Morgunblaðið - 28.08.1986, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 1986
21
tæki voru stofnuð á þessum árum
til þess að framleiða bíla. Fáeinir
tugir þeirra eru nú eftir.
Hin hefðbundna orkunotkun er
nú um það bil að hætta að vaxa.
Það er þegar orðin staðreynd í
Bandaríkjunum.
Upplýsingar eru hins vegar afl-
gjafí þekkingarinnar, drifkrafts
þekkingarþjóðfélagsins. Hugsum
okkur að sérfræðingur í t.d. ein-
hverri grein tölvufræða eða ijar-
skipta hefði verið í einangrun á
eyðieyju síðastliðin 10 ár. Að
„björgun" lokinni þyrfti hann, að
mestu leyti a.m.k., að heíja sér-
fræðinám sitt að nýju. Slíkur hefur
máttur upplýsinga verið síðastliðin
10 ár. Samskonar 5 ára einangrun
sem hæfist í dag myndi að öljum
líkindum hafa svipuð áhrif. Árið
2000 mun væntanlega aðeins þurfa
tveggja ára einangrun til.
Af sjónarhóli þekkingarþjóðfé-
lagsins er skyggnst til framtíðar.
Breytingamar verða það hraðar að
fátt verður að læra af í fortíðinni
og nútíðinni. Sífellt mikilvægara
verður að vita hvað nánasta framtíð
ber í skauti sér. Til þess munu
menn aðeins hafa lífsreynslu sína,
innsæi sitt og, síðast en ekki síst,
upplýsingar.
Foreldrar geta núorðið, eins og
önnur spendýr, aðeins miðlað böm-
um sínum, sem komin em á legg,
af þessari reynslu sinni, „látið þau
síðan sigla sinn sjó“ og beðið og
vonað að vel fari.
Það er hin mikla þörf fyrir upp-
lýsingar sem veldur því að „loforð"
um minni tilkostnað við tölvuvæð-
ingu standast „aldrei". Þegar til
kastanna kemur er það þörfm fýrir
upplýsingar, t.d. til betri ákvarð-
anatöku, sem ræður.
Farartæki mannsins verða fyrst
og fremst þotur (síðar geimþotur)
og tölvur. Tölvan verður það í óeig-
inlegri merkingu. Hlutverk sem
síminn hefur að einhveiju leyti
gegnt á síðari áratugum. Tölvan
verður manninum bæði aðstoðar-
sveinn, senditæki og sjónvarp.
Hvorki útvarpsráð né útvarpsstjóri
munu stjóma dagskránni heldur
mun efnið berast svo víðsvegar að
og vera svo margvíslegt að tölvan
mun velja það, og jafnvel útbúa
það, samkvæmt stefnuskrá eigand-
ans. Á þessu „farartæki" mun
maðurinn „ferðast" um óravíddir
heimsins. Samskipti Reykvíkings
við einstakling í Rio de Janeiro
verða a.m.k. litlu erfíðari en við
nágrannann í næsta húsi. Tölvan
mun kunna protúgölsku jafnvel og
íslensku og sjá um þýðinguna með
„hraða Ijóssins".
Þjóðfélagsskipulag þekkingar-
þjóðfélagsins er alþjóðleg sam-
vinna. Á henni byggist t.d.
varðveisla friðar, verndun og nýting
hafsins, varnir gegn mengun og
hryðjuverkum og svo ótal margt
annað að ógleymdum utanríkisvið-
skiptum sem em fjöregg þróaðra
þjóða.
Stjómendur stórfýrirtækja hafa
þegar gert sér grein fyrir þessu.
Rekstur þeirra hefur fyrir löngu
brotið af sér fjötra landamæranna.
Því víðtækari sem þessi þróun verð-
ur þeim mun betur munu hagsmunir
þeirra tryggja heimsfriðinn.
