Morgunblaðið - 19.03.1985, Qupperneq 43

MORGUNBLADIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. MARZ 1985
43
stóð upp úr veikindum, fyrir
nokkrum árum, gersamlega þrek-
laus og heilsulítill, tók hann mig
að sér „til að koma einhverju þreki
í skrokkinn á þér“.
Eins og oft gerist meðal skólafé-
laga varð samgangur okkar minni
með árunum. Alltaf var samt
jafnánægjulegt að hitta hann og
þótt hann væri ofhlaðinn störfum
átti hann alltaf tíma aflögu fyrir
spjall og gat þá komið víða við.
Hann hafði ákaflega jákvæð við-
horf til lífsins og á síðari árum
geislaði beinlínis frá honum rð-
semi og hlýja.
Fyrir tæpum 150 árum kvaddi
eitt þjóðskáldið vin sinn með ljóði
og er ljóðbrotið hér að ofan upp-
haf þess. Ég vil gera þessi orð að
mínum um leið og ég votta Krist-
ínu, óskari Erni, örnu Björk og
örvari, foreldrum hans, systkin-
um og öðrum vandamönnum mína
innilegustu samúð.
Hann var drengur góður og
minning hans mun lifa.
Kristinn J. Albertsson
Genginn er góður vinur. Grétar
vinur okkar er horfinn, dáinn á
miðjum starfsdegi frá mörgum
mikilvægum og óloknum verkefn-
um.
Það er erfitt að sætta sig við þá
staðreynd að hann skuli vera hrif-
inn svo skjótt frá yndislegri eig-
inkonu, þrem börnum sem þörfn-
uðust hans svo mjög og ástríkum
foreldrum.
Grétar var fæddur 17. septem-
ber 1947 í Neskaupstað. Hann var
elsta barn foreldra sinna, önnu
Jónsdóttur félagsráðgjafa og
Óskars Ágústssonar múrara.
Foreldrar hans fluttu búferlum
til Reykjavíkur þegar hann var
níu ára gamall. Eftir það dvaldist
hann tvö sumur hjá móðurömmu
sinni í Neskaupstað og var ákaf-
lega kært á milli þeirra, enda
reyndi gamla konan strax þá
hugsunarsemi og ábyrgðartilfinn-
ingu, sem voru svo ríkir þættir í
fari Grétars.
Grétar gekk menntaveginn og
sóttist nám mjög vel, enda lagt af
stað með ákjósanlegt veganesti
sem voru góðar gáfur samfara af-
burða samviskusemi. Hann lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um í Reykjavík 1967. Með námi í
Menntaskólanum vann Grétar á
sumrin með föður sínum við múr-
verk og lauk sveinsprófi í þeirri
iðn vorið 1968. Það átti eftir að
koma honum að góðum notum.
Síðan fór hann til Kanada þar
sem hann lagði stund á líffræði og
lauk þvf námi eftir fjögur ár.
Jafnframt náminu erlendis vann
hann á sjúkrahúsum og þar fékk
byr undir báða vængi sú tilfinning
hans að hjálpa og verða öðrum til
bjargar. Leiðin lá því í læknadeild
Háskóla íslands er heim kom, en
hann varð að hverfa frá námi
þrem árum seinna.
Árið 1974 réðst Grétar til starfa
við Rannsóknastofu Háskóla ís-
lands í lifeðlisfræði og þar var
starfsvettvangur hans uns yfir
lauk.
Árið 1978 hóf hann einnig
kennslu í Fósturskóla íslands og
siðustu tvö árin var aðstoðar-
skólastjóri þar.
Grétar kvæntist árið 1968 Lilju
Guðmundsdóttur og eignuðust þau
einn son, óskar örn. Þau slitu
samvistir.
Seinni kona hans er Kristín
Jónsdóttir og eiga þau tvö börn,
Örnu Björk og Örvar.
Við, sem áttum því láni að
fagna, að vera vinir Grétars, höf-
um margs að minnast þegar leiðir
skilja.
ótal minningar leita fram í
hugann og frá þeim stafar birtu og
hlýju um drenginn góða.
