Morgunblaðið - 03.12.1986, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. DESEMBER 1986
13
Mozart og Mahler á
fönmtudagstónleikum
39. sinfónía Mozarts og 4. sin-
fónía Mahlers verða viðfangsefni
Sinfóníuhljómsveitar íslands á
sjöttu áskriftartónleikum vetrarins
í Háskólabíói annað kvöld. Stjóm-
andi tónleikanna verður pólski
hljómsveitarstjórinn Gabriel
Chmura, sem stjómað hefur sveit-
inni nokkrum sinnum á undanföm-
um ámm. Einsöngvari í sinfóníu
Mahlers verður ung íslensk söng-
kona, Sólrún Bragadóttir, sem
nýlega hefur verið ráðin til tveggja
ára við ópemna í Kaiserslautem í
Þýzkalandi.
Eitt af öndvegisverkum
Mozarts
Wolfgang Amadeus Mozart
(1756—1791) samdi þijár síðustu
sinfóníur sínar, nr. 39, 40 og 41, á
undraskömmum tíma sumarið
1788, eða á um það bil tveimur
mánuðum. Það er án efa eitt mesta
afrek tónlistarsögunnar. Þessar
þijár sinfóníur em jafnframt taldar
hinar fegurstu og fullkomnustu sem
eftir Mozart liggja. Hver um sig
hefur sitt sjálfstæða yfirbragð, en
allar em þær löngu viðurkenndar
sem meistaraverk. Margt bendir til
þess að verkin hafi aldrei verið flutt
meðan Mozart var á lífi.
Hin fyrsta þeirra þriggja sem hér
um ræðir, nr. 39 í Es-dúr, og sú
sem Sinfónían flytur á tónleikum
sínum annað kvöld, er dagsett 26.
júní. Tæpum mánuði síðar fullgerði
Mozart g-moll sinfóníuna nr. 40 og
sextán dögum þar á eftir, 10.
ágúst, lagði meistarinn síðustu
hönd á Júpíter-sinfóníuna, sem varð
síðasta og margslungnasta verk
hans í þessu fomi.
Sumarið sem Mozart skrifaði sin-
fóníumar þijár var fjárhagur hans
hörmulegur og hann lifði á bón-
björgum. Upphefð sú sem honum
hafði hlotnast veturinn áður eftir
hrifninguna sem óperan Don Gio-
vanni vakti í Prag varð honum ekki
til fjár og ekki heldur nafnbótin
„kammertónskáld" sem honum
hlotnaðist í desember. Hann var á
hrakhólum með húsnæði fyrir sig
og fjölskyldu sína. í bréfum sem
hann skrifaði vinum sínum fer hann
fram á peningalán og glöggt má
lesa hversu ömurlegar aðstæður
hans voru.
Undravert er að svo glaðlegt
verk og bjart, sem Es-dúr sinfónfan
er, skuli hafa verið samin við siíkar
aðstæður. Það er hins vegar óræk
sönnun þess, að tónlist Mozarts
átti rætur sínar í hugarheimi, sem
var hafinn hátt yfir allan hvers-
dagsleika.
Pjórða sinfónía
Mahlers
Gustav Mahler (1860—1911)
samdi allar níu sinfóníur sínar á
áratug í kringum aldamótin. Flestar
þeirra voru miklar í sniðum og skrif-
aðar fyrir íjölmennar hljómsveitir
og í sumum þeirra var einnig gert
ráð fyrir kórum og einsöngvurum,
sem annars er óvenjulegt í sinfóní-
um. Sjálfur var Mahler mjög mikils
metinn hljómsveitarstjóri. Hann var
meðal annars forstjóri Vínaróper-
unnar á einhveiju giæsilegasta
tímabili hennar, hljómsveitarstjóri
við Metropolitan í New York og
stjómandi Fílharmónísku hljóm-
sveitarinnar þar í borg.
Fjórða sinfónían, í G-dúr með
einsöng fyrir sópran, sem Sinfóníu-
hljómsveitin fljrtur annað kvöld í
Háskólabíói, hefur nokkra sérstöðu
meðal sinfónía Mahlers. Þessi fjög-
urra þátta sinfónía, sem sá dagsins
ljós fullsköpuð árið 1900, er samin
út frá þætti þeim er Mahler hafði
upphaflega ætlað sem síðasta þátt
þriðju sinfóníu sinnar. Verkið er
skrifað í léttum stfl, og til þess að
ná frekar fram léttleikanum minnk-
ar tónskáldið hljómsveit sína,
sleppir bæði básúnum og túbu og
notar jafnframt ásláttarhljóðfærin
minna en í fyrri sinfóníum sínum.
Þá er verkið einstakt fyrir það að
í öðrum þætti notar Mahler sóló-
fiðlu, stillta heiltón ofar en venja
er tií. í verkinu skiptast á ljós og
skuggar, nema í lokaþættinum, þar
VISNAÐU!
Skáldsaga
eftir Stephen
King
FRJÁLST framtak hf. hefur sent
frá sér skáldsöguna Visnaðu! eftir
bandariska rithöfundinn Stephen
King og mun það vera fyrsta
skáldsaga King sem kemur út á
íslensku. Þýðandi bókarinnar er
Gauti Kristmannsson.