Þjóðemisstefnan, sem á sínum
tíma var aflgjafi í sjálfstæðisbar-
áttu íslendinga, hefur verið lögð til
hinstu hvíldar. í stað hennar, bar-
áttunnar fyrir sjálfstæði flöldans,
er komin barátta einstaklingsins
fyrir eigin sjálfstæði, þörfin fyrir
að sýna hvað í honum búr, að sanna
manngildi sitt. Samtakamátturinn
má nú „muna sinn fífil fegri“. Kenn-
ing Karl Marx um stéttabaráttuna,
þjóðfélagskenning iðnaðarþjóðfé-
lagsins, er nú í andarslitrunum.
Stefnur stjómmálaflokka hafa
dvínandi gildi. Það hafa einungis
þeir menn sem á bak við þær
standa.
Ljóst er að „fyrirheitna landið"
er gósenland. Reynsla er fyrir því
að velmegun eykst við umbreytingu
milli þjóðfélaga. Þjóðammsvifin
jukust allt að 40-falt með tilkomu
iðnaðarþjóðfélagins. í þetta skipti
mun vöxturinn væntanlega ná eitt-
hvað skemmra en verða þeim mun
hraðari. Flest mun þó koma á óvart
þegar fyrirheitna landið verður
kannað. Víst er að samkeppnin
verður harðari og tíminn „fljótari
að líða“. Baráttan verður við annað
fólk. Ekki við fólk sem fyrir er í
„landinu", því það er óbyggt. Ekki
við óvini, því þeir verða engir, nema
ef vera skyldi maðurinn sjálfur. Það
verður baráttan fyrir því að gera
sig gildandi í því þjóðfélagi sem
„þar“ verður, og þegar hefur risið
á „fari“ því sem brátt ber okkur
„gegnum brimið" að landi.
Framundan em byltingar í stjóm
og rekstri fyrirtækja. Skipulag
þeirra fékk iðnaðarþjóðfélagið í arf
frá kaþólsku kirkjunni. Stærsta
byltingin verður ekki vegna vaxandi
hraða, vaxandi tækni, vaxandi
breytinga á markaðnum eða vegna
vaxandi krafna um gæði og þjón-
ustu. Þessir þættir munu þó ríða
mörgu grónu fyrirtæki að fullu.
Stærsta byltingin er fólgin í nýja
starfsmanninum, sem vill láta
gera kröfur til sín, fá ábyrgð í
starfi, starfa sjálfstætt, vill taka
þátt í lausn vandamála sem snerta
starf hans, vill breytilegt starf,
skemmtilegt starf. Vill umfram allt
fá verðskuldaða athygli og tekjur í
samræmi við frammistöðu sína.
Hann er þekkingin. Hagsmunir
hans og fyrirtækisins fara saman.
Eitt stærsta verkefna nútíma-
stjómunar er að laða þennan
starfsmann fram og „smytja hjól“
sameiginlegra hagsmuna.
Hefðbundin stjórnun er dauð.
Höfundur er rekstrarverkfræð-
ingur að mennt og rekur Rekstr-
arstofuna íKópavogi.
SUMAR á Vesturlandi
Skólabörn
og foreldrar...
Senn fara skólar að hefjast. Og til þess þarf meira en kennara
og skóla. Það þarf nemendur og foreldrar þurfa að búa þá undir
skólann.
Við hjá Vöruhúsi Vesturlands erum tilbúnir að hjálpa foreldrum
og nemendum.
Allar skólavörur, til dæmis skólatöskur, pennaveski, stíla-
bækur og ritföng, fást í GJAFAVÖRUDEILDINNI.
VEFNAÐARVÖRUDEILDIN býður úrval af skólafatnaði;
peysur, buxur, skyrtur, úlpur og stígvél svo eitthvað sé nefnt.
í MATVÖRUDEILDINNI fæst hollt og gott nesti handa nem-
Vöruhús Vesturlands Borgarnesi sími 93-7200

Nú er tilvalið að kíkja inn hjá kaupmanninum og
krœkja sér í bita af ljúffengu fjallalambi — eða kaupa
það í heilum og hálfum skrokkum á ótrúlega hagstœðu
verði. Veiðlœkkunin gildii í takmarkaðan tima.