Morgunblaðið - 21.05.1985, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 21. MAl 1985
15
arstjóra voru með 28% hærri
dagvinnulaun en konur í sama
starfi og 26% hærri heildarlaun.
Karlar í starfi bókara voru með
2% hærri dagvinnulaun en konur í
því starfi en 13% hærri heildar-
laun.
SÍB 1983, athyglisverð
hlutföll
í Sambandi íslenskra banka-
manna var skiptingin í launa-
flokka 1. janúar 1983 þannig að
72,7% kvennanna, sem eru alls
1163, voru í launaflokkunum 4—8,
en þar voru 29,8% karlmanna, en
fjöldi þeirra var 251. í launaflokk-
unum 9—13 voru 437 konur eða
27,3% og 590 karlar eða 70,2%.
Konurnar eru samtals 1600 og þar af
rúm 70% í lægri launaflokkunum,
karlarnir eru 841 og 70% þeirra í
hærri launaflokkunum.
Föst yfírvinna ríkis-
starfsmanna 1982 og
bílastyrkir
Árið 1982 fengu samtals 1502
starfsmenn ráðuneyta og grunn-
skóla landsins greidda fasta yfir-
vinnu. Þar af voru konur 226 eða
15% og karlar 1276 eða 85%. Að
meðaltali fengu karlar greiddar
rúmar 25 þúsund krónur í fasta
yfirvinnu árið 1982 en konur tæp-
ar 13 þúsund krónur. Sama ár
fengu 3611 starfsmenn greiðslu
fyrir starfsmannabíla, — þar af
495 konur eða 13,7% og 3116 karl-
ar eða 86,3%. Að meðaltali fengu
karlar rúmlega 15 þúsund krónur
en konur tæp 6 þúsund.
Fleiri niðurstaðna er getið í
skýrslunni úr launakönnunum, —
hér hefur verið stiklað á stóru. Þá
er tekið saman hlutfall kvenna í
samtökum launþega og atvinnu-
rekenda, sem er ekki síður athygl-
isvert. Ennfremur er þróun jafn-
réttislöggjafar rakin og með öllum
niðurstöðum er ítarlega tilgreint
hvaðan upplýsingarnar eru.
„Konur verða að líta
í eigin barm“
I Morgunblaðinu 8. mars sl. var
sú spurning lögð fyrir Esther
Guðmundsdóttur hvað sé til úr-
bóta m.t.t. launamunar kynjanna.
Hún sagði m.a.: „ótal atriði er
hægt að nefna, en ég læt nægja að
nefna fjögur. 1 fyrsta lagi ætti
hver og ein kona að líta í eigin
barm og athuga hvort nokkuð sé
athugavert við þau laun sem hún
tekur fyrir vinnu sína, ef svo er,
þá reyni hún að fá það lagfært. 1
öðru lagi má nefna nauðsyn þess
að hið hefðbundna náms- og
starfsval stúlkna og pilta verði
brotið upp á einhvern hátt. í
þriðja lagi þarf að taka til endur-
skoðunar starfsmat hefðbundinna
kvennagreina. 1 fjórða lagi þurfa
karlar að taka á sig meiri ábyrgð á
barnauppeldi og heimilisstörfum,
en þeir hafa gert fram að þessu."
AÖilar vinnumarkaðar-
ins móti sér jafn-
réttisstefnu
í sama blaði eru Ásmundur
Stefánsson, forseti ASÍ, og Magn-
ús Gunnarsson, framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendasambandsins,
spurðir að því, hvort samtök
þeirra hafi markað sér stefnu er
stuðlað gæti að bættum hag
kvenna. Magnús sagði m.a. að um
þessar mundir væri unnið að at-
hugun á þessum málum innan VSÍ
og að fram hafi komið hugmyndir
um að sambandið marki sér með
formlegum hætti afstöðu í þessu
efni. Ásmundur minnti á almenna
áherslu verkalýðshreyfingarinnar
á það, að allir einstaklingar eigi
jafnan rétt og beri sömu skyldur,
og kröfur hennar og samninga um
fæðingarorlof, aukin framlög til
dagvistarmála og baráttuna fyrir
styttingu vinnudagsins.
