Morgunblaðið - 21.08.1985, Blaðsíða 20

MORGUNBLADID, MIÐVIKUDAGUR 21. ÁGÚST 1985

Kynþáttastefnu mótmœlt
AP/Símamynd
„Það tckst ekki að þagga niður í okkur!“ og „Látið alla fanga lausa strax!“ segir á þessum mótmælaspjöldum,
sem svartir andstæðingar hvítu minnihlutastjórnarinnar í Suður-Afríku haida á. Myndin er tekin á útifundi, sem
stúdentar í háskólanum í Witswatersrand héldu í vikunni sem leið til að láta í Ijós andúð sína á apartheid-
kynþáttastefnu stjórnvalda.
Forráðamenn BBC:
• •
Oryggiseftirlit með
nokkrum starfsmönnum
FORRÁÐAMENN Breska ríkisútvarpsins (BBC) staðfestu í gær, að starfs-
menn stofnunarinnar undirgengjust sérstakt öryggiseftirlit, en neituðu því
hins vegar að breska gagnnjósnaþjónustan (MI5) hefði neitunarvald um
ráðningu og stöðuhækkanir starfsmannanna.
Æ________________________
114 fórust
í ferjuslysi
Peking, 20. ágúst. AP.
FARÞEGAFERJU, sem hvolfdi á ánni
Songhua í NA-Kína, hefur verið kom-
ið á réttan kjöl að nýju. A.m.k. 114 lík
hafa verið slædd upp úr ánni, en 18
manns er enn saknað, að því er fréttir
hermdu í dag, þriðjudag.
Um 60 manns var bjargað á land
og er fólkið til meðferðar á sjúkra-
húsum í borginni Herbin.
Ferjunni, sem var troðfull af
fólki, hvolfdi, þegar farþegar þustu
út í annað borðið til að horfa á
slagsmál.
t fyrstu blaðafregnum sagði, að
um 300 manns hefðu farist. Ekki
hefur fengist skýring á rangherm-
inu.
Veður
Lægst Haest
Akureyri 12 rígning
Amsterdam 14 20 skýjað
Aþena 22 38 heiðskirt
Barcelona vantar
Berlín 14 20 rigning
Briissel 11 21 skýjaö
Chicago 13 22 heiðskírt
Dublin 11 17 skýjað
Feneyiar vantar
Frankfurt 14 25 akýjað
Genf 14 30 heiðskirt
Helsinki 15 23 heiðsktrt
Hong Kong 27 31 hetöskirt
Jerútalem 20 28 heiðskírt
Kaupmannah. 14 17 rigning
Lae Palmas vantar
Ltasabon 17 29 heiðskírt
London 14 20 akýjað
Los Angeles 17 28 akýjað
Lúxemborg 16 akýjað
Malaga vantar
Mailorca vantar
Méami 25 31 akýjað
Montreat 12 23 heiðskírt
Moskva 17 29 akýjað
New York 22 24 akýjað
Osló 13 18 akýjað
Psrís 12 22 akýjað
Faking 20 29 rigníng
Reykjavík 15 akýjað
R«ó de Janeiro 14 32 heiðskírt
Rómsborg 17 32 hetðskirt
Stokkhólmur 13 20 akýjað
Sidney 9 15 akýjað
Tófcýó 24 38 akýjað
Vínarborg 12 22 akýjað
Þórshöfn 13 akýjað
í yfirlýsingu, sem útvarpsráð
BBC sendi frá sér í gær vegna
ásakana i vikublaðinu The
Observer á sunnudaginn, segir að
öryggiseftirlit þetta tæki aðeins
til þeirra fáu starfsmanna, sem
fjalla um viðkvæm málefni og þau
er varða opinberan trúnað.
BBC er fjármagnað með fé frá
ríkinu og afnotagjöldum, sem allir
eigendur viðtækja i Bretlandi
greiða. Samkvæmt lögum er stofn-
uninni hins vegar ætlað að vera
óháð stjórnvöldum.
í yfirlýsingu BBC í dag kemur
fram, að öryggiseftirlit með
starfsfólki hófst fyrst árið 1937,
en hins vegar hefði mjög dregið úr
því eftir Iok síðari heimsstyrjald-
ar. Það væri stefna BBC, að
minnka enn þetta eftirlit á næstu
árum.
Samkvæmt frétt The Observer
hafa fimm starfsmenn BBC það
verk með höndum að taka saman
lista yfir þá starfsmenn stofnun-
arinnar sem taldir eru vinstri
sinnar og afhenda MI5, sem kann-
ar hvort þeir eru á lista leyniþjón-
ustunnar yfir menn sem taldir eru
hættulegir öryggi ríkisins.
