Morgunblaðið - 21.08.1985, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 21. ÁGÚST 1985
19
Myndir og texti: HELGI BJARNASON
Morgunbladid/Didrik Jóhannsson.
Stjórn Landssamtaka sauðfjárbænda: Rúnar á Þverfelli, Eysteinn á Arnarvatni, Jóhannes á Höfðabakka formaður
L.S., Sigurður á Stóra-Fjarðarhorni, og Aðalsteinn á Vaðbrekku.
lækkunar áburðarverðs. Taldi
fundurinn brýnt að þegar verði
létt á fjárhagsvanda þeirra sauð-
fjárbænda sem ramba á barmi
gjaldþrots vegna óhagstæðra
verðtryggðra lána. Fundurinn
taldi „ ... tímabært að endurskoða
skipulagsmál afurðasölu bænda
innan samvinnuhreyfingarinnar.
Fundurinn telur að búvörudeildin
stakrar lúxusvöru sem boðin er á
allháu verði. Það táknar að við
verðum að leita fyrir okkur á
mörkuðum þar sem fólk hugsar
minna um peninga en gæði. Takist
ekki að selja kjötið með þessum
hætti eigum við litla von með
gömlu aðferðunum, því búið er að
reyna þær til fullnustu," sagði
Pálmi á Akri.
Sveinn Hallgrímsson:
„Dauðadómur fyrir
sauðfjárræktina ef út-
flutningur leggst aP‘
„Ég hef talið að það væri sama
og dauðadómur yfir sauðfjárrækt
á íslandi ef hætt verður að flytja
kindakjöt út og meðal annars
þessvegna tel ég stofnun þessara
samtaka nauðsynlega," sagði
Sveinn Hallgrímsson skólastjóri
Bændaskólans á Hvanneyri og
fyrrverandi sauðfjárræktarráðu-
nautur Búnaðarfélags íslands.
„Innanlandsmarkaðurinn er lít-
ill og fer minnkandi vegna breyt-
inga á neysluvenjum sem hefur í
för með sér samdrátt og hækkað
verð varanna sem þýðir frekari
eigi að vera sölufyrirtæki afurða-
stöðvanna með sjálfstæðan fjár-
hag og undir stjórn framleið-
enda.“
Ályktað var um gróðurvernd-
armál og landnýtingu. Fundurinn
gerði kröfu um að samtökin fái
fulltrúa í Framleiðsluráð land-
búnaðarins samkvæmt nýju land-
búnaðarlögunum og stjórn sam-
samdrátt í neyslu. Þetta verður
þannig vítahringur sem ekki verð-
ur ráðið við, ekki síst þegar verð á
dilkakjöti er komið upp fyrir verð
svínakjöts og kjúklinga. Sam-
drátturinn þýðir aukinn fram-
leiðslukostnað og fækkun fjár á
búunum gerir bændur kauplausa
og þá fækkar í sauðfjárbænda-
samfélaginu, sem líka hefur í för
með sér aukinn kostnað fyrir þá
sem eftir eru. Ef fénu fækkar
niður í 3—400 þúsund verður svo
strjálbýlt að ýmisleg verkefni, svo
sem smalamennska, verður hér
um bil óframkvæmanlegar. Einnig
mun faglegt sauðfjárræktarum-
hverfi hverfa og það kemur ekkert
í staðinn og því hætta á að sú
sauðfjárrækt sem hér hefur verið
stunduð glatist.
Ég tel m.a. af þessum ástæðum
nauðsynlegt að flytja út kjöt. Út-
flutningsverðið er einnig eina
verðið sem hægt er að miða fram-
leiðslukostnaðinn við og skapar
þannig óbeint aðhald. Þessi við-
miðun er nauðsynlegt því ég tel að
verðið á kindakjötinu sé orðið of
hátt.
Ein stærsta skyssan sem gerð
hefur verið í íslenskum stjórnmál-
um var þegar við gengum í EFTA.
takanna var einnig falið að vinna
að því að samtökin eigi fulltrúa í
tilraunaráði landbúnaðarins. Ál-
yktað var um framtíðarstefnu í
sauðfjárrækt þar sem m.a. er gert
ráð fyrir að framleiðslan verði
ekki dregin saman frá því sem nú
er og útflutningsbótaréttur verði
10% af heildarverðmæti búvö
ruframleiðslunnar.