Stefnumótun aðila vinnumark-
aðarins um jafnan rétt og jafna
möguleika einstaklinga, — hvort
sem þeir eru karlar eða konur —
mundi vafalaust stuðla að því að
launamunur kynjanna hverfi.
Löggjöfin hefur ekki skilað sér í
framkvæmd og ástæður þess eru
margvíslegar, svo sem bæði Magn-
ús og Ásmundur rekja í blaðinu 8.
mars. Mismunandi starfsval og
mismunandi möguleikar kynjanna
á að sækjast eftir ábyrgðarmeiri
störfum. Jafnrétti kynjanna hefur
allra síst komist á innan veggja
heimilisins þannig að kröfur þess
og þarfir liggja miklu þyngra á
konum en körlum. Það kemur
niður á aðstöðu kvenna til at-
vinnuþátttöku m.t.t. ábyrgðar-
starfa og vinnutíma. Svo er það
meðal annars íhugunaratriði, að
þegar jafnréttislögin tóku gildi
1976 gleymdu konur slagorðinu
„sömu laun fyrir sömu vinnu" bar-
áttan datt niður, þótt öllum hefði
átt að vera það ljóst eftir áratuga
baráttu að ástæða væri til að
halda henni uppi allt til þess að
sannað væri að jafnrétti væri náð
i reynd.
Launamál kvenna hljóta að
verða í brennidepli næstu árin, og
Framkvæmdanefnd um launamál
kvenna hefur verk að vinna m.a.
með áframhaldandi starfi sínu
með konum í stjórnum og sam-
ninganefndum stéttarfélaganna.
Eitt af því, sem verður að fjalla
um, er hvers vegna konur eru svo
fjölmennar í störfum hjá hinu
opinbera, — burtséð frá heilbrigð-
isstéttunum. Hvers vegna t.d. há-
skólamenntaðar konur fara fyrst
og fremst til starfa hjá hinu
opinbera. Er það þeirra val og þá
hvers vegna eða mæta þær for-
dómum á hinum almenna vinnu-
markaði? Hvers vegna virðist það,
samkvæmt könnun sem gerð var í
vetur á vegum Kvenréttindafélags
íslands um konur og tölvur, sem
konur ætli almennt að sætta sig
við það, að láta karla segja sér
fyrir um það á hvaða takka á tölv-
unum þær eiga að styðja? Bregð-
ast foreldrar stúlkubörnunum sín-
um og skólarnir námsmeyjunum í
því að gera þeim grein fyrir þróun
atvinnulífsins og gildi efnahagslegs
sjálfstædis einstaklingsins? Ef
stúlkur afla sér ekki náms- og
starfsmenntunar á við pilta þá
fylla þær lægst launuðu starfs-
stéttirnar um ókomna framtíð. Ef
stúlkur eru aldar upp í hillingum
um trygga framtíð vegna væntan-
legs hjónabands, — þá ganga
hjónabönd mismundandi vel, tíðni
skilnaða er há og lífaldur kvenna
er lengri en karla. Hvernig verður
framtíð þeirra tryggð?
Atvinnuþátttaka kvenna fer ört
vaxandi og konur gera kröfu til
þess að taka þátt í atvinnulífinu á
við karla. Þjóðin fjárfestir í
menntun stúlkna jafnt sem pilta.
Hvað verður um þessa fjárfest-
ingu ef hún er ekki nýtt? Og staða
kvenna á vinnumarkaði snýr ekki
einungis að jafnrétti heldur
þarfnast þjóðin allra þeirra, sem
lagt geta fram hæfileika sína og
atorku til að auka verðmætasköp-
unina. Það er mannréttindakrafa
að konur sem karlar njóti sömu
launa fyrir sambærilega vinnu.
ÁJR
Hraó
ljósritunar
þjónusta
á ótrúlega
lágu
verói....
Nýja Xerox 9500 vélin okkar gerir
kleift ad bjóða hraða, verð og gæði sem
engum hefur áður dottið í hug
að væri mögulegt.
• litaður pappír • glærur • karton
• heftun • röðun • innbinding.
• skýrslur • bæklingar • verðlistar • dreifibréf
Fjölritun NÓNS
Hverfisgötu 105, sími: 26235