Grétar var einstakur maður,
gæddur þeim eiginleikum sem
ætíð eru manninum til sóma og
gerir það að verkum að aðalslund-
in stendur alltaf hærri.
Hann var sérstaklega jákvæður
og tók rnikinn þátt í lifi og starfi
vina sinna. Það var ávallt uppörv-
andi þegar Grétar kom með sitt
jákvæða hugarfar, ræddi málin,
gaf góð ráð og það var næsta
ótrúlegt hvað hann gat miðlað
öðrum.
Hann var sérlega hjálpsamur og
óspar að bjóða fram krafta sína í
annarra þágu. Við reyndum það
oft og betri mann var vart hægt að
hugsa sér, jafn verklaginn og
ráðagóður sem hann var. Það var
alveg sama hvað Grétar tók sér
fyrir hendur, því fylgdi hann eftir
af eljusemi, frábærri vandvirkni
og áreiðanleika. Hann var jarð-
bundinn, kynnti sér hlutina vand-
lega og var ákaflega vel að sér um
margvislegustu málefni, enda
áhugasviðið vitt; jafnréttismaður
mikill og trúði á hið góða i öllum,
enda laðaði hann fram það besta i
samferðamönnum sinum.
Grétar tók mjög nærri sér ef
órétti var beitt, enda var viðkvæm
lund undir karlmannlegu yfir-
bragðinu.
Hann naut lifsins og var alltaf
reiðubúinn að gera eitthvað
skemmtilegt, og það var margt,
þau ár sem við nutum samvista
hans.
Bridgekvöldin með honum og
Kristinu eru ógleymanleg. Þar
voru málin reifuð og fundin lausn
og gleymdist spilamennskan þá
oft i heitum skoðanaskiptum um
landsins gagn og nauðsynjar.
Húsið hjá Kristínu og Grétari
var alltaf fullt af gleði og ham-
ingju. Það var gaman að koma þar
og gott að njóta gestrisni þeirra,
enda voru þau einkar samstillt og
samtaka.
Oft var eitthvað gómsætt á
borðum að hætti húsbóndans, því
þar lagði Grétar sig fram eins og á
öðrum sviðum.
Traust og góð vinátta kallar á
ýmsar hefðir. Okkur vinum hans í
haust- og vorfagnaði mun nú vera
ljóst að þeir verða ekki samir og
áður, því svo hátt og óvægið hefur
nú verið reitt til höggs. Það er erf-
itt að kveðja slíkan drengskapar-
mann sem fellur frá í blóma lífs-
ins og fátt er hægt að segja til
huggunar á slíkri stund.
Elsku Kristín okkar, óskar Örn,
Arna Björk, Örvar, Anna og
óskar. Þið grátið góðan dreng en
það er hamingja að hafa átt annan
eins mannkostamann að eigin-
manni, föður og syni. Við vonum
að allar þær elskulegu minningar
sem þið eigið nú, bregði birtu á
skugga sorgarinnar.
Fast ég trúi: Frá oss leið
vinur minn til vænna funda
og verka frægra, sæll að skunda
fullkomnunar fram á skeið.
(Jónas Hallgrímsson)
Lilja og Þórður
Góður drengur er fallinn frá í
blóma lífsins. Með örfáum orðum
viljum við þakka Jóni Grétari
kynnin og kennsluna á námsárum
okkar i Fósturskóla Islands. Jón
Grétar kenndi okkur námsgreinar
tengdar líffræði, sem í fljótu
bragði gætu virst aukagreinar í
fóstrunámi. En vegna skilnings
hans og áhuga á fóstrustarfinu
varð námsefnið í höndum hans
bæði hagnýtt og áhugavert. Virð-
ing hans fyrir lifendum og lífi var
slík að enginn var ósnortinn.
Jón Grétar var félagi okkar
jafnt sem kennari. Minningarnar
um ferðalögin standa þar hæst.
Vistfræðiferðin til Vestmanna-
eyja, fjöruferðin á Seltjarnarnes
og hin ógleymanlega ferð til
Ungverjalands vorið 1983. Minn-
ingin um hið einstaka lundarfar
hans, brosið, kímnina og hlýjuna í
augum hans. Það er skarð höggvið
í hópinn.