Við vorum á þeim tíma hreinir
matvælaframleiðendur en fengum
leyfi til útflutnings á öllu öðru en
kjöti og fiski. íslenskir bændur
væru vel settir í dag ef samið hefði
verið um útflutning á kjöti og
þyrftu enga styrki til framleiðslu
sinnar,“ sagði Sveinn Hallgríms-
son.
Rúnar á Þverfelli:
„Framtíö okkar
stendur og fellur með
þessum samtökum“
„Ég er alveg sannfærður um að
stofnun sauðfjárbændafélaganna
er rétt stefna. Ég verð að segja
eins og er að ég held að framtíð
okkar sem ætlum að lifa af sauð-
fjárrækt — en það er ekki hægt í
dag — standi og falli með þessum
samtökum. Það hefur sýnt sig að
við náum ekki saman öðruvísi. Ég
hef trú á að þessi félög nái
árangri,“ sagði Rúnar Hálfdánar-
son á Þverfelli í Lundareykjadal í
Borgarfirði. Rúnar var kosinn í
stjórn Landssamtakanna á stofn-
fundinum.
„Ég bind mestar vonir við að
með aukinni vöruþróun verði hægt
að auka neyslu kindakjöts á inn-
anlandsmarkaði. Það væri auðvit-
að spennandi að geta flutt út, en
innlendi markaðurinn er miklu
tryggari," sagði Rúnar. „Ég lít
mest til markaðsmálanna því
sauðfjárbændur lifa á því að selja
vöru sína; til að geta framleitt
kjötið þarf að vera hægt að selja
það.
Ég hef ekki komið auga á neitt
það sem tryggt getur búsetu í
landinu jafn vel og sauðfjárrækt-
in, vegna þess að hún byggir á nýt-
ingu landsins. Búsetu í landinu tel
ég að sé mjög háð viðgangi sauð-
fjárræktarinnar. Nauðsynlegt er
orðið að breyta svolítið félagslegri
uppbyggingu stéttarsamtakanna,
m.a. þannig að Stéttarsamband
bænda verði fulltrúi allra bænda í
landinu, hvaða tegund af fram-
leiðslu sem þeir stunda og aðal-
fundur þess verði að stærstum
hluta kosinn frá búgreinafélögun-
um,“ sagði Rúnar á Þverfelli.
Nýr yfirlögreglu-
þjónn í Keflavík
Dómsmálaráöherra hefur sett
Þóri Maronsson yfirlögregluþjón í
Keflavík til eins árs frá 1. júlí. Hann
var áður aðstoðaryfirlögregluþjónn í
Keflavík og tekur við stöðunni af
Sigtryggi Árnasyni, sem gegnt hafði
henni um áratugaskeið. Þá hefur
Herbert Árnason, varðstjóri, verið
settur aöstoðaryfirlögregluþjónn frá
1. ágúst að telja.
Þrír umsækjendur voru um
stöðuna auk Þóris. Guðfinnur
Bergsson, varðstjóri í Grindavík,
Skarphéðinn Njálsson, aðstoðar-
varðstjóri í Reykjavík, en einn
óskaði nafnleyndar.
Samkvæmt upplýsingum Hjalta
Zóphóníassonar í dómsmálaráðu-
neytinu er venjan sú að yfirmenn
innan lögreglunnar séu skipaðir
en ekki settir, en þessa séu þó for-
dæmi.
Þórir Maronsson, yfirlögregluþjónn
í Keflavík.
Hitaveita Selfoss:
Nýja borholan
tryggir nóg vatn
á komandi vetri
Selfossi, 16. ágúsl
BORUN nýrrar holu fyrir Hitaveitu
Selfoss er lokið og Ijóst er að holan
mun bæta vatnsöflun hitaveitunnar
til muna og koma í veg fyrir að neyð-
arástand skapist á komandi vetri
vegna vatnsskorts eins og gerðist sl.
vetur.
Nýja holan, hola 13, er 1715 m á
dýpt og gefur ekki minna vatn en
aðalhola veitunnar, hola 10, sem
gefur 70 sekúndulítra af 85°C
heitu vatni.
