Morgunblaðið - 08.01.1987, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. JANÚAR 1987
13
Kjarasamningur -
álögur sveitarfélaga
eftirJón Gauta
Jónsson
Eftir síðustu kjarasamninga hef-
ur mikið verið rætt um álagningu
útsvars sveitarfélaga og gjaldskrár
fyrirtækja þeirra. Ymsir aðilar hafa
sett fram skoðanir sínar á þessum
málum í fjölmiðlum. En til þess að
gera langa sögu stutta ætla ég í
þessum skrifum aðeins að ijalla um
ummæli forseta ASÍ, Ásmundar
Stefánssonar, og útreikninga Þjóð-
hagsstofnunar á útsvarstekjum
sveitarfélaga á árinu 1987.
Ummæli Ásmundar
Ásmundur Stefánsson heldur því
fram að útsvör sveitarfélaga geti
almennt farið niður fyrir 9% á árinu
1987 m.v. áætlanir um hækkun
útsvarsstofns. Nú get ég ekki stað-
hæft hvort Ásmundur Stefánsson
setur fram svo villandi fullyrðingu
með vilja eða af hugsunarleysi (van-
kunnáttu) en ég get fullyrt að
útreikningar hans eru algerlega
óraúnhæfir. Ef meta á getu sveitar-
félaga til að minnka álögur á íbúana
(félagsmenn) þá verður að skoða
bæði gjalda- og tekjuhlið málsins.
Við gerð kjarasamninga í febr.
’86 var þetta gert. Þá var útgjalda-
þróun ársins metin m.t.t. forsendna
kjarasamninganna og það mat
leiddi til þess að sveitarfélög lækk-
uðu útsvarsálagningu ársins veru-
lega. Þetta var gert vegna þess
andrúmslofts sem reynt var að
skapa við gerð kjarasamninganna
og án tillits til þess að fæst sveitar-
félaganna voru búin að jafna sig,
íjárhagslega, eftir óáran síðustu
vinstri stjóma í landinu, þ.e. óða-
verðbólgu og eilífum höftum til
ákvörðunar á gjaldskrám stofnana
sveitarfélaganna.
Nú liggur ekki fyrir hver afkoma
sveitarfélaga verður eftir árið 1986,
en fuilyrða má að hún er mun verri
en áætlað var þegar útsvarið var
lækkað. Hvar á að taka það fé?
Er það ekki augljóst að í sveitarfé-
lögum eins og öðrum félögum t.d.
verkalýðsfélögum, verða félags-
menn að greiða þann kostnað sem
til fellur.
Eg hef ekki heyrt tillögur frá
Ásmundi Stefánssyni um lækkun
félagsgjalda launþega til félaga
sinna eða tillögur um að lækka
álögur á sveitarfélög og aðra vinnu-
veitendur í hina ýmsu sjóði sem
verkalýðshreyfingin hefur til ráð-
stöfunar, og gera sveitarfélögum
þannig kleift að lækka álögur sínar.
Ég tek það fram að ég á ekki von
á slíkum tillögum. Ég geri ráð fyrir .
að þegar verkalýðsfélögin hækkuðu
félagsgjöld sín á árinu 1986 (eitt
dæmi er hækkun um 38,5% á tíma-
bilinu jan.—des. ’86) hafi það verið
gert til þess að mæta auknum
kostnaði við rekstur og fjárfestingu.
Athyglisvert er þó að þessar hækk-
anir verða á sama tíma og sveitarfé-
lög lækkuðu almennt bæði
útsvarsálagningu og gjaldskrár
stofnana, án þess að hafa raun-
verulega möguleika á slíku eins og
áður er komið fram. Félagsgjöld eru
almennt um 10% af útsvari sömu
Wterkurog
kJ hagkvæmur
auglýsingamiðill!
tekna. Augljóslega verður að sækja
kostnaðaraukningu, sem ekki er
hægt að mæta með spamaði, í vasa
félagsmanna (íbúanna).
Að vísu má fara eina leið enn,
en það er að taka lán til þess að
fjármagna kostnaðaraukninguna,
en sú leið leiðir alltaf til þess að
síðar þarf að fara í vasa félags-
manna til þess að standa straum
af afborgunum og vöxtum.
