Morgunblaðið - 26.06.1986, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. JÚNÍ 1986
9
eina milljón króna
á reikningi með 3,5% vöxtum
auk verötrygginqar
getur þú aukió árlegar tekjur
_______þínar um alIt að_____
kr. 120.000 með ávöxtun
á veröbréfamarkaði
_______á öruggan hátt.______
Þessar tekjur eru í flestum
tiltellum skattfrjálsar,
Viö bendum m.a. á
Einingabréf
einföld, örugg ávöxtun,
Alltaf laus til útborgunar.
Fjárvarsla
Þinn eigin veróbréfasjóöur
í öruggum höndum
sérfræöinga.
Fjármál þín eru okkar fag.
Sölugengi verðbréfa 26. júní 1986:
_______________Veðskuldabréf______________________
Verötryggö Óverötryggð
Meö 2 gjaldd. a ári Með 1 gjaldd. á ári
Sólugengi Sölugengi Sólugengi
Láns- timi Nafn- vextir 14%áv. umfr. verðtr. 16%áv. umfr. verðtr. 20% vextir Hæstu leyfil. vextir 20% vextir Hæstu leyfil. vextir
1 4% 93,43 92,25 90 87 86 82
2 4% 89,52 87,68 82 78 77 73
3 5% 87,39 84,97 77 72 72 67
4 5% 84,42 81,53 71 67 66 63
5 5% 81,70 78,39 Hávöxtunarfélagið hf
6 5% 79.19 75,54 verðm. 5000 kr. hlutabr. 9.170- kr.
7 5% 76,87 72,93 Einingaskuldabr. Hávöxtunarfélagsins
8 5% 74,74 70,54 verð á einingu kr. 1.602-
9 5% 72,76 68,36 SlS bréf. 19851. fl. 12.600- pr. 10.000- kr.
10 5% 70,94 63,36 SS bréf, 19851. fl. 7.500- pr. 10.000- kr.
Kóp. bréf, 1985 1. fl. 7.266- pr. 10.000- kr.
Hæsta og lægsta ávöxtun hjá veröbréfadeild Kaupþings hf.
Vikurnar8.6.-21.6.1986 Hæsta% Lægsta% Meðaiavöxtun%
Verðtr. veðskbr. 19 15 16,89
Öll verðtr. skbr. 19 10 15,60
l<AUPÞING HF
Húsi verslunarinnar S68 69 88
Margt líkt með
löndunum
Það er alltaf erfitt, að
bera saman aðstæður í
tveimur löndum í ólíkum
heimsálfum. Samanburð-
ur á Kúbu og Formósu
er þessu marld auðvitað
brenndur. Margt er þó
svo furðulega líkt, að
nokkum lærdóm virðist
mega draga af. Bæði
löndin eru þéttbýl ey-
lönd, sem gengu í gegn-
um miklar þjóðfélags-
hræringar á sjötta ára-
tugnum. Bæði hafa þau
verið umkringd fjand-
samlegum stórveldum,
sem hótað hafa innrásum
og rofið viðskiptasam-
bönd. Bftir sigur komm-
únista í Kina 1949 flúðu
liðsmenn þjóðemishreyf-
ingar Chiang Kai-shek
sem kunnugt er til For-
mósu. Fídel Castró og
kommúnistasveit hans
tóku völdin á Kúbu 1959
og steyptu þá af stóli
einræðisherranum Bat-
ista. Þegar þessir at-
burðir urðu vom þjóðar-
tekjur háar (miðað við
nágrannaríkin) bæði á
Kúbu og Formósu. Kúbu-
menn fluttu aðallega út
sykur og tóbak, en For-
mósubúar sykur og hris-
gijón.
Tvær milljónir manna
flúðu frá Kina til For-
mósu eftir byltingu
kommúnista og skapaði
það eðlilega gífurlega
erfiðleika i landinu.
Aþekkar hræringar urðu
á Kúbu eftír byltinguna,
en þá flúðu hundmð þús-
unda manna eyna.