Stjórn breska blaðamannafé-
lagsins efndi til fundar í gær til að
ræða yfirlýsingu BBC og sagði
formælandi félagsins að honum
loknum, að hún væri ófullnægj-
and. Harry Conroy, formaður
blaðamannafélagsins, sagði að
hinar nýju upplýsingar um BBC
hefðu enn frekar skert sjálfstæði
stofnunarinnar.
Sendiráðs-
maður myrtur
Kaíró, KgypUUndi, 20. ágúat. AP.
TVEIR vopnaðir menn sem óku í
rauðri Fiat-bifreið létu vélbyssu-
skothríð dynja á bifreið ísraelsks
sendiráðsmanns í Kaíró og réðu hon-
um bana og særðu eiginkonu hans og
aðra konu sem voru með honum í
bifreiðinni, að sögn talsmanns ísra-
elska sendiráðsins.
Talsmaðurinn, Isaac Bar-Moshe,
sagði, að konurnar sem báðar voru
starfsmenn sendiráðsins, hefðu orð-
ið að gangast undir skurðaðgerðir,
en svo virtist sem sár þeirra væru
ekki alvarlegs eðlis. Hann sagði, að
flogið yrði með lík hins látna og
konurnar til ísraels seinna í dag.
Bar-Moshe kvað engan hafa lýst yf-
ir ábyrgð sinni á tilræðinu.
Egypska innanríkisráðuneytið
sagði að hinn myrti hefði heitið Al-
bert Atrakchi. I tilkynningu ráðu-
neytisins sagði, að árásin hefði átt
sér stað kl. 8.30 að staðartíma (6.30
að ísl. tíma) og hefði sendiráðsfólk-
ið verið á leið heimanað frá sér til
vinnu.
f tilkynningunni sagði ennfremur
að Atrakchi, sem tók við stöðu sinni
í Kaíró fyrir þremur mánuðum,
væri „ekki meðal þeirra starfs-
manna sendiráðsins, sem egypsk yf-
irvöld hafa verið beðin um að gæta
sérstaklega".
Talsmaður egypska utanríkis-
ráðuneytisins fordæmdi árásina og
kvað öllum ráðum verða beitt til að
koma lögum yfir tilræðismennina.
t tilkynningu talsmanns ísra-
elska utanríkisráðuneytisins, Ehud
Gol, sagði m.a.: „Ráðuneytið hefur
stöðugt samband við egypsk yfir-
völd og við vitum að allt verður gert
sem unnt er til þess að upplýsa mál-
ið.“
GENGI
GJALDMIÐLA
London, 20. ágúsl. AP.
DOLLAR bætti stöðu sína gagnvart
helstu gjaldmiðlum Vesturlanda í dag
og er talið að fregnir um bætt efna-
hagsástand í Bandaríkjunum hafi ráð-
ið mestu um það. Gull lækkaði hins
vegar talsvert í verði.
Við lok viðskipta í Tókýó fengust
237,05 yen fyrir dollar, sem er
hækkun frá 236,50 yenum í gær. Við
lok viðskipta í London fengust hins
vegar 237,57 yen fyrir dollar.
Fyrir hvert sterlingspund fékkst
í dag 1,39075 dollarar, en í gær varð
að greiða 1,4010 dollarar fyrir hvert
pund.
Staða dollars gagnvart öðrum
helstu gjaldmiðlum var sem hér
segir: 2,7850 vestur-þýsk mörk (1
gær 2,7590); 2,2815 svissneskir
frankar (2,2587); 8,5050 franskir
frankar (8,4300); 3,1325 hollenskar
gyllenur (3,1080); 1.865,50 ítalskar
lírur (1.851,00); 1,35725 kanadadoll-
arar (1,3535).
Fyrir únsu af gulli fengust í dag í
Zúrich 334,00 dollarar, en i gær
fengust þar fyrir únsuna 341,50
dollarar.
Malmö:
Bankaræningi
yfirbugaður
Stokkhólmi, 20. iffút. AP.
LÖGREGLUNNI í Malmö í Svíþjóð
tókst síðdegis að yfirbuga 29 ára
gamlan mann af ungverskum ættum,
sem tekið hafði aðstoðarbankastjóra
í gíslingu. Hann hafði hótað að
sprengja manninn og sjálfan sig í loft
upp ef hann fengi ekki greiddar tvær
milljónir sænskra króna.
Fimm lögregluþjónar stukku á
ræningjann í þann mund er hann
var að ganga með gísl sinn út úr
útibúi Svenska Handelsbanken í
borginni. Hann hafði þá haft
bankastjórann í gíslingu í fjórar
klukkustundir.
