kennarar og því engir
skólar. Svo einfalt er það.
Að lokum ítreka ég tilmæli mín
um að reynt verði nú með öllum
tilteknum ráðum að leysa þetta
mál með skynsamlegum hætti
þannig að menn geti sæmilega vel
við unað. Annars er framtíð fram-
haldsskólanna í hættu. Það verður
a? bægja þessari hættu frá.
Ólafur Oddsson kennir íslensk
fræði í MR.
Nýtt dóma-
safn frá
Sögufélaginu
SÖGUFÉLAG hefur gefið út nýtt
bindi af Landsyfirréttardómum
og Hæstaréttardómum í íslensk-
um málum 1802—1873. Hér er
um að ræða 10. bindi í þcssari
merku heimildarútgáfu, sem
Sögufélag hóf að gefa út árið
1916.
Landsyfirrétturinn var
stofnaður árið 1800 og var arf-
taki Alþingis hins forna, sem
lagt var niður sama ár, en það
hafði þá um langt skeið verið
nær einvörðungu dómstóll.
í þessu safni eru dómar
Landsyfirréttar frá árunum
1868—1870, og Hæstaréttar-
dómar frá 1869—1873. Hér er
m.a. að finna dóma í barnsfað-
ernismálum, málum, er varða
eignarspjöll, fjarsvik,
helgidagabrot, hneykslanlegar
samvistir, illa meðferð á barni,
legorðsbrot, skjalafals, þjófn-
að, ærumeiðingar o.m.fl. í
dómasafninu, sem að megin-
máli er 351 bls., er auk þess
málaskrá, nafnaskrá, lagastað-
ir, sem til er vitnað og efn-
isskrá á 71 bls. Ritið er prentað
í Prentsmiðjunni Hólum.
Félagar Sögufélagsins og
aðrir áhugamenn um þessa út-
gáfu geta fengið 10. bindi (og
nokkur hin eldri) í afgreiðslu
félagsins að Garðastræti 13 B
(gengið inn úr Fischersundi),
kl. 1—5 daglega.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
þátttaka í Atlantshafsbandalagi
eða Efnahagsbandalagi.
Efnahagsástand hefur ekki
skánað, atvinnuleysi hefur aukizt
frekar en hitt, umbætur engar
gerðar i félagslegum efnum, né í
menntamálum, heilbrigðismálum;
allt er við það sama og þegar Pap-
andreou kom til valda. Það lítur
grískur almenningur tvímælalaust
alvarlegum augum og þvi er trú-
legt að málflutningur Nýdemó-
krataflokksins og kannski komm-
únista, um getuleysi Papandreou,
fái verulegan hljómgrunn í þeirri
hríð sem fer í hönd og er kannski
þegar hafin að nokkru leyti.
Enginn dregur í efa greind Pap-
andreou og lýðhylli hans hefur
verið óumdeild. Hann er ræðu-
skörungur og hann hefur komist
langt á persónutöfrum sínum og
málsnilld. Ástandið í landinu þeg-
ar hann tók við var ekki burðugt
og margir — jafnvel andstæðingar
hans í stjórnmálum — bundu
miklar vonir við að hann gæti
fengið áorkað því sem hann lofaði
Mótmælaganga í Aþenu nýverið.
A kosningaári má búast
við enn meiri stóryrðum
frá Papandreu en fyrr
ÞEGAR þetta er skrifað er Andreas Papandreou, forsætisráóherra Grikk-
lands, nýkominn til Sovétríkjanna í opinbera heimsókn. llann mun án efa
nota tækifærið og gagnrýna Bandaríkjamenn og þarf raunar ekki að fara til
Sovétríkjanna til þess að hafa uppi harðorð ummæli um Bandaríkin. Sjálfsagt
mun Papandreou einnig minnast á Atlantshafsbandalagið og bandarískar
herstöðvar á grísku landi og láta í Ijós andúð sína á þessu öllu saman. Þetta
mun láta undur vel í eyrum valdamanna í Moskvu, og sjálfsagt fer einn
titringurinn enn um forystumenn Atlantshafsbandalagsins. Og ættu þó báðir
aðilar að hafa gert sér grein fyrir því fyrir æði löngu, að það er í færri
tilvikum en ekki sem er ástæða til að taka bókstaflega orð Andreasar
Papandreou.
Arið 1985 er kosningaár í
Grikklandi og málflutningur
Andreasar Papandreou dregur
dám af því. Forsetakosningar
verða með vorinu og Papandreou
hefur ákveðið að PASOK berjist
ekki gegn Constantine Karamanl-
is, enda væri það óviturlegt. Mits-
otakis, nýr formaður Nýdemó-
krataflokksins, er sagður sópa
fylgi til flokksins og gæti orðið
ógnum við PASOK á haustnóttum.