Ef litíð er á ástandið á
Formósu annars vegar
og Kúbu hins vegar um
þessar mundir, kemur í
ljós, að Formósa hefur
mikið forskot hvað varð-
ar félagslega og efna-
hagslega þættí. A sjötta
áratugnum var grund-
vöUur lagður að nýsköp-
un atvinnulífs og hraðri
iðnvæðingu á Formósu.
Þjóðartekjur á mann
Lærdómarfrá Formósu
og Kúbu
í Staksteinum í dag er fjallað um þann
mun, sem er á lífskjörum og högum fólks
á Formósu annars vegar og Kúbu hins
vegar. Stuðst er við grein eftir Gary S.
Becker, prófessor í Chicago, sem birtist
nýverið í vikuritinu Business Week. Kúba
hefur, sem kunnugt er, verið fyrirheitna
landið í augum róttækra vinstri manna
víða um heim og hópur íslendinga fer
þangað árlega til að vinna kauplaust á
sykurekrunum. En hefur bylting komm-
únista og miðstjórnarhagkerfið, sem þeir
komu á fót, raunverulega skilað Kúbu-
mönnum betri árangri, en markaðsskipu-
lag, eins og við lýði er á Formósu, hefði
gert? Rök hníga að því, að svo sé ekki.
jukust þar um hvorki
meira né minna en 6,4%
á ári næstu þrjá áratug-
ina. Tekjumunur eyjar-
skeggja þykir ekki veru-
legur og miklar fram-
farir hafa orðið á sviði
mennta- og heilbrigðis-
mála. Stjómkerfið dreg-
ur hins vegar dám af
þvi að þar er í rauninni
aðeins einn flokkur sem
einhveiju máli skiptír og
naumast er hægt að tala
um að lýðræði sé þar
fyrir hendi. Hins vegar
hafa ibúar Formósu
frelsi til þess að ferðast
að vild innanlands og úr
landi, en slíkt frelsi er
ekki við lýði nema í fáum
ríkjuni í heiminum. Menn
hafa einnig umtalsvert
frelsi til að halda uppi
gagnrýni á stefnu stjóm-
valda.
Kúba langt
áeftir
Það er ýmsum erfið-
leikum bundið að átta sig
á efnahagslífinu á Kúbu,
sumpart vegna þess að í
hinu miðstýrða hagkerfi
þar em ekki nákvæm
tengsl milli verðlags og
framleiðslukostnaðar, og
sumpart vegna þess að
hagtölur, sem ekki þykja
uppörvandi, em faldar
eða ekki birtar fyrr en
seint og siðar meir.
Upplýsingar um efna-
hagsástandið á Kúbu em
þvi nokkuð á reiki, en
þær sem taldar em einna
marktækastar (og jafn-
framt jákvæðastar fyrir
Kúbu) benda tíl tals-
verðrar framþróunar á
sviði félags- og heilbrigð-
ismála á síðustu 20 árum.
Samkvæmt þeim jukust
þjóðartekjur á mann um
2,7% á árunum 1961 til
1980, sem er í grófum
dráttum sams konar
aukning og í öðrum ríkj-
um Rómönsku Ameríku.
Þess ber þó að geta, að
bandariska félagsmála-
ráðuneytíð dregur þess-
ar tölur í efa og segir á
árunum 1966-1980 hafi
hagvöxtur á Kúbu verið
helmingi minni en þama
ertalið.
Hvorum tölunum sem
menn trúa, er niðurstað-
an sú, að Kúba er langt
á eftir Formósu í hag-
vextí og þar með lífskjör-
um almennings. Hafa ber
í huga,. að Kúbumenn
hafa ekki iðnvæðst á
sama hátt og For-
mósubúar og sykur er
enn aðalútflutningsvara
þeirra (um 70%). Sykur-
inn er hins vegar ekki
seldur á alþjóðlegu
markaðsverði, heldur
margfaldlega yfirborg-
aður af Sovétmönnum.
Þetta er ekki eina dæmið
um stuðning Sovétríkj-
anna við efnahag Kúbu,
þvi slíkur stuðningur er
fjölþættur og má heita
lifæð efnahagskerfisins í
landinu. Formósubúar
njóta ekki sliks stuðn-
ings. Bandaríkjamenn
veittu þeim efnahagsað-
stoð á sínum tíma, en
henni var hætt fyrir tutt-
uguárum.