Maðurinn kvaðst vera að afla
fjárins fyrir samtök sem hann
nefndi „Arabafylkinguna." Orðið
var við tilmælum hans og tveimur
milljónum sænskra króna í reiðufé
komið fyrir í bifreið fyrir utan
bankann, en þegar ræninginn ætl-
aði að fara á brott var hann
yfirbugaður, sem fyrr segir.
Grikkland:
Musteri Aþenu á Akró-
pólishæð gert upp
Parþenonhofið, sem talin var ein fallegasta bygging heims, var reist
undir handleiðslu myndhöggvarans Feidíasar.
GRIKKIR ráðgera að endurreisa
Parþenonhof á næstu tíu árum og
hafa gri.skir sérfræðingar í varð-
veislu mannvirkja að undanförnu
safnað saman marmarablökkum
úr hofinu sem lágu á víð og dreif á
Akropólishæð.
Blökkum af öllum stærðum
hefur verið hlaðið við hlið hofs-
ins sem var' reist til dýrðar
viskugyðjunni Aþenu, verndar-
guði hinnar fornfrægu borgar.
Arkitekt, sem vinnur að verk-
efninu, hefur líkt því við marg-
flókið púsluspil í þrívídd að
greina hvaða blakkir kæmu úr
Parþenon og hverjar ekki, og
ekki hefði verið auðveldara að
ákveða hvar brotin ættu að vera
í hofinu.
Parþenonhofið, sem var full-
gert árið 438 fyrir Krist, var
meistaraverk grískrar húsagerð-
arlistar á gullöld Grikklands.
Hofið var skreytt höggmyndum
eftir Feidías, sem einnig hjó út
12 metra háa styttu af Aþenu úr
skíragulli og fílabeini inni í hof-
inu.
Um tíu þúsund ferðamenn
skoða hofið árlega og voru þeir
ein ástæðan til að þess að marm-
arabrotunum var safnað saman
með hraði: það þarf ekki nema
dropa af sólolíu af einhverjum
sem sest á stein til þess að
marmarinn skemmist.
Síðar á þessu ári ætla forn-
leifafræðingar að leggja stein-
steypugólf yfir slitna og máða
stétt hofsins til þess að unnt
verði að koma fyrir krana og
hefja viðgerðina.
Kraninn verður notaður til að
taka niður tíu tonna marmara-
blakkir úr veggjum byggingar-
innar til þess að hægt veröi að
fjarlægja um þúsund ryðgaða
járnfleina sem viðgerðarmenn
komu fyrir fyrr á öldinni og
setja ryðfría títaníum-fleina í
stað þeirra. Járnfleinarnir þönd-
ust út þegar þeir ryðguðu og
sprengdu marmarann.
Þá verða blakkirnar settar á
sinn stað ásamt þeim sem safnað
hefur verið saman á hæðinni.
Hofið var notað sem kirkja frá
sjöttu öld og breyttist í mosku
þegar Ottoman náði Aþenu á sitt
vald ásamt tyrkneskum herjum
sínum 1458. Hofið stóð því sem
næst óskaddað í tvö þúsund ár.
En Feneyingar hentu sprengju
af slysni í hofið í umsátrinu um
Tyrkjana á Akrópólishæð 1687.
Tyrkjarnir geymdu skotfæri og
vopn í hofinu og brustu fjórtán
súlur og veggirnir innan þeirra.
Hinn sigursæli hershöfðingi
Feneyinga, Francesco Morosini,
eyðilagði hofið meira þegar hann
gerði tilraun til að rífa niður
styttur og höggmyndir og Elgin
lávarður, breskur stjórnarer-
indreki, bætti gráu ofan á svart
þegar hann flutti helstu vegg-
myndir hofsins til Englands
snemma á nítjándu öld.
Þessar myndir eru nú eitt
helsta aðdráttarafl British
Museum í London.
Akrópólishæð var þakin
marmarabrotum frá ýmsum
skeiðum og úr mörgum hofum og
byggingum sem sumar hverjar
voru reistar í tíð Rómarveldis.
Það tók sex mánuði að safna
blökkunum saman og greina
uppruna þeirra, en fornleifa-
fræðingar fundu um tíunda
hluta marmarahleðslunnar úr
Parþenon.
Einn þeirra sem vann að
verkinu sagði að í upphafi hefði
verið ógjörningur að greina milli
brota úr Parþenon og öðrum
byggingum, „en smám saman
vandist augað verkinu og ég gat
séð hvað væri úr hofinu á stærð
brotanna, eiginleikum marmar-
ans og handbragðinu."