Missir konu hans og barna er
mikill. Fyrir hönd bekkjarfélaga
okkar vottum við þeim og öðrum
aðstandendum hans okkar ein-
lægu samúð.
Lilja Oddsdóttir,
Sigríður K. Gísládóttir,
Valborg Snævarr.
í dag er til moldar borinn frá
Langholtskirkju vinur okkar, Jón
Grétar óskarsson, Melbæ 28,
Reykjavík.
Við hjónin kynntumst Grétari
þegar hann kvæntist vinkonu
okkar, Kristínu Jónsdóttur kenn-
ara. Frá þeim tíma höfum við not-
ið vináttu þeirra og fjölmargra
ánægjulegra samverustunda.
Það er margs að minnast þegar
litið er yfir farinn veg. Einkum
leita þó á hugann allar þær góðu
stundir er við áttum saman á sviði
húsbygginga, heilsuræktar og
vistfræði. I þessum málum var
Grétar í sérflokki. Hann var af-
burðaverklaginn, fróður mjög og
gæddur krafti sem flestum okkar
er honum kynntust var óskiljan-
legur.
Hann lagði sig fram við að ná
árangri í því sem hann tók sér
fyrir hendur. Vinnudagur hans
var því oft langur. Með samheldni
og miklum dugnaði tókst þeim
hjónum á fáeinum árum að koma
sér upp húsi hér í Árbænum. Mun-
aði þar miklu að Grétar gat fram-
kvæmt flestallt sem snerti hús-
bygginguna. Sama var á hverju
hann snerti, allt lék í höndum
hans.
í persónulegum samskiptum við
fólk gaf Grétar frá sér mikla hlýju
og hafði það viðmót til að bera, að
þeir sem honum kynntust löðuðust
að honum.
Þegar maður stendur frammi
fyrir því að náinn vinur er horfinn
af braut finnur maður til tómleika
og vanmáttar sem engin orð fá
lýst. Það er og verður óskiljanlegt
að slíkir menn þurfi að falla frá,
langt um aldur fram.
Að leiðarlokum þökkum við
Grétari samfylgdina. Minningin
um góðan dreng og frábæran vin
mun lifa áfram í huga okkar.
Eiginkonu, börnum og foreldr-
um vottum við innilega samúð.
Megi minningin um góðan dreng
verða þeim styrkur í söknuði
þeirra.
Pétur og Jóhanna
Það er ekki laust við að manni
sé tregt tungu að hræra nú þegar
örlögin hafa skyndilega kvatt á
braut ungan mann i blóma lífsins.
„Eitt sinn skal hver deyja,“
minnir Þórir Jökull okkur á i
þekktri vísu ortri á banadægri.
Vissulega bera þessi orð vott um
skilning þess er mælir, æðruleysi,
yfirvegun og óumflýjanlegar stað-
reyndir.
Hitt er annað mál að okkur
gengur oft illa að skila þvi sem
skaparinn lánar okkur. Oft finnst
manni sem almættinu hafi fatast i
verki sinu, og dauðinn tekið þann
sem sist skyldi. En við erum ekki
spurð. Rökvisi mildar að jafnaði
harminn, en tilgangsleysið bland-
ar hann oft beiskju.
Sameiginleg vegferð i áraraðir
getur bundið fólk slíkum böndum
væntumþykju, tryggðar og vin-
áttu, að þau verða ekki slitin án
djúps trega og saknaðar og þeim
mun sárari er skilnaðarstundin
sem hana ber fyrr að á lífsleiðinni.
Mannkosta- og dugnaðardrengur,
sem hefur ekki enn náð fertugs
aldri þegar kallið kemur, á mörgu
ólokið og fer mikils á mis. En þó er
sárast að horfa upp á sársauka
vina sinna svo vanmáttugur sem
maður er. Jón Grétar fær ekki
lengur að blómstra áfram í sól og
birtu sinna nánustu. Ástvinirnir
sem eftir sitja hugga sig þá við
minninguna sem er öðrum veru-
leika mikilvægari og hana getur
enginn tekið frá okkur. Þannig
verður hann í minningunni eins og
ófölnað vorblóm.