Og það þarf víst ekki
að fara mörgum orðum
um stjómmálin á Kúbu.
Þar fer kommúnista-
flokkurinn með einræðis-
völd og öll gagnrýni er
miskunnarlaust barin
niður. Þeir sem geta flýja
land og flóttamenn frá
Kúbu skipta tugum þús-
unda á allra síðustu
árum. Það er satt að
segja óskiljanlegt, hvem-
ig fólk, sem býr við lýð-
ræði og þykist vilja veg
þess sem mestan, getur
hugsað sér að koma hinu
kúbanska þjóðféiags-
kerfi á í heimalandi sínu.
En hveijir em lær-
dómamir, sem draga má
af þessari samantekt?
Einn hinn mikilvægastí
er sá, að kerfi sem byggir
á framtaki einstakling-
anna (eins og Formósa)
er miklu líklegra til að
stuðla að efnahagslegum
framförum, heldur en
marxískt miðstjómar-
kerfi, sem byggir á ein-
okun ríkisins og höftum
og hömlum. Þetta fær
frekari staðfestíngu ef
borið er saman efnahags-
ástandið í Austur- og
Vestur-Þýskalandi eða
Suður- og Norður-Kóreu,
þar sem andstæðumar
em hinar sömu og á milli
Kúbu og Formósu.
Hárgreidslustofan
Klapparstíg,
sími 13010
í SUMAR
breytum við
opnunartímanum.
Við lokum þegar klukk-
una vantar fimm mín-
útur í sex alla virka
daga nema föstudaga.
Opið þartil klukkan er
tuttugu og fimm
mínútur gengin f sjö
á föstudögum.
Lokað á laugardögum til
1. september.
Rakarastofan
Klapparstíg,
sími 12725
lSitl.amat.kadu.linn
lattisgötu 12-18
SubaruST 1,81985
Grásans. Ekinn 29 þús. km. Sjálfsk.,
vökvastýri, splittað drif, topp bíll. Verð
475 þús.
Toyota Cressida Diesel '82
Rauöur, sjálfskiptur, vökvastýri, rafm. í
rúðum o.fl. Fallegur bíll. Verö 370 þús.
Nissan Cherry sport 1983
Svartur, sóllúga, álfelgur o.m.fl. Falleg-
ur bill. 5 gira. Verð 280 þús.
Suzuki Fox 1983
Hvitur, ekinn 33 þ. km. Hentugur smá-
jeppi. Verð 280 þús.
6 cyl., beinsk., 4 tonna spil. Bensín-
brúsagrind o.m.fl. Topp bill. Skipti á
dýrari. Milligj. stgr. Verð 265 þús.
ToyotaTercel '79
2ja dyra, 5 gira. V. 140 þ.
Mazda 626 1,6 '80
Blásans., beinsk. V. 170 þ.
Mitsubishi Colt '82
Ekinn 65 þ. Skipti á dýrari
Peugeot 305 ’82
Drapplitur, ekinn 58 þ. V. 240 þ.
Toyota Camry 1,8 '86
5 gira, aflstýri o.fl.
Suzuki Alto 4ra dyra '83
Ekinn 23. þ. km. Verð 210 þús.
Nissan Cherry 1,5 GL
'85
4ra dyra. Ekinn 17 þ.km. Verð
350 þ.
AMC Eagle 4x4 ST ’80
Gott eintak. Verö 380 þús.
Range Rover 4ra dyra
'83
Ekinn 35 þ. km. Verð 1.050 þ.
M. Benz 280 SE ’83
Einn m/öllu. Verð 1.050 þ.
V.W. Golf’82
Blár. Ekinn 59. þ. Verð 240 þ.
Ford Bronco Diesel '77
Yfirbyggöur m/túrbinu o.fl.
M.Benz 280 E '77
Grásans. Beinsk. Verð 495 þ.
Vantar nýlega bíla á staft-
inn árg. '82—'86.