Morgunblaðið - 05.02.1987, Blaðsíða 54

54
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1987

j, V«tn s pc-ttCL diriS
mitt etopppbi !"
ást er...
\
//
4-n
. . . að fara reglulega með
henni í leikhús.
TM Rag. U.S. Pat. Oft.—atl rights reserved
C1968 los Angeles Tlmes Syndlcate
Kipptu þér ekkert upp við
þetta. Hann sviðsetur það
ætíð þeg-ar á að sprauta
hann!
Álfakongur inn
Þingeyingur skrifaði til Velvak-
anda fyrir nokkru og langaði að
vita hvort einhver lesandi myndi lag
og ljóð þar sem fyrir kæmi -Sko
álfakonginn með krónu og skart-.
Lesendur brugðust vel við og bár-
ust Velvakanda þegar allmörg bréf
varðandi ljóðið, sem mun upphaf-
lega vera eftir þýska skáldið Göthe
og þýtt á íslensku af séra Valdimar
Briem. Einn lesandi sendi ljósrit
með texta og nótum og getur Þin-
geyingur haft samband við Velvak-
anda til þess að fá nótumar. Lagið
er eftir J.Fr. Reichardt. Textinn fer
hér á eftir og er hinni gömlu staf-
setningu ekki breytt.
Pólitískt
hugrekki
3164-4917 skrifar: Samkvæmt
skoðanakönnun hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn aukið fylgi sitt síðustu
vikur. Ferskir vindar blása þar nú
um sali, er menn sýna pólitískt
hugrekki og sanna þar með að þeir
eru ekki eingöngu að hugsa um að
halda stólunum.
Fylgi kjósenda almennt er orðið
mjög sveiflukennt og menn binda
sig ekki við flokkinn þegar komið
er á kjörstað, jafnvel þótt þeir telj-
ist flokksbundnir. Það er m.a. vegna
þess að í prófkjörum eru menn
skráðir á lista hjá flokkunum á
ýmsum forsendum og hafa síðan
ekki fengið því breytt. Þessir kjós-
endur telja sig ekki bundna við
neinn flokk og kjósa eins og þeim
sýnist þegar þeir koma á kjörstað.
Niðurstöðu prófkjara verða menn
að sætta sig við. Flokkurinn eykur
fylgi sitt með því að láta ekki hávað-
asama þrýstihópa vaða uppi, en
styðja við bakið á kjarkmiklum
stjómmálamönnum sem starfa með
heill almennings fyrir augum.
*
Alfakongxir inn
Hver ríður svo ört yfir ís og hjam
um aptan síðla? Faðir með bam.
Hann heldur drengnum í faðmi fast,
því frost er mikið og veður hvasst.
„Hví ertu bam mitt að byrgja þig"?
„Það ber nokkuð undarlegt fyrir mig
sko áifakonginn með krónu og skart".
„Þar kvikar son minn, norðurljós bjart".
„Sjá bam mitt, álfamir koma á kreik,
jeg koma skal við þig í fagran leik.
Jeg marglit blóm hef og margs kyns gull,
af mætum gripum er höll mín full“.
„Æ, faðir minn, faðir minn, heyrirðu ei, hvað
mjer hvíslar álfakongurinn að“?
„Ver svolítið rólegur sonur minn
í sefinu þýtur vindurinn".
„Jeg dætur mínar læt þjóna þjer,
ef þú vilt, bam mitt, koma með mjer,
þær dætur mínar þjer dilla kátt,
og dansa og syngja um myrka nátt“.
14. Áirakongumra.
J. Fr.
! ll*»r ri3-ur *ru Orl yt-lr I* og hj“r“u111 “Pl“ tiól• »1 F»3irli»rii.Ilanu
h
guum l toSm-i Imt, þvi iront or mlk iO m
~C.:i:i* ' ? \ c 3 :
:i'
ij l'i 4’l:
/ . u, UuiiiullMÍbyisJ J þV.Mbwnolilni# und«r-Kt iyr lr iu%:«ku
kííi/71 rj'Maiíiöife'ösíi
r
ult - n-k'Miginu iuuð kröuu’ug*koi „Þar kvlk iir, «.u nmm, uorOur lJU« l,|nrt-'MJ
/ /r5
„Æ sko minn faðir, í skugganum þar,
þær skínandi huldumeyjamar“
„Þei, sonur minn góði, jeg sje það vel,
þú sjer þar aðeins hin gráu jel“.