Þetta er sú leið sem Ásmundur
Stefánsson er óbeint að leggja til
að farin verði. Með vel tilreiddum
blekkingum er hægt að hafa svo
mótandi áhrif á almenningsálitið
að sveitarstjómarmenn og ríkis-
stjóm neyðist til að fara þessa
vinstristjómarleið í fjármálum og
velti þar með vanda dagsins í dag
yfir á herðar gjaldenda framtíðar-
innar. Vonir mínar standa til þess
að menn láti ekki hrekja sig til
slíkra óhæfuverka. Hver sá sem
vill getur séð að þróun útgjalda
sveitarfélaga á árinu 1986 var með
„Hver sá sem vill getur
séð að þróun útgjalda
sveitarfélaga á árinu
1986 var með þeim
hætti að hækka þarf
útsvarsprósentu hjá
flestum sveitarfélögum
frekar en að lækka til
þess að tryggja þeim
framkvæmdagetu sem
er í einhveru samhengi
við sjálfsagðar kröfur
íbúanna (félagsmanna)
án verulegrar lántöku.“
þeim hætti að hækka þarf útsvars-
prósentu hjá flestum sveitarfélög-
um frekar en að lækka til þess að
tryggja þeim framkvæmdagetu sem
Jón Gauti Jónsson
er i einhveru samhengi við sjálf-
sagðar kröfur íbúanna (félags-
manna) án verulegrar lántöku.
Spá Þjóðhagsstofnunar
í fréttum nýlega kom fram að
Þjóðhagsstofnun „spáir" því að
rauntekjur sveitarfélaga muni vaxa
um 1,5 milljarða króna á árinu
1987. Ásmundur Stefánsson mun
trúlega hafa byggt hugmyndir sínar
um lækkun útsvara á þessari spá.
Rétt er að hafa í huga að spá þessi
byggir ekki á rauntölum ársins
1986 heldur á áætluðum tölum
ársins 1986 og áætluðum tölum
1987.
í fyrsta lagi bendir margt til
þess að áætlun um afkomu sveit-
arfélaga, sem gerð var í árs-
byijun, standist ekki og að
útgjöld verði mun meiri en áætl-
að var.
í öðru lagi er nauðsynlegt að
gera ráð fyrir í tekjuöflun þessa
árs að mæta halla áranna 1985
og 1986 í stað þess að velta þeim
vanda yfir á herðar gjaldenda í
framtíðinni með lántökum.
í þriðja lagi verða menn að gera
sér grein fyrir því að á síðustu
10—12 árum hafa ráðstöfunar-
telqur sveitarfélaga verið skertar
með opinberum aðgerðum um
50—60%. Á sama tíma hafa kröf-
ur félagsmanna (íbúanna) stór-
aukist í öllum málaflokkum.
Þegar þessi hiið málsins er skoð-
uð má það vera öllum ljóst að spá
Þjóðhagsstofnunar getur ekki orðið
mönnum tilefni til tillagna um lækk-
un útsvara nema fyrir þeim vaki
að búa til kaupmáttaraukningu til
skamms tíma, sem síðan verður
tekin af þegar „betur“ stendur á.
Höfundur er bæjarstjóri í
Garðabæ.
'KOLINN
DANSNÝJUNG
KOLLU
Innritun hafin frá 10— 12 og 1 — 6
í síma 46219
Barnadansar: 4 — 6 ára
1. Kanna hvort barnið hafi góðan takt.
2. Kynningar og tjáningaform.
3. Æfingar og stakir dansar.
4. Léttir leikir, dansar og sýningar.
9 ára
Nú lærum við ekki barnadansa lengur held-
ur skemmtilegri alvöru dansa.
10— 12ára
Kennslustaðir:
Hverfisgata 46
Æfingastöðin Engihjalla
Frostakjól KR-húsinu
Mosfellssveit
Afhending skírteina hjá Dansskólanum
Dans-nýjung verður á Hverfisgötu 46,
laugardag og sunnudag 17. og 18. jan-
úar kl. 2 — 5.
Og nú er nóg að gera hjá
okkur. Sýningar framundan
og allt nýir dansar.
Unglingar
Það þarf ekki að hafa mörg
orð um dansanna okkar hjá
Dans-nýjung, þeir eru í einu
orði frábærir.