Jón örn Arnarson veitustjóri
sagði að nýja holan kæmi til meö
að tryggja vatnsöflun hitaveit-
unnar á komandi vetri og um
nokkur ár. Hún verður aðalhola
veitunnar ásamt holu 10 og mun
að sögn Jóns anna eðlilegri vetr-
arnotkun. Neyðarástand á ekki að
þurfa að skapast þó óhapp verði
eins og gerðist á sl. vetri þar sem
hola 9 er til vara en hún gefur 30
sek.ltr. af 65°C heitu vatni. Hoí-
urnar nýta allar vatn af sama
svæðinu og hitinn í þeim fer eftir
niðurdrætti á öllu svæðinu.
Jón sagði að stefnt væri að því
að tengja nýju holuna við veitu-
kerfið nú á haustdögum, fyrir vet-
urinn. Hann sagði og að stefnt
yrði að því að setja hraðastýringu
á daeluna í holunni en slíkt er
nauðsynlegt til að nýting vatnsins
verði sem mest. Þá verður hraði
dælunnar í hlutfalli við vatnshæð
í miðlunartanki veitunnar og
óþarft að dæla vatni framhjá
kerfinu. Einnig kemur hraðastýr-
ingin í veg fyrir að dælurnar þyrli
upp óhreinindum þegar þær eru
ræstar. Stefnt er að því að setja
slíka stýringu á allar dælur veit-
unnar til þess að ná fram fullri
nýtingu vatnsins á svæðinu.
Hjá hitaveitunni er stefnt að
því að setja flotmottu í miðlunar-
tankinn á komandi vetri, til þess
að koma í veg fyrir að súrefni
blandist vatninu, en súrefni í
vatninu veldur tæringu á leiðslum
verði það of mikið.
Reikna má með því að gjaldskrá
hitaveitunnar hækki nokkuð
vegna borunarframkvæmdanna
en á móti kemur að hitastig vatns-
ins til neytenda hækkar, sem er að
þakka holu 13.
Það var borinn Dofri sem notað-
ur var við borunina á Selfossi og
var hann að frá því í marslok.
Næsta verkefni hans mun vera að
bora fyrir Hitaveitu Reykjavíkur
við Kolviðarhól. Sig. Jóns.
Hagstofan:
2,77 % hækkun á
byggingarvísitölu
HAGSTOFAN hefur reiknað vísitölu
byggingarkostnaðar eftir verðlagi í
ágúst 1985. Reyndist hún vera
226,05 stig (desember 1982 = 100).
Samsvarandi vísitala miðuö við eldri
grunn (október 1975 = 100) er 3.350
stig.
Frá því vísitala byggingarkostn-
aðar var síðast reiknuð í júlí 1985,
hefur hún hækkað úr 219,95 stig-
um í 226,05 stig eða um 2,77, sem
jafngildir 38,8% árshækkun. Und-
angengna þrjá mánuði hefur vísi-
talan hækkað um 9,9%, sem svar-
ar til um 46% árshækkunar. Frá
ágúst 1984 til jafnlengdar á þessu
ári hefur vísitalan hins vegar
hækkað um 37,1%.
Af 2,77% hækkun vísitölunnar
frá júlí til ágúst stafa 1,2% af
hækkun á töxtum útseldrar vinnu
hinn 1. ágúst sl. Hækkun á verði
sements og steypu olli 0,8% hækk-
un vísitölunnar og ýmsir aðrir
efnisliðir jafnt innlendir sem inn-
fluttir ollu um 0,8% hækkun vísi-
tölunnar.
Tekið skal fram, að við uppgjör
verðbóta á fjárskuldbindingar
samkvæmt samningum þar sem
kveðið er á um, að þær skuli fylgja
vísitölu byggingarkostnaðar, gilda
hinar lögformlegu vísitölur, sem
reiknaðar eru fjórum sinnum á ári
eftir verðlagi í júní, september,
desember og mars, og taka gildi
fyrsta dag næsta mánaðar. Vísi-
tölur fyrir aðra mánuði en hina
lögboðnu útreikningsmánuði
skipta hér ekki máli, segir í frétt
frá Hagstofunni.