„Jeg elska þig, bam mitt, svo afar heitt,
ef ei þú kemur skal valdi beitt“.
„Æ faðir, minn faðir, mig frelsa þú,
jeg finn hve kippir hann í mig nú“.
Þá geigur fór um hinn gamla hal,
og geyst hann reið yfir mörk og dal.
Hann heim með naumindum náði þá,
þá nár í faðmi hans bamið lá.
Slysin við Kúagerði
Kristinn Snæland skrifar:
Vegna ritstjómarklausu í Morg-
unblaðinu þann 21. janúar síðastlið-
inn um „Slysin við Kúagerði" vil
ég skjóta að athugasemd.
Nokkuð örugglega er upplýst, að
slysin við Kúagerði og flest alvar-
legustu slysin á vegum með
varanlegu slitlagi, verða þegar öku-
maður „missir" bílinn útaf slitlaginu
að hálfu, út á malarkantinn, sem
oft er þá blautur og linur og gjam-
an örlítið lægri en akbrautin með
varanlega slitlaginu. Við þetta kem-
ur fát á ökumann sem þar með
beygir of mikið til að ná bíl sínum
inn á akbrautina aftur. Þegar fram-
hjólin ná svo gripi skýst bíllinn yfir
á gagnstæða akbraut svo ekki verð-
ur komist hjá slysi.
Þrennt gæti fækkað þessum slys-
um. í fyrsta lagi: Vegagerðinni yrði
fengið fyármagn til þess að leggja
varanlegt slitlag á axlir þeirra vega
eða vegarkafla sem hafa reynst
hættulegastir. í öðm lagi: Ómar
Ragnarsson verði fenginn til þess
að endursýna sem oftast þá slysa-
vamaþætti í sjónvarpi sem hann
hefur einmitt sérstaklega gert til
þess að vara ökumenn við að aka
til hliðar útaf varanlegu slitlagi.
Hjá sjónvarpinu er einmitt til slysa-
vamamynd eftir Ómar, þar sem
hann fjallar um þetta efni og sýnir
einmitt dæmi af Reykjanesbraut.
Sýnið þessa mynd aftur og aftur.
í þriðja lagi: Fáið Ómar til þess
að útskýra í mynd hversu mikil-
vægt er að gera ekki of mikið, ekki
of hratt, ekki of fast eða fruntalega
þegar eitthvað ber útaf í akstri.
Þetta þekkir Ómar best manna, því
svona er það í fluginu, en á einnig
vel við í akstri. Jafnvel rallakstri.
Víkverji skrifar
Víkverja hefur borizt eftirfar-
andi bréf frá Áma Böðvars-
syni:
Ágæti Víkveiji
Vegna orða Halldórs Guðmunds-
sonar í dálkum þínum í dag, 31.
janúar, þykir mér rétt að biðja þig
fyrir athugasemd. Hann talar um
„tilraunir ríkisútvarpsins fyrir
nokkmm ámm til þess að íslenska
öll þau heiti erlendra manna sem
hægt var — og hvaða viðbrögð sú
tilraun vakti. (Þannig hét Juan
Carlos Spánarkonungur um tíma
hjá ríkisútvarpinu Jóhann Karl.)“
í þessu sambandi er aukaatriði
að stofnunin heiti Ríkisútvarpið,
með stómm staf að íslenskum
hætti, þótt bréfritari kjósi annað!