Hér verður æviferill Jóns Grét-
ars óskarssonar ekki rakinn enda
segir hann i rauninni ekki mikið
um fjölbreytta hæfileika hans og
mannkosti.
Mér er enn í fersku minni, þegar
Kristín vinkona mín kynnti mig
fyrir mannsefninu sínu, það var
um vor, ilmur í lofti og allt gró-
andi. Það þurfti ekki langan tíma
til að komast að því hvern mann
Jón Grétar hafði að geyma. Þar
var á ferð einstaklega traustur og
heilsteyptur maður, hjálpsamur
og velviljaður. Ekki má gleyma
því, hversu lærdómsríkt var að
ræða við hann á fámennum stund-
um. Hann var ein af þessum fá-
gætu manneskjum, sem eru bjart-
ar ytra sem innra og auðga líf
þeirra sem eru nærri. Sátt hans
við guð og menn var grunnur orða
hans. Hann mat ekki samferða-
menn sína að ytri gæðum. Hann
nam þá af innsæi sálarinnar og
þeirri vissu, að neisti almættisins
blundar í okkur öllum.
Það er ekki nema eðlilegt, að
slíkur maður, sem kallaður er burt
úr þessum heimi um hásumar lífs
síns, frá konu og ungum börnum,
sé grátinn. Þá er að muna að án
gleði er engin sorg. Þótt við séum
nú i miðjum skugga af mikilli
birtu, þá er ýmislegt sem okkur
ber að þakka fyrir. Jón Grétar
lifði það að vera börnum sinum
mikill og góður faðir fyrstu árin
og ég veit, að þar hafa þau fengið
dýrmætt veganesti, sem þau munu
búa að allt sitt líf. Hann gaf Krist-
inu konu sinni niu hamingjusöm
ár og varpaði himnesku ljósi á
umhverfi sitt, sem hann gaf okkur
hlutdeild í.
Þessi orð eru fremur skrifuð af
vilja en mætti, þau eru einungis
fátækleg kveðja, þegar þögnin
hæfir aðstæðum best.
Ég votta Kristínu og börnum
Jóns Grétars og foreldrum mínar
dýpstu samúðarkveðjur. Frammi
fyrir svo mikilli sorg getur maður
ekkert annað en beðið um styrk og
blessun þeim til handa.
Sigríður Ingvarsdóttir
í dag kveðjum við vin okkar og
skólabróður, Jón Grétar óskars-
son. Við bekkjarbræðurnir höfum
haldið hópinn frá þvi við útskrif-
uðumst úr menntaskóla og höfum
haft náin tengsl æ síðan. Hafi ein-
hver okkar félaganna hugleitt það,
hver félli fyrstur í valinn, hefði
Jón Grétar síst komið upp í hug-
ann, enda var hann hraustur og
vel á sig kominn. Það kom þvi sem
reiðarslag þegar fréttist, að Jón
Grétar hefði skyndilega veikst og
að enginn von væri um bata.
Jón Grétar var hógvær maður,
en traustur og skemmtilegur fé-
lagi. I skóla hafði hann sig lítið í
frammi, sinnti sinum eigin áhuga-
málum og gerði ekki veður út af
smámunum. Þar kynntumst við
vel þeirri atorku og dugnaði sem
einkenndi Jón Grétar alla tið.
Hann tók að sér kvöld- og helgar-
vinnu með skólanum og lauk jafn-
framt iðnnámi um svipað leyti og
hann tók stúdentspróf.
í okkar fámenna hóp er nú rofið
skarð. Á slíkri stundu koma ýmsar
hugrenningar upp i hugann. Minn-
ingar um brosmildan félaga og
ánægjulegar samverustundir.
Vanmáttur gagnvart dauðanum.
En ekki síst leitar hugurinn til
þeirra, sem stóðu Jóni Grétari
miklu nær, fjölskyldu hans, Krist-
ínu og börnunum þremur. Um leið
og við kveðjum góðan dreng send-
um við þeim samúðarkveðjur.
