Morgunblaðið - 22.02.1985, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1985
Teikningin sýnir hvernig heyið er
saxað og blásið inn í turninn að
ofan, og er síðan tekið úr honum
að neðan yfir veturinn.
Akrafjalli við norðanverðan
Hvalfjörð) og erfitt með allan
þurrheyskap. Það kemur svo
mikill raki utan af flóanum og
sólin hverfur snemma á bak við
fjallið. Við bestu skilyrði hefur
dagurinn dugað til að forþurrka
heyið hæfilega í turninn en
stundum hefur það ekki gengið
fyrr en á þriðja degi. í góðum
heyskaparsveitum þætti þetta
lélegt," sagði Sigurjón.
„Fóðurbætissparnað-
urinn aðalkosturinn“
Kristín gengur í útiverkin
ásamt Sigurjóni en losnar nú al-
veg við heyskapinn, vegna þess
hvað hann er orðinn auðveldari
með vélvæðingunni. Hún sagði
að mikið erfiði hefði verið við
baggaheyskapinn og gott að
komast hjá því. Hún sagði einnig
að heyskapartíminn væri orðinn
miklu þrifalegri, ekki bærist
strá inn með fötunum. Þá væri
vinna sín í fjósinu nú einnig mun
léttari. Heyið ætist 99% og ekki
væri lengur hey um alla bása og
ekkert hey, ryk eða lykt í fötum
eftir gegningar. Vinnan væri svo
létt að hún gæti hvenær sem er
leyst Sigurjón af, einungis bætt-
ist við tími en ekkert erfiði.
Aðalkosturinn við að hafa
heymetisturn segir Sigurjón þó
að sé fóðrið úr þeim. Hann sagði
að fóðrið hefði komist í það að
vera fyllilega samkeppnisfært
við grasköggla. Kvaðst hann
hafa komist niður í 109 kg af
fóðurbæti á kú en meöaltalið yf-
ir landið er hátt í þúsund kg, og
ekki óalgengt að gefin séu 1.400
kg af fóðurbæti á ári. Hann
sagðist þó hafa gefiö um 200 kg
af fóðurbæti að undanförnu,
hefði þurft að bæta kúnum hann
upp eftir sumarið. Hann sagði að
heymetið nýttist vel og hægt að
koma meira fóðri í kýrnar.
Kýrnar væri mikiu hraustari en
áður, ekki kæmi fyrir doði og
frjósemin í góðu lagi. Kýrnar
hefðu breytt mjaltaskeiðinu,
færu ekki eins hátt við burð en
hefðu lengra mjaltaskeið og
mjólkuðu betur í heildina.
— HBj.
Nýjung í landbúnaði:
Heymetisturnarnir
ryðja sér til rúms
- byggja á nýrri heyverkunaraðferð
BIJAST MÁ VIÐ að innan fárra ára verði háir heyturnar algeng sjón í
sveitum landsins. Fyrstu Harvestore-turnarnir, en þeir byggja á nýrri
heyverkunaraðferð og geymslu heys, voru reistir hér á landi árið 1979. Nú
eru 5 slíkir turnar til í landinu og á þessu ári búast forsvarsmenn Globus
hf., sem flytur turnana inn, við að 5—10 Harvestore-turnar verði reistir.
Turnarnir eru bláir að lit um 25 metrar á hæð. Setja þeir því svip á þá bæi
þar sem þeir hafa verið reistir og vekja umtal í sveitunum. Blaðamaður
fékk upplýsingar um turnana og þá heyverkunaraðferð sem þeir byggjast
á hjá Jens Gíslasyni og fleiri starfsmönnum Globus hf. og heimsótti
bóndann sem fyrstur tók þessa tækni í notkun hér á landi.
að þessu leyti líkja turninum við
niðursuðudós," sagði Jens.
„Eins og niður-
suðudós“
Globus-menn nefna turnana
heymetisturna. Verkunaraðferð-
Turnarnir eru gerðir úr stál-
plötum með innbrenndri gler-
húð, sem tryggja á góða endingu.
gamlar fyrningar í turninum,
þar sem elsta heyið er gefið
fyrst. Harvestore-turnarnir
kosta í dag um 2,5 milljónir kr.
Með undirstöðum og líklegum
aukakostnaði er heildarverð
þeirra hátt í 3 milljónir kr.
„Hægt að vélvæða inn
í kjaft á skepnunum“
„Ég var búinn að vera að velta
þessum málum fyrir mér um
tíma. Var byrjaður á flatgryfju,
m.a. búinn að kaupa mest allt
Morgunblaðið/HBj.