Hitt skiptir máli að í Ríkisútvarp-
inu mun aldrei hafa verið gerð
tilraun til að „íslenska öll þau heiti
erlendra manna sem hægt var“,
nema það hafi verið gert í ein-
hvetjum skopþætti. Það er önnur
saga að frá fomu fari hefur verið
ríkjandi venja í íslensku að nota
íslenskar myndir nafna á kónga-
fólki og öðmm sem erfa ríki, enda
mun slíkt fólk hvorki bera ættar-
nafn né kenna sig við föður síns
eins og við Halldór gemm. Konung-
ar íslands og Danmerkur hétu hjá
okkur Kristján og Friðrik, Vilhjálm-
ur var keisari í Þýskalandi og
Viktoría drottning Breta, öll þessi
nöfn í samræmi við venjur íslenskr-
ar tungu, sem sé þýdd á íslensku.
Einmitt af sömu venju er eðlilegt
að tala um Jóhann Karl Spánarkon-
ung, Baldvin Belgíukonung,
Margréti Danadrottningu og svo
framvegis. Sama regla gildir um
heiti páfa; við köllum þá Jóhannes,
Pál eða annað eftir atvikum.
Halldór Guðmundsso minnist á
staðanöfn og spyr hvort ekki sé þá
rétt að tala um Nýju-Jórvík fremur
en New York. Frá fornu fari hafa
forfeður okkar notað sín eigin heiti
á nálægum löndum og þeim stöðum
sem þeir vom kunnugastir. I mörg-
um nöfnum hefur sú hefð haldist
órofín til okkar daga, svo sem Hjalt-
land (nafnið hefur afbakast í
Shetland á ensku), Suðureyjar,
Svíþjóð, Eystrasalt, og borg á Eng-
landi þar sem Egill gekk á vald
Eiríki blóðöx óvini sínum heitir
York á máli nútímamanna þar, en
á íslensku segjum við að Egill hafi
farið til Jórvíkur. Það nafn hefur
haldist í íslensku alla tíð, en nafnið
Nýja-Jórvík hefur aldrei unnið sér
hefð í málinu. Ef svo væri, ættum
við vitanlega að nota það, rétt eins
og Stokkhólmur eða Kaupmanna-
höfn. Þetta er íslensk málvenja, og
það er líka íslensk málvenja að tala
um Bandaríkjamenn, eins og Hall-
dór gerir, en ekki kalla þá Ameri-
cans eins og þeir gera sjálfir. Ætli
mörgum þeirra „þætti ekki skrýtið
að sjá“ það í fyölmiðlum?
Það er okkur engin óvirðing að
enskumælandi menn þýða nafn ís-
lands og kalla landið okkar Iceland,
og það væri ekki heldur óvirðing
þótt nafn höfuðborgarinnar væri
þýtt á ensku Smokes Bay — ef slík
venja væri viðurkennd og virðuleg
enska. Hér skiptir öllu máli að heiti
landa, borga, fljóta og svo fram-
vegis eru hluti af orðaforða
nútímamála og hljóta að, hlíta regl-
um þeirra, þó að vitanlega sé
sjálfsagt að nota að öðru jöfnu
nafnmyndir úr máli heimamanna.
Að hinu er skömm þegar fjölmiðl-
ar nota erlent landafræðiheiti úr
einhveiju öðru máli en heima-
manna, eins og þegar Livomo á
Ítalíu er kölluð enska heitinu Leg-
hom í íslensku blaði, eða ef
Kaupmannahöfn væri kölluð Cop-
enhagen. Ég vona að Víkveiji haldi
áfram baráttu sinni gegn slíkum
áhrifum; í okkar heimshluta em þau
helst engilsaxnesk.
Ég vona líka að Halldóri Guð-
mundssyni sé ljós sú mikla ábyrgð
sem hvfiir á auglýsendum um mál-
farsáhrif, en auglýsinguna sem
deilan spratt af hef ég ekki séð.
Með þökk fyrir birtinguna.
Víkveiji þakkar Áma Böðvars-
syni þetta bréf. Það er mikilsvert
framlag til baráttunnar fyrir vemd-
un tungu okkar og menningar og
þjóðlegrar arfleifðar. Enginn skyldi
gera lítið úr þeim hættum, sem að
þjóð okkar steðja. Það er nóg að
horfa á Stöð 2 við og við til þess
að sjá, hvað í vændum er.