í fréttatilkjmningu frá útgefanda
segir m.a.: „Stephen King hefur
nokkra sérstöðu meðal spennusagna-
höfunda og byggir sögur sínar
öðruvísi upp en flestir þeirra. Hann
fjallar ekki um hetjur í bókunum
sínum heldur oftast venjulegt fólk
sem flækist inn í óvænta atburðarás
sem stundum er erfítt að skýra. Er
King þekktur fyrir að halda spennu
í bókum sinum allt frá upphafi til
enda.
Sagan Visnaðu! fjallar um mið-
aldra lögfræðing sem verður fyrir því
óhappi að aka á sigaunakonu og
verða henni að bana. Hann er sak-
felldur en á vini á réttum stöðum og
er sýknaður. Þar með heldur hann
að málið sé búið en annað á eftir að
koma á daginn. Barátta hefst upp á
líf og dauða. Hún er margslungin og
óvænt atvik setja oft strik í reikning-
inn. Er ekki séð hvemig lyktir verða
fyrr en í mjög svo óvæntum sögulok-
um.“
Bókin Visnaðu! er prentunnin í
Prentstofu G. Benediktssonar en
bundin hjá Bókfelli. Kápu hannaði
Auglýsingastofa Emst Backmans.
Samræðubók um
kenningu Búddha
VÍKURÚTGÁFAN hefur gefið
út bókina Samræður um kenn-
ingu Búddha eftir Francis Story.
Á bókarkápu segir m.a.: „Höf-
undur þessarar bókar, Francis
Story, er enskur maður að upp-
mna, sem snerist til Búddhisma.
Hann dvaldist um árabil á Indlandi
og síðar í Búrma og á Sri-Lanka.
Sú grein Búddhisma sem hann að-
hylltist er hinn svokallaði suður-
Búddhismi eða Theravada. Hann
reit allmikið um Búddhiska heim-
speki.
Þessi bók er í samtalsformi.
ímyndaður vestrænn fríhyggju-
maður ræðir vandamál trúar og
heimspeki við Búddhista. Þau við-
horf sem hér koma fram munu
væntanlega koma íslendingum
framandlega fyrir sjónir. Tekið er
á málum á nýjan og ferskan hátt,
til að mynda er fjallað um spuming-
una um tilvist guðs á óvæntan og
ferskan máta.“
Blaðburóarfólk
óskast!
ÚTHVERFI
Ártúnshöfði
(iðnaðarhúsnæði)
GARÐABÆR
Langafit
Ásgarðuro.fl.
AUSTURBÆR
Ingólfsstræti

Gabriel Chmura hljómsveitar-
stjóri.
Sólrún Bragadóttir sópransöng-
kona.
sem jmdi og unaður er alls ráð-
andi. Fjórði þátturinn er í raun
furðu einfalt sönglag fyrir sópran
og hljómsveit, mjög ólflrt hinum
stórbrotnu lokaþáttum í öðmm sin-
fóníum Mahlers, en er samt
þungamiðja verksins. Það ber yfir-
skriftina „Líf á himnum" (Das
himmlische Leben) og lýsir textinn
lystisemdum Paradísar á alþýðleg-
an hátt. Verkið lýsir vel þeim
hlutum sem Mahler hafði fjallað um
í fyrri sinfóníum sínum og koma
öll sérkenni tónsmíðastfls hans fram
í verkinu.
Einsöngvari í ljórðu sinfóníu
Mahlers verður Sólrún Bragadóttir,
sem um þessar mundir er að ljúka
námi í Bandaríkjunum og var ný-
lega ráðin til óperunnar í Kaisers-
lautem í Þýzkalandi.
(Vilhelm G. Kristinsson tók saman.)
Náttsöngur í Hallgrímskirkiu
NÁTTSÖNGUR verður haldinn í
Hallgrímskirkju öll miðvikudags-
kvöld fram til jóla og hefst kl.
21.00.
Þar munu koma fram kórar og
flytja aðventu- ogjólatónlist. Fyrsti
náttsöngurinn er í kvöld, 3. desem-
ber. Þar syngur Skólakór Kársness
undir stjóm Þórunnar Bjömsdóttur
og kirkjugestir syngja tíðasönginn.
Gestir í náttsöng þann 10. des-
ember og 17. desember verða
Dómkórinn undir stjóm Marteins
H. Friðrikssonar og Kór Langholts-
kirkju undir stjóm Jóns Stefánsson-
ar. Fýrir jólin verða orgeltónleikar
Harðar Áskelssonar og milli jóla-
og nýárs jólatónleikar Mótettukórs
Hallgrímskirkju.
VESTURBÆR
Aðalhæð: Stofur, eldhús, snyrting o.fl.
2. hæð: 5 svefnherb. og setustofa.
Kjallari: 3 herb., geymslur o.fl. Falleg og fullbúin eign.
Teiknað af Ingimundi Sveinssyni.
VAGN JÓNSSON M
FASTEIGNASALA SUÐURLANDSBIRAUT18 SIMt84433
LÖGFFtÆÐlNGUR'ATLI VAGNSSON