Þess vegna verður Papandreou nú
að taka til óspilltra málanna og
slá á alla þá strengi sem hann get-
ur ímyndað sér að vekji um hann
umtal og deilur.
Yfirlýsingar Papandreou um að
draga úr samstarfi við Atlants-
hafsbandalagið og að leggja
bandarískar herstöðvar niður í
Grikklandi voru eitt helzta kosn-
ingaloforðið árið 1981. Mikill
skjálfti greip þá um sig í ýmsum
ríkjum Atlantshafsbandalagsins.
Papandreou hafði líka sett á
oddinn að fara með Grikki úr
Efnahagsbandalagi Evrópu og
voru þessi atriði kjarninn í utan-
ríkismálaloforðum hans 1981.
Og nú líður senn að kosningum
og Papandreou hefur ekki staöið
við neitt af þessu. Hann hefur
sætt vaxandi gagnrýni innan
Grikkiands, einkum frá kommún-
istum vegna þess að hann hafi
ekki framkvæmt gefin loforð varð-
andi þau atriði sem minnzt hefur
verið á. Þekktastur þeirra, sem
hafa gagnrýnt hann nýlega, er
tónskáldið og þingmaðurinn Theo-
dorakis, sem fer ekki í launkofa
með þær skoðanir sínar að Pap-
andreou fylgi gerólíkri stefnu nú
en þegar hann varð forsætisráð-
herra 1981. Theodorakis telur ekki
mikið eftir af hugsjón sósíalism-
ans í fórum Papandreous og hefur
gengið svo langt að segja að stjórn
Papandreou hafi smám saman
MisLsotakis
þessi þrjú ár orðið beinlínis and-
kommúnísk.
Theodorakis vék einnig að því
hversu mikill misbrestur hefði
orðið á að PASOK efndi fleiri
kosningaloforð. Þar eru raunar á
ferðinni málefni, sem hinn al-
menni gríski kjósandi lætur sig
miklu meira skipta en aðild og
og er hér átt við umbætur innan-
lands. Menn höfðu bersýnilega
gleymt ferli hans fyrir daga her-
foringjastjórnarinnar í Grikk-
landi.
Hann var að feta sig upp met-
orðastigann í skjóli föður síns
Georges Papandreou, forystu-
manns Miðsambandsins. I þá daga
var Andreas oft kallaður „enfant
terrible“ og hann gerði öldruðum
föður sínum oft gráan leik með því
að tala í austur, þegar sá fullorðni
talaði í vestur og öfugt. Andreas
Papandreou var tiltölulega ný-
fluttur til Grikklands aftur eftir
langa búsetu i Bandaríkjunum og
gerðist ekki grískur rikisborgari á
ný fyrr en löngu síðar. Hann var á
þessum árum sem nú talinn
and-bandarískur í skoðunum, en
fæstir höfðu trú á því, að hann
ætti eftir að komast til þeirra
valda sem síðar varð raunin á.
Það er full ástæða til að menn
leggi við eyrun, þegar forsætis-
ráðherra Grikklands tjáir sig. En
það er ekki endilega þar með sagt,
að menn eigi að gleypa allt hrátt
sem frá honum kemur. Hann hef-
ur löngum komizt upp með að
leika mörgum skjöldum og tala
eftir því hvernig honum finnst
vindurinn blása. Hann hefur
strákslega skemmtun af því að
láta menn velkjast í vafa um
hverjar séu hinar raunverulegu
skoðanir hans, meðal annars með
tilliti til Atlantshafsbandalagsins.
Og það liggur heldur ekki í augum
uppi hverjar þær eru, til dæmis af
þeirri ástæðu að hann hefur kom-
izt upp með það að slá úr og í. En
það þyrfti eitthvað mikið alvarlegt
að gerast til þess að Papandreou
færi með Grikki úr Atlantshafs-
bandalaginu. Þó ekki væri nema
það að menn hefðu í huga „tyrkn-
esku fóbíuna". Bandamenn
Grikklands í Atlantshafsbanda-
laginu gætu spilað á þann hátt af
meiri leikni en þeir hafa gert.
Fjandskapurinn milli Grikkja og
Tyrkja er svo djúpstæður og hvor-
ugur aðili gerir nokkra alvöru til-
raun til að þar verði breyting á.
Papandreou veit manna bezt að
það er ekki hagur Grikklands að
draga sig út úr Atlantshafsbanda-
laginu meðan Tyrkir eru innan
vébanda þess og Kýpurdeilan er í
sama hnútnum og fyrr.
(Ileimildir AP-EconomÍNl, Timt* ofl.)