Bekkjarbræður úr
6-R, MR 1967
Orðlaus og hljóð var okkar hinzta kveðja,
allt var á hvörfum, laufið fauk af grein.
Minningin aðeins eftir til að gleðja
undarleg, sár og tregahrein.
(Úr ljóðinu Kveðja eftir Kára
Tryggvason)
Sú ánægja sem við urðum að-
njótandi í samskiptum okkar við
Jón Grétar gleymist seint. Hann
var okkur góður vinur og félagi.
Við vottum fjölskyldu hans
okkar dýpstu samúð.
Nemendur í 2. bekk Fóst-
urskóla íslands
Það var venjulegur þriðjudagur
í byrjun mars, kennsla var í full-
um gangi. í hádeginu var sest
niður um stund og rætt það sem
efst var á baugi. Menn ræddu
framtíðina, hvernig sumrinu
skyldi varið. Ráðgerð var sameig-
inleg ferð á þing lífeðlisfræðinga í
Svíþjóð, þar sem nokkur okkar
ætluðu að koma niðurstöðum
rannsókna sinna á framfæri. Síð-
an hélt daglega lifið áfram sinn
vanagang.
En daginn eftir vantaði einn f
okkar hóp. Hann hafði orðið fyrir
alvarlegu áfalli og það leit út fyrir
að hann ætti ekki afturkvæmt. Sú
varð raunin á og Jón Grétar
óskarsson lífeðlisfræðingur lést
viku síðar, aðeins þrjátiu og sjö
ára að aldri.
Jón Grétar hóf kennslu- og
rannsóknastörf hjá Rannsókna-
stofu í lífeðlisfræði 1974. Góðir
hæfileikar hans komu strax i ljós
og hann varð stofnuninni og sam-
starfsmönnum sínum stoð og
styrkur.
Jón Grétar var að eðlisfari mjög
traustur og heilsteyptur maður.
Þeim verkefnum sem um hendur
hans og huga fóru skilaði hann
öllum með miklum sóma. Hann
var maður hógvær og vann aldrei
verk sin á kostnað annarra, og
okkur fannst jafnvel að hann ætti
að meta sjálfan sig meir að verð-
leikum.
Yfirburðir hans lágu í skap-
styrk og yfirvegun. Skipulagsgáfa
hans og verksvit reyndust sér-
staklega vel i þeim rannsóknum
stofnunarinnar sem vörðuðu
þolmælingar á stórum hópi
manna. Aðdáunarverð var lagni
hans við að tala við skólabörn og
unglinga, og fá þau til að taka þátt
i slíkum rannsóknum af áhuga og
hrifningu.
Eðli sínu samkvæmt var Jón
Grétar líka einlægur í samskipt-
um við okkur. Við skynjuðum
hann sem fastan punkt vegna
hlýlegs og traustvekjandi viðmóts
og ekki síður vegna langs starfs-
tima hans hjá okkar ungu stofnun.
Hann hafði óvenjulega hæfileika
til að ná sambandi við fólk þannig
að því leið vel í návist hans. Yfir
honum var jafnan friskur blær at-
hafnasemi og græskulausrar gam-
ansemi.
Jón Grétar og kona hans, Krist-
in, áttu mikinn þátt i að skapa það
andrúmsloft sem hér hefur rikt;
sjálfsagt hefur verið talið að mak-
ar taki þátt i félagslifi hjá stofn-
uninni og þá oft verið glatt á
hjalla.
Stórt skarð hefur verið höggvið
í okkar hóp, skarð sem við vitum
að verður ekki fyllt, en missir fjöl-
skyldu Jóns Grétars er sárari og
meiri. Við sendum henni okkar
innilegustu samúðarkveðjur og
vonum að henni veitist styrkur til
að standast þessa raun.
Með ljóðlinum úr kvæði Jakobs
Jóh. Smára kveðjum við Jón Grét-
ar:
Eilifðin bíður bak við draumsins
gler
og birtu slær á allt, sem jarðneskt er.
Samstarfsfólk Rannsóknastofu
í lífeölisfræði, Háskóla íslands.