Sigurjón Guðmundsson og Kristín Marísdóttir á Kirkjubóli í fjósinu. Sést í heymetisturninn og losunarbúnað-
urinn er í gangi.
in byggist á því að grasið er for-
þurrkað á velli, þar til 40—60%
þurrefnismagni er náð. Síðan er
það saxað og blásið upp í turn-
inn. Söxunin gerir það að verk-
um að heymetið fellur mjög þétt
saman og gerjun verður óveruleg
vegna þess að hún nær aðeins til
þess súrefnis sem fyrir er í turn-
inum, þegar honum er lokað eft-
ir hverja fyllingu. Söxunin eykur
einnig átgetu gripanna. Turninn
er alveg loftþéttur og í honum
sérstakur þenslubúnaður, önd-
unarpoki, sem sér um að mæta
þenslubreytingum vegna mis-
munandi hitastigs. Það verða því
ekki loftskipti í turninum, sem
er grundvöllur góðrar verkunar.
„Heyið kemur úr turninum svo
til nákvæmlega eins og það var
látið í hann um sumarið. Það má
Undirstaðan er úr steinsteypu.
Byggingaraðferðin er óvenjuleg
því turninn er byggður ofanfrá,
ef svo má að orði komast. Þegar
turninn er reistur, er þakið fyrst
sett saman, veggplötueiningar
síðan tengdar þakinu og þessu
þarnæst lyft með sérstökum
lyftibúnaði, á meðan næstu plötu
er komið fyrir og svo koll af kolli
þar til turninn er að fullu reist-
ur. Turnarnir eru 6 metrar í
þvermál og 24,6 m á hæð. Turn-
inn er 696 rúmmetrar að stærð
sem satnsvarar 2.012 rúmmetra
þurrheyshlöðu eða 2.394 rúm-
metra votheyshlöðu (flatgryfju).
í turninn komast því um 55—60
kýrfóður. Turninn er fylltur
ofanfrá og losunarbúnaður er
neðst í turninum. Er því ekki
hætta á að það safnist fyrir
efnið í hana þegar Harvestore-
tprnarnir voru kynntir á land-
búnaðarsýningunni á Selfossi
1978. Mér leist strax vel á þá en
hafði engan til að fara út í þetta
með mér. Ég fór síðan á
Smithfield-landbúnaðarsýning-
una í London og skoðaði þá bú-
garð með svona turnum. Við af-
réðum síðan að fara út í þetta,
við Reynir Ásgeirsson á Svarf-
hóli í Svínadal. Það dróst að
turnarnir kæmu, þeir voru reist-
ir í júní 1979, þannig að við höfð-
um ekki fullt gagn af þeim
fyrsta árið. Síðan hefur þetta
gengið prýðilega," sagði Sigur-
jón Guðmundsson, bóndi á
Kirkjubóli í Innri-Akranes-
hreppi í Borgarfirði, í samtali
við blaðamann Mbl. á dögunum
þegar hann var heimsóttur.
Harvestore-turninn við fjósið á
Kirkjubóli í Innri-Akraneshreppi.
Fyrstu Harvestore-turnarnir
voru reistir á þessum bæjum,
Kirkjubóli og Svarfhóli. Sigur-
jón er með 25—27 kýr mjólkandi
auk nautgripa í uppeldi og 100
kindur á fóðrum. Hann gefur
mjólkurkúnum heymetið en
verkar einnig þurrhey sem hann
gefur kindunum. Hann er óspar
á hólið þegar rætt er um hey-
metisturnana og þá ekki síður
eiginkonan, Kristin Marísdóttir.
Sigurjón sagði að heyskapurinn
hefði gengið ágætlega síðan
hann fékk turninn þrátt fyrir
erfið heyskaparsumur. Hann
slær grasið með sláttuvél sem
mer grasið, forþurrkar það hæfi-
lega, og tekur það síðan með
heyhleðsluvagni sem losar sig
sjálfur í blásarann við turninn.
„Þessu fylgir ekki nein handa-
vinna og horfum við bara á gras-
ið renna inn í turninn. Þetta er
eina heyverkunaraðferðin sem
hægt er að vélvæða alveg inn í
kjaft á skepnunum," sagði Sigur-
jón.
Sigurjón sagði engin vand-
kvæði með að þurrka heyið hæfi-
lega, ef það þurrkaðist of mikið
yrði að sprauta vatni á það í
blásaranum. Hann sagðist eiga
rakamæli sem hann hefði notað
fyrsta sumarið til að átta sig á
hvað væri hæfileg þurrkun en
eftir það dygði sjónin, hann væri
kominn með þetta á tilfinning-
una. „Við erum að uppgötva það
að við erum líklega á versta
heyskaparsvæði landsins (undir
„Þetta mætti jafnvel taka í nefið,“ sagði Sigurjón og lyktaði af ilmandi
heymetinu.